Arjantin devlet başkanları listesi

Vikimedya liste maddesi

Arjantin devlet başkanı, Amerika kıtasının güney bölümünde (Güney Amerika) yer alan Arjantin'de 1810 yılından bu yana ülkenin en üst makamında bulunan kişiye verilen unvandır.

Arjantin Devlet Başkanlığı forsu

1810 ile 1814 yılları arasında Río de la Plata Birleşik Eyaletleri'nin başkanı olarak cunta yönetimi iktidarda bulunmuş, 1814 ile 1820 yılları arasında da Director Supremo olarak adlandırılan yönetim. 1820-1826 ile 1827-1852 yılları arasında merkezi bir hükûmeti bulunmayan Arjantin'de, tüm eyaletler bağımsız yapılar olarak kendi başkanlarını çıkartmıştır. Bu süreçte Buenos Aires eyaleti öncü eyalet konumundaydı. 1853 yılında gerçekleşen anayasa değişikliği ile birlikte günümüzdeki yapıya kavuşan ülkede, federatif bir cumhuriyet oluşturularak başkanlık sistemine geçilmiştir. Listede fiili olarak belirtilen kişiler askerî yönetimi belirtmekte olup, bu kişiler anayasal yollardan iktidara gelmeyen kişileri ifade etmektedir.

Siyasi parti renkleri

Arjantin’deki Siyasi Partiler
KısaltmaParti adı (Türkçe)Parti adı (İspanyolca)Yıllar
UnitarianBirlikçiUnitarios1826–27, 1828–29
FederalFederalistFederales1827–28, 1829–61
LiberalLiberal PartiPartido Liberal1862–68
Bağımsız siyasetçiPolítico independiente1868–74
NationalUlusal PartiPartido Nacional1874–80
PANUlusal Özerklik PartisiPartido Autonomista Nacional1880–1910, 1914–16
PAN-MUlusal Autonomist Parti – ModernistPartido Autonomista Nacional
Línea Modernista
1910–14
UCRRadikal Yurttaş BirliğiUnión Cívica Radical1916–30, 1958–66, 1983–89, 1999–2001, 2015–19
MilitaryArjantin Cumhuriyeti Silahlı KuvvetlerFuerzas Armadas de
la República Argentina
1930–32, 1943–46, 1955–58, 1966–73, 1976–83
ConcordanciaConcordanciaConcordancia1932–1943
PDNUlusal Demokrat PartiPartido Demócrata Nacional1932–38, 1942–43
UCR-AKişiselliğe Karşı Radikal Yurttaşlar BirliğiUnión Cívica Radical Antipersonalista1938–42
PLİşçi PartisiPartido Laborista1946–52
UCR-JRRadikal Yurttaş Birliği Yenilenme CuntasıUnión Cívica Radical Junta Renovadora1946–52
IndependentBağımsız PartiPartido Independiente1946–52
PJAdalet PartisiPartido Justicialista1946–55, 1973–76, 1989–2015, 2019–2023
PeronistPeronist PartiPartido Peronista1952–1955
UCR-IYılmaz Radikal Yurttaş BirliğiUnión Cívica Radical Intransigente1958–1963
UCR-PHalkın Radikal Yurttaş BirliğiUnión Cívica Radical del Pueblo1963–66
FREJULIAdaletçi Özgürlük CephesiFrente Justicialista de Liberación1973–76
FREJUPOAdaletçi Birlik CephesiFrente Justicialista de Unidad Popular1989–95
UCDDemokratik Merkez BirliğiUnión del Centro Democrático1995–99
Alianzaİş, Adalet ve Eğitim için İttifakAlianza para el Trabajo,
la Justicia y la Educación
1999–2001
FPVZafer CephesiFrente para la Victoria2003–15
PROCumhuriyetçi TeklifPropuesta Republicana2015–19
CambiemosCambiemosCambiemos2015–19
FDTVatan İçin BirlikUnión por la Patria2019-2023
LPLiberteryen PartiPartido Libertario2023-günümüz

