İrtiş

V.P. Semenov, bu ırmak adının iki kelimeden (ir + tış) birleşmesinden oluştuğunu söyler. İr- yer; tış ise kazmak anlamındadır, yani yeri kazmak. Görünür ki, ırmağın suyu yeri oyduğu, kazdığı için bu fikrini savunmuştur. E. Koyçubayev ise, Ertiş, Ertis, artış adlarının (aşırma, aşma, keçme, aşırım) manasında olduğunu tahmin eder.^[1]

Kâşgarlı Mahmud Divân-ı Lügati't-Türk'te;

"آرتاِش Ertiş" "Yemek" kırlarında bulunan bir ırmağın adı. Bir göle^[2] akar, birçok kolları vardır. Bu suya "ارتش سُوُ Ertiş suwı" denir."^[3] şeklinde Ertiş Irmağını tanımlar ve Ertiş kelimesinin "ertişmek" mastarından gelen "ertiş" kökünden alındığını ve yarış anlamında olduğunu söyler.

Kaynakları

Yukarı doğru akıntı yönünde katılan kolları;

İrtiş, Kara-İrtiş isminde Moğol Altay Dağlarından Sincan Uygur Özerk Bölgesi içinde, Çin'de doğar, İrtiş kuzeybatıya doğru Zaysan Gölü üzerinden, Kazakistan, Batı-Sibirya'da Hantı-Mansiysk şehri yakınında Obi Nehri ile birleşip 4248 km (2640 mil) sonra Kara Denizi'ne dökülür. İrtiş Irmağı'nın Havza alanı 1.673.470 km² kapsar.

Balık türleri

İrtiş Irmağında, Sazangiller Cyprininae alt-familyasından (Ctenopharyngodon idella),^[4] (Cyprinus carpio haematopterus),^[5] Mersin balığıgiller'den Sibirya mersin balığı (Acipenser baerii baerii),^[6] (Acipenser ruthenus),^[7] Turna balığı (Esox lucius),^[8] (Carassius carassius),^[9] (Carassius gibelio),^[10] Kızılgöz (Rutilus rutilus), Çapak balığı (Abramis brama), Sudak balığı (Lucioperca lucioperca), Levrek (Acerina cernua veya Gymnocephalus cernuus) ve morina cinsinden (Lota lota) gibi tatlı su balık türleri yaşar.

• Çin'de;

Koktokay İlçesi ve Burçin İlçesi

• Kazakistan'da;

Öskemen, Semey, Pavlodar

• Rusya'da;

Omsk, Tara, Tobolsk ve Hantı-Mansiysk.

• Dünyanın en uzun nehirleri

• İrtiş için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft