HPG (örgüt)
HPG tam adı ile Halk Savunma Güçleri (Kürtçe: Hêzên Parastina Gel), PKK'nın amacı ve stratejisi doğrultusunda[10] Türkiye'de sivillere, polis karakollarına ve askerî hedeflere karşı intihar saldırıları, silahlı ve bombalı saldırılar düzenleyen PKK'nın askerî kanadı.[11][12] Çeşitli kaynaklarda örgütün savaş stratejisi olarak gerilla savaşı yöntemlerini kullandığı iddia edilmiştir.[13][14][15][16][17][18]
| HPG Hêzên Parastina Gel | |
|---|---|
 Halk Savunma Güçleri bayrağı | |
| Kuruluş | 2000-günümüz |
| Bağlılık |  PKK |
| Lider(ler) | Murat Karayılan (de facto)[1] Abdullah Öcalan (de jure)[2] |
| Etkin bölgeler | |
| İdeoloji | Kürt milliyetçiliği[kaynak belirtilmeli] Demokratik konfederalizm[3][4][5] Radikal demokrasi[6] |
| Siyasi yelpaze | Sol |
| Saldırılar | • Ocak 2016 Diyarbakır saldırısı • Mart 2016 Diyarbakır saldırısı • Ağustos 2016 Van saldırısı • Eylül 2016 Van saldırısı • 2016 Cizre saldırısı • 2016 Şemdinli saldırısı • 2017 Diyarbakır saldırısı • 2017 Uludere Eurocopter Cougar Kazası • 2022 Mersin saldırısı • 2023 Ankara saldırısı |
| Rakip(ler) | Ülke olan rakipleri Ülke olmayan rakipleri |
| Terör örgütü olarak tanımlayanlar |  Avustralya[8] Birleşik Krallık[9] |
İlk olarak Kürdistan Kurtuluş Güçleri adıyla (Kürtçe: Hêzên Rizgarîya Kurdistanê; HRK) adıyla kurulan örgüt 1986 yılında Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu (Kürtçe: Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan, ARGK) ismini almıştır. 2000 yılında düzenlenen 7. PKK Kongresinde isim değişikliğine gidilerek günümüzdeki adını almıştır.
"HPG Rébér Apo'nun Fedai Ordusudur" sloganını kullanır. Bahoz Erdal 2004-2009 yılları arasında HPG'nin yöneticiliğini yapmıştır. 2013 yılından bu yana lideri Murat Karayılan'dır. 2014 yılından sonra HPG'li militanlar YDG-H içinde de yer almaya başlamış, bu militanların yönlendirmeleriyle çeşitli toplumsal olaylar meydana gelmiştir.[19]
HPG, Avustralya ve Birleşik Krallık tarafından PKK'nın uzantısı veya diğer adları olarak kabul edilmekte ve terör örgütü olarak tanınmaktadır.
Amacı
Örgütün "Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu" olarak isimlendirildiği dönemde (1986-2000) yayınladığı kitapçıkla kuruluş amacının Marksist-Leninist ilkelere uygun olarak "Silahlı mücadeleyle Kürdistan üzerindeki emperyalist-sömürgeci ve gerici egemenliği yıkmak" ve "Kürdistan ulusal kurtuluş devrimini zafere götürmek" olduğunu belirtmiştir.[20] Daha sonraki süreçte Abdullah Öcalan'ın demokratik konfederalizm olarak doktrinleştirdiği kuramla birlikte yeni devlet kurma fikrinden vazgeçerek "devlet olmayan sistem" amacında olduğunu deklare etmiştir.[21]
Tarihçe
1984 yılında kendisine yeni bir ideolojik strateji belirleyen PKK, Mao Zedong'un geliştirdiği "halk devrimi" yöntemini seçtiğini deklare etmiş, ardından Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan ve Kürdistan adı verilen coğrafyada gerilla savaşı metotlarını uygulamaya başlamıştır.