İlk başkanlık sistemi dönemi (1826–1827)

Portreİsim
(Doğum–Ölüm)
Görev dönemiSiyasi
parti
Notlar
R.
BaşlangıçSon
Bernardino Rivadavia
(1780–1845)
8 Şubat 182627 Haziran 1827Birlikçi1826'da 1826 Anayasası'nın yayınlanmasından önce Kurucu Meclis tarafından Devlet Başkanı olarak seçildi.1826 Anayasası eyaletler tarafından reddedildiği zaman görevinden istifa etti.
Vicente López y Planes
(1785–1856)
7 Temmuz 182718 Ağustos 18271826’da Kurucu Meclis tarafından geçici Devlet Başkanı olarak seçildi.

Dışişlerinin Buenos Aires Eyalet Valileri tarafından yönetildiği dönem (1827–1831)

Portreİsim
(Doğum–Ölüm)
Görev dönemiSiyasi
parti
Notlar
R.
BaşlangıçSon
Manuel Dorrego
(1787–1828)
18 Ağustos 18271 Aralık 1828Federalistler1828 Montevideo Antlaşması Cisplatine Savaşı’nı bitirdikten sonra Juan Lavalle tarafından görevden indirildi ve öldürüldü.[1]
Juan Lavalle
(1797–1841)
1 Aralık 182826 Haziran 1829BirlikçiAskerî darbe.[2]
Juan José Viamonte
(1774–1843)
26 Haziran 18296 Aralık 1829FederalistlerGeçici[3]
Juan Manuel de Rosas
(1793–1877)
6 Aralık 18294 Ocak 1831FederalistlerBirinci dönem. Birlikçi Lig’e karşı savaş açtı.[4]

Arjantin Konfederasyonu (1831–1861)

Dışişlerinden sorumlu olan valiler dönemi (1831–1852)

Portreİsim
(Doğum–Ölüm)
Görev dönemiSiyasi
parti
Notlar
R.
BaşlangıçSon
Juan Manuel de Rosas
(1793–1877)
4 Ocak 18315 Aralık 1832FederalistlerBirinci dönem. Buenos Aires Eyalet Valisi olarak Pacto Federal'dan sonra Birlikçi Lig'e savaş açtı. İstifa etti.[4]
Juan Ramón Balcarce
(1773–1836)
5 Aralık 18324 Kasım 1833FederalistlerBuenos Aires Eyalet Valisi. Darbeyle görevden alındı.[5]
Juan José Viamonte
(1774–1843)
4 Kasım 183327 Haziran 1834FederalistlerGeçici Buenos Aires Eyalet Valisi[6]
Manuel Vicente Maza
(1779–1839)
27 Haziran 18347 Mart 1835FederalistlerGeçici Buenos Aires Eyalet Valisi[7]
Juan Manuel de Rosas
(1793–1877)
7 Mart 18353 Şubat 1852Federalistlerİkinci dönem. Justo José de Urquiza tarafından Caseros Savaşı'ndaki yenilgiye uğratıldıktan sonra istifa etti ve İngiltere’ye sürgün edildi.[8]
Vicente López y Planes
(1785–1856)
3 Şubat 18526 Nisan 1852Geçici Buenos Aires Eyalet Valisi. 6 Nisan - 26 Temmuz 1852 döneminde valilik yapsa da millî güce sahip değildi.
Justo José de Urquiza
(1801–1870)
6 Nisan 185231 Mayıs 1852FederalistlerEntre Ríos Valisi olarak Arjantin Konfederasyonu’nun dışişlerinden sorumluydu.

Arjantin Konfederasyonu Geçici Yöneticisi (1852–1854)

Resimİsim
(Doğum–Ölüm)
Görev dönemiSiyasi
parti
Notlar
R.
BaşlangıçSon
Justo José de Urquiza
(1801–1870)
31 Mayıs 18525 Mart 1854FederalistlerBuenos Aires ve Entre Ríos Valisi. 11 Eylül 1852’de 1853 Anayasası'nı kabul etmeyen tek eyalet olan Buenos Aires, Konfederasyon’u terk ederek Buenos Aires Devleti’ni kurdu.[9]

Arjantin Konfederasyonu Devlet Başkanları (1854–1861)

Resimİsim
(Doğum–Ölüm)
Görev dönemiSiyasi
parti
Notlar
R.
BaşlangıçSon
Justo José de Urquiza
(1801–1870)
5 Mart 18545 Mart 1860FederalistlerAnayasa yürürlüğe girdikten sonraki ilk Devlet Başkanı. 1859'da Cepeda Savaşı'nda Buenos Aires Devleti'ne karşı galibiyetten sonra San José de Flores Anlaşması imzalandı.[9]
Santiago Derqui
(1809–1867)
5 Mart 18605 Kasım 1861FederalistlerDolaylı seçim. 18 Ekim 1860'ta kabul edilen anayasal değişiklikle Arjantin Cumhuriyeti kuruldu. Derqui Pavón Savaşı'ndaki yenilgiden sonra istifa etti.[10]
Juan Esteban Pedernera
(1796–1886)
5 Kasım 186112 Aralık 1861Birlikçi
Derqui’nin istifasından sonra Devlet Başkanlığı yetkisini aldıktan sonra ulusal devleti feshetti. Ardından istifa etti.[10]

Arjantin Cumhuriyeti (1861–günümüz)

Devlet Başkanları (1861–günümüz)

Resimİsim
(Doğum–Ölüm)
Görev dönemiSiyasi
parti
(Koalisyon)
NotlarR.
BaşlangıçSon
Bartolomé Mitre
(1821–1906)
12 Aralık 186112 Nisan 1862Liberal[11]
12 Nisan 18622 Haziran 1862Kararnameyle yürütme gücüne sahip oldu.[12]
2 Haziran 186212 Ekim 1862[13]
2 Ekim 186212 Ekim 1868Mitre'nin tek aday olduğu dolaylı seçim.[14]
Marcos Paz
(1811–1868)
12 Haziran 18652 Ocak 1868LiberalGörev sırasında öldü.
Bakanlık Kabinesi2 Ocak 186818 Ocak 1868
Domingo Faustino Sarmiento
(1811–1888)
12 Ekim 186812 Ekim 1874Üçlü İttifak Savaşı sona erdi.[14]
Nicolás Avellaneda
(1837–1885)
12 Ekim 187412 Ekim 1880National