Örgüt bu dönemde "Uzun süreli halk savaşı" ilan etmiş ve yöntemini "Silahlı Propaganda" olarak nitelendirerek Kürdistan Kurtuluş Güçleri (Kürtçe: Hêzên Rizgarîya Kurdistanê, HRK) adında bir milis örgütü kurmuştur. Ardından Mahsum Korkmaz komutasındaki "14 Temmuz Silahlı Propaganda Birliği", 15 Ağustos 1984'te Eruh ve Şemdinli'de örgütün ilk silahlı saldırılarını gerçekleştirdi.[22]
Ardından 25 Ekim 1986'da PKK'nın Lübnan'da yapılan 3. kongresinde propagandayı temel alan HRK lağvedilerek, güçlü silahlı saldırıları temel alan "Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu" adında yeni bir milis gücü kuruldu. Bu yapı 1991-1993 yılları arasında saldırılar düzenledi.[23][24]
İsim değişiklikleri
.svg)
Örgütün eski adları sırasıyla Kürdistan Kurtuluş Güçleri (Kürtçe: Hêzên Rizgariya Kurdistan, HRK) (1982 - 1986) ve Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu (Kürtçe: Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan, ARGK) (1986 - 2000) dır ve 2000 yılında düzenlenen 7. PKK Kongresinde adı Halk Savunma Güçleri (Kürtçe: Hêzên Parastina Gel) olarak değiştirilmiştir.[25][26] İsim değişikliği, dönemin PKK yönetiminin çatışmalı sürece barışçıl bir çözüm bulunmasına yönelik yeni kararına uygun olarak, bu kanadın tamamen savunma amaçlı niteliğini vurgulanmasına yönelik gerçekleşti.[26] Yeni karar çerçevesinde silah bırakma veya teslim olma reddedilmiş, silahlı kanadın "öz savunmaya" çekildiği deklare edilmiştir.[27][28]
HPG, 2001 yılındaki isim değişikliğinden bu yana çatışmasızlık ekseninde kararlar almasına karşın, 2010 yılından itibaren silahlı saldırılarını artacağını deklare etmiştir.[29] Dönemin HPG yöneticilerinden Sofi Nurettin "silahlı mücadelenin kalan tek çözüm yolu olduğunu" ifade etmiş, bununla birlikte siyasal çözüm olsa bile HPG unsurlarının varlıklarını sonlandırmayacaklarını, aksine işlevlerinin artacağını belirtmiştir.[30]
Örgüt demografisi
Çatışmalardaki gerçekleşen ölümler üzerine ORSAM tarafından 2001'den Nisan 2015 arası ölen 2.096 militan kapsamında yapılan araştırmaya göre ölen örgüt üyelerinin %74'ü Türkiye, %13'ü Suriye, %9'u İran, %3'ü ise Irak kökenlidir.[31]
Terör örgütü olarak tanınması
HPG, Avustralya tarafından PKK ile aynı örgüt olarak kabul edilmekte ve terör örgütü olarak sınıflandırılmaktadır.[32] Şubat 2020'de Birleşik Krallık İçişleri Bakanlığı, TAK ile birlikte HPG'yi "PKK'nın farklı isimleri" olarak kabul edilip yasaklı terör örgütleri listesine dahil edilmesi için parlamentoya teklif sundu.[33] 28 Şubat 2020’de Birleşik Krallık Parlamentosunca kabul edilen düzenleme onay sürecinin ardından yürürlüğe girdi.[34] Birleşik Krallık’ta yasaklı örgütlere üye olanlar veya destek verenler 10 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hami Aksoy İngiliz Parlamentosunun PKK/KCK terör örgütünün uzantıları olan TAK ve HPG'nin terör örgütleri listesine eklenmesini içeren yasal düzenlemeyi memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi.[35]
Saldırıları
2015-günümüz
- Bu liste eksiktir, maddeyi geliştirerek yardımcı olabilirsiniz.
| Saldırı | Tarih | Özet |
|---|---|---|
| 2015 İstanbul saldırısı | 10 Ağustos 2015 | İstanbul'un Sultanbeyli ilçesindeki Fatih Polis Merkezine bombalı araçla düzenlenen intihar saldırısında 4'ü polis, 7'si sivil olmak üzere 11 kişi yaralandı. Saldırıdan sonra olay yeri inceleme ekibine ateş açıldı. Çıkan çatışma sonucu bir polis hayatını kaybetti, 2 saldırgan öldürüldü. HPG bir gün sonra saldırının sorumluluğunu üstlendi.[36] |
| Eylül 2015 Şırnak saldırısı | 13 Eylül 2015 | HPG mensupları Şırnak'ta bir karakola saldırı düzenlemiştir. HPG, saldırıda 33 polisin öldüğünü duyurmuş,[37][38] basında çıkan haberlerde ise 2 polisin yaşamını yitirdiği, 5 polisin ise yaralandığı bildirilmiştir.[39] |
| Ocak 2016 Diyarbakır saldırısı | 13 Ocak 2016 | Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde, İlçe Emniyet Müdürlüğü binasına bomba yüklü araçla saldırı düzenlendi. Saldırıda 3'ü çocuk 6 kişi yaşamını yitirirken, 39 kişi de yaralandı. HPG saldırının sorumluluğunu üstlendiğine dair açıklama yaptı.[40] |
| Mart 2016 Diyarbakır saldırısı | 31 Mart 2016 | Diyarbakır'ın Bağlar ilçesinde polis servis midibüs'ünün geçişi sırasında bomba yüklü araçla yapılan saldırıda 7 polis hayatını kaybetti, 14'ü sivil 27 kişi yaralandı. HPG saldırıyı bir gün sonra üstlendi.[41][42] |