PAN
1880'de Buenos Aires federalleştirildi.[14]
Julio Argentino Roca
(1843–1914)
12 Ekim 188012 Ekim 1886PANBirinci dönem. Arjantin İç Savaşı’nin sonu.[15]
Miguel Ángel Juárez Celman
(1844–1909)
12 Ekim 18866 Ağustos 1890PANPark Devrimi’nden sonra istifa etti.[16]
Carlos Pellegrini
(1846–1906)
6 Ağustos 189012 Ekim 1892PANJuárez Celman'ın istifasından sonra vekaleten Devlet Başkanı oldu.[16]
Luis Sáenz Peña
(1822–1907)
12 Ekim 189222 Ocak 1895PAN1893 Devrimi. İstifa etti.[17]
José Evaristo Uriburu
(1831–1914)
22 Ocak 189512 Ekim 1898PANSáenz Peña'nın istifasından sonra Devlet Başkanlığına geldi.[17]
Julio Argentino Roca
(1843–1914)
12 Ekim 189812 Ekim 1904PANİkinci dönem.[18]
Manuel Quintana
(1835–1906)
12 Ekim 190412 Mart 1906PAN Görev sırasında hayatını kaybetti.[19]
José Figueroa Alcorta
(1860–1931)
25 Ocak 190612 Mart 1906PAN[19]
12 Mart 190612 Ekim 1910
Roque Sáenz Peña
(1851–1914)
12 Ekim 19109 Ağustos 1914PAN
Modernist
Çıkardığı Sáenz Peña yasasıyla gizli ve genel oy hakkı getirildi. Görev sırasında öldü.[20]
Victorino de la Plaza
(1840–1919)
9 Ağustos 191412 Ekim 1916PANSáenz Peña'nın istifasından sonra Devlet Başkanlığına geldi.[20]
Hipólito Yrigoyen
(1852–1933)
12 Ekim 191612 Ekim 1922UCR Birinci dönem. I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kaldı.[21]
Marcelo Torcuato de Alvear
(1868–1942)
12 Ekim 192212 Ekim 1928UCR[21]
Hipólito Yrigoyen
(1852–1933)
12 Ekim 19286 Eylül 1930UCR İkinci dönem. Askerî darbe sonucunda görevden alındı.[22]
Enrique Martínez
(1887–1938)
5 Eylül 19306 Eylül 1930UCRYrigoyen’in hastalığı sırasında Devlet Başkan vekilliği yaptı. Askerî darbe sonucunda görevinden alındı.
José Félix Uriburu
(1868–1932)
6 Eylül 193020 Şubat 1932Silahlı Kuvvetler1853 Anayasası’nın kabulünden beri ülkedeki ilk askerî darbe. Kötü Onyıl'ın başlangıcı.[23]
Agustín Pedro Justo
(1876–1943)
20 Şubat 193220 Şubat 1938PDN
(Concordancia)
Sahte oy kullanımı ve sahte oy sandıkları, oy sandıklarının çalınması, seçmenlerin tehdit edilmesi ve ölmüş olan kişilerin seçimlerde oy kullanmasına kadar her türlü hileye başvurulduğu dönem. UCR’ya seçim yasağı getirildi.
[24]
Roberto Marcelino Ortiz
(1886–1942)
20 Şubat 193827 Haziran 1942UCR-A
(Concordancia)
Sahte oy kullanımı ve sahte oy sandıkları, oy sandıklarının çalınması, seçmenlerin tehdit edilmesi ve ölmüş olan kişilerin seçimlerde oy kullanmasına kadar her türlü hileye başvurulduğu dönem. Sağlık problemleri yüzünden istifa ettikten bir ay sonra hayatını kaybetti.
[25]
Ramón Castillo
(1873–1944)
3 Temmuz 194027 Haziran 1942PDN
(Concordancia)
Ortiz’in hastalığı sırasında başkan vekilliği yaptı.
27 Haziran 19424 Haziran 1943Ortiz’in istifasıyla devlet başkanı oldu. Askerî darbe ile görevden alındığı gün Kötü Onyıl'ın sonu olarak kabul edilir.
Arturo Rawson
(1885–1952)
4 Haziran 19437 Haziran 1943Silahlı Kuvvetler 43 Devrimi'nin başlangıcı. Askerî darbeyle görevden alındı.[26]
Pedro Pablo Ramírez
(1884–1962)