| 2016 Artvin saldırısı | 25 Ağustos 2016 | Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun da bulunduğu konvoya Artvin'in Şavşat ilçesinde saldırı düzenlendi. Çıkan çatışma sonucunda bir asker öldü. 26 Ağustos 2016'da HPG saldırının sorumluluğunu üstlendi.[43] |
| 2016 Cizre saldırısı | 26 Ağustos 2016 | Şırnak'ın Cizre ilçesinde Emniyet Müdürlüğü Çevik Kuvvet Grup Amirliği'ne bomba yüklü bir araçla saldırı düzenlendi. Saldırıda 12 kişi yaşamını yitirirken, 70 kişi de yaralandı. Saldırı, PKK'nın silahlı kolu HPG adına yapılan açıklamayla üstlenildi.[44] |
| 2016 Şemdinli saldırısı | 9 Ekim 2016 | Hakkâri'nin Şemdinli ilçesindeki Durak Jandarma Karakolu'na 5 tonluk patlayıcı taşıyan bir kamyonetle intihar saldırısı düzenlendi. Saldırıda, 10'u asker 18 kişi hayatını kaybederken, 27 kişi de yaralandı. HPG yaptığı açıklamayla saldırıyı üstlendi.[45] |
| Ağustos 2016 Van saldırısı | 17 Ağustos 2016 | Van şehir merkezinde bulunan İki Nisan polis merkezine bombalı saldırı düzenlendi.[46] Saldırıda 2'si polis toplam 4 kişi yaşamını yitirdi, 20'si polis 72 kişi de yaralandı. Saldırıda civar binalar da hasar gördü.[47][48] |
| Eylül 2016 Van saldırısı | 12 Eylül 2016 | HPG mensupları tarafından Van şehir merkezinde bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi Van il binasına bombalı saldırı düzenlendi. 4'ü polis 53 kişinin yaralandığı saldırıda, binanın hemen yanında bulunan Van Valiliği binası da hasar aldı.[49] |
| Ekim 2016 Van saldırısı | 10 Ekim 2016 | Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)'nin Van'ın Özalp ilçe başkan yardımcısı Aydın Muştu, evinin önünde uğradığı suikast sonucu öldü. 11 Ekim 2016'da ise Ak Parti'nin Diyarbakır Dicle ilçe başkanı Deryan Aktert uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitirdi. Her iki suikasti de HPG yaptığı yazılı açıklama ile üstlendi.[50][51] |
| Şubat 2017 Şanlıurfa saldırısı | 17 Şubat 2017 | Şanlıurfa'nın Viranşehir ilçesinde adliye lojmanları önünde bomba yüklü minibüs ile gerçekleştirilen saldırıda 1'i çocuk 2 sivil öldü. HPG saldırının sorumluluğunu 24 Şubat 2017'de yaptığı yazılı açıklama ile üstlendi.[52] |
| 2017 Diyarbakır saldırısı | 11 Nisan 2017 | Diyarbakır'ın Bağlar ilçesinde düzenlenen bombalı saldırıda 1'i polis, 2'si sivil 3 kişi yaşamını yitirdi, 10'dan fazla kişi ise yaralandı. Fırat Haber Ajansı'nda yer alan açıklamada, saldırıyı HPG'nin gerçekleştirdiği açıklandı.[53] |
| 2017 Uludere Eurocopter Cougar Kazası | 31 Mayıs 2017 | Şırnak'ın Uludere ilçesinde Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki bir Eurocopter Cougar tipi askerî helikopter yüksek gerilim hattına çarparak düştü. Kazada 13 askerî personel öldü. 2 Haziran 2017'de, HPG yaptığı açıklama ile helikopterin kendileri tarafından düşürüldüğünü iddia etti.[54] |
| 2017 Maçka saldırısı | 11 Ağustos 2017 | Trabzon'un Maçka ilçesinde düzenlenen saldırı sonucunda 15 yaşındaki Eren Bülbül ile Astsubay Kıdemli Başçavuş Ferhat Gedik öldü. HPG, Fırat Haber Ajansı'nda yer alan açıklama ile saldırının sorumluluğunu üstlendi.[55] |
| 2022 Mersin saldırısı | 26 Eylül 2022 | TSİ 22.40-23.00 sularında Mersin'in Mezitli ilçesine bağlı Tece mahallesinde yer alan bir polisevine PKK militanları tarafından ateş açıldı ve bombalı saldırı yapıldı. Saldırı, tümü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak üzere, 1 polis memurunun ölmesi, 1 polis memuru ile 3 sivil bireyin de yaralanması ile sonuçlandı. İki saldırgan saldırı sonrası intihar yeleklerini patlatarak olay yerinde intihar etti.[56] Saldırıyı, 29 Eylül 2022 günü saldırıyı PKK'nın silahlı kanadı HPG üstlendi.[57] |
| 2023 Ankara saldırısı | 1 Ekim 2023 | TSİ 09.30 sularında Ankara'nın Çankaya ilçesindeki Kızılay semti üzerinde yer alan Emniyet Genel Müdürlüğü giriş kapısı önünde bombalı ve silahlı saldırı gerçekleşti. 2 saldırganın gerçekleştirdiği olayda bir saldırgan kendisini patlattı, diğeri polislerle girdiği çatışmada öldürüldü. Patlama nedeniyle 2 polis yaralandı, Atatürk Bulvarı trafiğe kapatıldı ve yaklaşık 1 saat sonra Ankara Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği tarafından saldırıya ilişkin yayın yasağı getirildi. Saldırıyı PKK'nın silahlı kanadı HPG üstlendi.[58] |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Resmî site
- Zete.com - HPG
- Search 2011'den 2017'ye Türkiye'deki saldırılar 29 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.