7 Haziran 19439 Mart 1944Silahlı KuvvetlerDevlet Başkanlığını Edelmiro Julián Farrell’e devrederek istifa etti.
Edelmiro Julián Farrell
(1887–1980)
25 Şubat 19449 Mart 1944Silahlı KuvvetlerDevlet Başkan vekili. Arjantin II. Dünya Savaşı’nda Almanya’ya savaş açtıktan sonra tekrar seçime gitti. 43 Devrimi’nin sonu.
Juan Perón
(1895–1974)
4 Haziran 19464 Haziran 1952İşçi Partisi
(UCR-JR)
Birinci dönem. 1949 Arjantin Anayasası ile yeniden seçilme hakkı geldi.[27]
4 Haziran 195219 Eylül 1955Peronist İkinci dönem. Kadınların oy verebildiği ilk seçimlerde, oyların %62,49’u alan Perón askerî darbe ile görevden alındı
Eduardo Lonardi
(1896–1956)
20 Eylül 195523 Eylül 1955Silahlı KuvvetlerÖzgürleştirici Devrim'nin başlangıcı. Kararnameyle kendini Geçici Arjantin Devlet Başkanı ilan etti.[28]
23 Eylül 195513 Kasım 1955Görevden alındı.
Pedro Eugenio Aramburu
(1903–1970)
13 Kasım 19551 Mayıs 1958Silahlı KuvvetlerAskerî darbe. 1949 Anayasası yürürlükten kaldırılarak 1853 Anayasası yürürlüğe girdi. Özgürleştirici Devrim’nin sonu. Peronist partilere seçim yasağı getirildi.[28]
Arturo Frondizi
(1908–1995)
1 Mayıs 195829 Mart 1962UCR-I Peronist partilerinin seçim yasağı devam etti. Askerî darbeyle görevden alındı.[29]
José María Guido
(1910–1975)
29 Mart 196212 Ekim 1963UCR-IArjantin Senatosu Başkanı olarak anayasayanın mekanizması izlenerek yürütme gücünün sahibi oldu. 1958 yılında istifa etti.[30]
[29]
Arturo Umberto Illia
(1900–1983)
12 Ekim 196328 Haziran 1966UCR-PPeronist partilerinin seçim yasağı devam etti. Askerî darbe ile görevden alındı.[31]
Askeri Cunta Yönetimi28 Haziran 196629 Haziran 1966Silahlı KuvvetlerArjantin Devrimi’nin başlangıcı.
Juan Carlos Onganía
(1914–1995)
29 Haziran 19668 Haziran 1970Silahlı KuvvetlerAskerî darbe ile görevden alındı.[31]
Askeri Cunta Yönetimi8 Haziran 197018 Haziran 1970Silahlı Kuvvetler
Roberto M. Levingston
(1920–2015)
18 Haziran 197023 Mart 1971Silahlı KuvvetlerAskeri Cunta tarafından atandı ve sonra görevden alındı.[31]
Askeri Cunta Yönetimi23 Mart 197126 Mart 1971Silahlı Kuvvetler
Alejandro Agustín Lanusse
(1918–1996)
26 Mart 197125 Mayıs 1973Silahlı KuvvetlerAskeri Cunta tarafından atandı. Arjantin Devrimi’nin sonu. Seçimlerde Peronist partilere gelen seçim yasağı kaldırıldı.
Héctor José Cámpora
(1909–1980)
25 Mayıs 197313 Temmuz 1973PJ
(FREJULI)
Peronist partilere gelen seçim yasağı kaldırıldıktan sonra seçilen ilk Devlet Başkanı. Başkalığı sırasında Juan Perón'un seçim yasağı kaldırdı.[32]
Raúl Alberto Lastiri
(1915–1978)
13 Temmuz 197312 Ekim 1973PJ Arjantin Temsilciler Meclisi Başkanı anayasaya aykırı olarak yürütme gücüne sahip oldu.[33]
[32]
Juan Perón
(1895–1974)
12 Ekim 19731 Temmuz 1974PJ
Üçüncü dönem. Görev sırasında hayatını kaybetti.[32]
Isabel Martínez de Perón
(1931–)
29 Haziran 19741 Temmuz 1974PJPerón'un hastalığı sırasında Devlet Başkan vekiliydi.[34]
1 Temmuz 197424 Mart 1976Amerika kıtasındaki ilk kadın devlet başkanı. Askerî darbe ile görevden alındı.[34]
Askeri Cunta24 Mart 197629 Mart 1976Silahlı KuvvetlerUlusal Yeniden Yapılanma Süreci’nin başlangıcı
Jorge Rafael Videla
(1925–2013)
29 Mart 197629 Mart 1981Silahlı KuvvetlerAskerî darbe sonucunda Askeri Cunta’nın başkanı Devlet Başkanlığı’na geldi.[35]
Roberto Eduardo Viola
(1924–1994)
29 Mart 198111 Aralık 1981Silahlı KuvvetlerGörevden alındı.[35]
Horacio Tomás Liendo
(1924–2007)
21 Kasım 198111 Aralık 1981Silahlı KuvvetlerAskeri Cunta tarafından atandı.
Carlos Lacoste
(1929–2004)
11 Aralık 198122 Aralık 1981Silahlı KuvvetlerAskeri Cunta tarafından geçici Devlet Başkanı olarak atandı.
Leopoldo Galtieri
(1926–2003)
22 Aralık 198118 Haziran 1982Silahlı KuvvetlerAskeri Cunta tarafından atandı. Falkland Adaları’nı işgal ederek Falkland Savaşı’nı başlattı. Arjantin’in yenilgisi üzerine görevden alındı.[35]
Alfredo Oscar Saint Jean
(1926–1987)
18 Haziran 19821 Temmuz 1982Silahlı KuvvetlerAskeri Cunta tarafından geçici devlet başkanı olarak atandı.
Reynaldo Bignone
(1928–2018)
1 Temmuz 198210 Aralık 1983Silahlı KuvvetlerAskeri Cunta tarafından atandı. Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci’nin sonu. Sandığa gidildi.[35]
Raúl Alfonsín
(1927–2009)
10 Aralık 19838 Temmuz 1989UCR 1989 Arjantin genel seçimleri için sandığa gidildi. Görevinin bitmesinden altı ay önce istifa edip devlet başkanlığını Carlos Menem’e devretti.[36]
Carlos Menem
(1930–2021)
8 Temmuz 19898 Temmuz 1995PJ
(FREJUPO)
Birinci dönem. 1994 anayasal değişikliğiyle Devlet Başkanlık dönemini 6 yıldan 4'e indirildi.[37]
8 Temmuz 199510 Aralık 1999PJ İkinci dönem. 1994 Anayasası'nın 10. geçici maddesiyle görev dönemi 10 Aralık 1999'a kadar uzatıldı.
Fernando de la Rúa
(1937–2019)
10 Aralık 199920 Aralık 2001UCR
(İttifak)
Ekonomik buhran sonrasında istifa ettikten sonra başkan yarrdımcısı Carlos Álvarez de istifa ettiği için Kongre toplanıp yeni devlet başkanını seçti.[38]
Ramón Puerta
(1951–)
20 Aralık 200122 Aralık 2001PJSenato Başkanı olarak yürütme yetkisini kullandı.
Adolfo Rodríguez Saá
(1947–)
22 Aralık 200130 Aralık 2001PJKongre tarafından üç ay devlet başkanlığı yetkisi verildi. Görev sırasında istifa etti.[39]
Eduardo Camaño
(1946–)
30 Aralık 20012 Ocak 2002PJArjantin Temsilciler Meclisi Başkanı olarak yürütme yetkisini kullandı.
Eduardo Duhalde
(1941–)
2 Ocak 200225 Mayıs 2003PJKongre tarafından de la Rúa’nın devlet başkanlığı dönemini bitirme yetkisiyle seçildi. erken seçim çağrısında bulundu.[39]
Néstor Kirchner
(1950–2010)
25 Mayıs 200310 Aralık 2007PJ
(FPV)
[40]
Cristina Fernández de Kirchner
(1953–)
10 Aralık 200710 Aralık 2011PJ
(FPV)
Birinci dönem. Arjantin’in birinci doğrudan seçilen kadın devlet başkanı.[41]
10 Aralık 201110 Aralık 2015 İkinci dönem.
Mauricio Macri
(1959–)
10 Aralık 201510 Aralık 2019PRO Arjantin’de balotaj ile seçilen ilk Devlet Başkanı.[42]
Alberto Fernández
(1959–)
10 Aralık 201910 Aralık 2023PJ
(Frente de Todos)
Javier Milei
(1970–)
10 Aralık 2023GörevdeLP
(La Libertad Avanza)

Kaynakça