Javier Milei

Arjantin devlet başkanı

Javier Gerardo Milei (d. 22 Ekim 1970; Buenos Aires), 2023'ten bu yana Arjantin Devlet Başkanı olarak görev yapan Arjantinli bir politikacı, ekonomist ve yazardır. Siyasete girmeden önce Milei bir ekonomist olarak, ekonomi ve siyaset üzerine çok sayıda kitabın yazarı olarak ve Avusturya Okulu'nun güçlü bir savunucusu olarak farklı siyasi felsefesiyle dikkat çekmiştir. Çeşitli Arjantin yönetimlerinin mali politikalarını eleştirmiş ve hükûmet harcamalarının azaltılmasını savunmuştur.

Javier Milei
2024'te Milei
Arjantin Devlet Başkanı
Görevde
Makama geliş
10 Aralık 2023
Başkan YardımcısıVictoria Villarruel
Yerine geldiğiAlberto Ángel Fernández
Arjantin Temsilciler Meclisi
Ulusal milletvekili
Görev süresi
10 Aralık 2021 - 10 Aralık 2023
Seçim bölgesiBuenos Aires
Kişisel bilgiler
DoğumJavier Gerardo Milei
22 Ekim 1970 (53 yaşında)
Buenos Aires, Arjantin
PartisiLiberteryen Parti
Diğer siyasi
bağlantıları
Özgürlük Gelişimi
Bitirdiği okul
  • Belgrano Üniversitesi
  • Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Enstitüsü
  • Torcuato di Tella Üniversitesi
Mesleği
  • Siyasetçi
  • Ekonomist
  • Yazar
DiniYahudilik[1]
İmzası
Resmî sitejaviermilei.com

Üniversite profesörü olarak makroekonomi, ekonomik büyüme, mikroekonomi ve ekonomistler için matematik dersleri verdi.[2] Milei ayrıca çok sayıda kitap yazmış ve radyo programları sunmuştur. 2021 yılında Özgürlük gelişimi ittifakından Buenos Aires Şehrini temsilen Temsilciler Meclisine seçildi. Ulusal bir milletvekili olarak, yasama faaliyetlerini oy verme ile sınırlandırdı ve bunun yerine Arjantin'in siyasi eliti ve yüksek hükûmet harcamaları eğilimi olarak adlandırdığı şeyi eleştirmeye odaklandı. Milei vergileri artırmama sözü verdi ve ulusal milletvekili maaşını aylık bir çekilişle bağışladı. Arjantin'de süregelen ekonomik krizden Peronizmin ideolojik hakimiyetini sorumlu tutan bir platformda 2023 başkanlık seçimlerinin ikinci turunda Ekonomi Bakanı ve Devlet Başkan Adayı Sergio Massa'yı mağlup etti.[3]

Milei gösterişli kişiliği, kendine özgü kişisel tarzı ve güçlü medya varlığıyla tanınıyor. Siyasi olarak sağ liberteryen, popülist ve Laissez faire kapitalizminin destekçisi olarak tanımlanmış, özellikle minarşist ve anarko-kapitalist ilkelerle uyum sağlamıştır. Görüşleri Arjantin'in siyasi ortamında onu farklı kılıyor ve kamuoyunda önemli bir ilgi ve kutuplaştırıcı tepkiler topluyor. Ülkenin mali ve yapısal politikalarında kapsamlı bir revizyon önerdi. Milei uyuşturucu, bireysel silahlanma, fuhuş, eşcinsel evlilik, cinsel tercih ve cinsiyet kimliği konularında seçim özgürlüğünü desteklerken kürtaj ve ötenaziye karşı çıkmaktadır. Dış politikada ABD ile daha yakın ilişkileri savunuyor, Rusya'nın işgaline karşı Ukrayna'yı destekliyor ve Arjantin'i Çin ile jeopolitik yakınlaşmadan uzak tutuyor.[4]

Erken yaşamı ve eğitimi

Javier Gerardo Milei 22 Ekim 1970 tarihinde Buenos Aires'te doğdu.[5][6] Villa Devoto mahallesinde büyüdü ve daha sonra Sáenz Peña'ya taşındı.[7] Milei'nin annesi Alicia ev hanımı,[8] babası Norberto ise otobüs şoförüydü.[9][10] Milei, anne ve babasının kendisini dövdüğünü ve sözlü tacizde bulunduğunu,[11] bunun da on yıl boyunca onlarla konuşmamasına neden olduğunu;[8] küçük kız kardeşi Karina ve anneannesi tarafından desteklendiğini söyledi.[5]

Milei, Cardenal Copello ortaokulu da dahil olmak üzere Katolik okullarına devam etmiştir.[5][7] Okulda, patlamaları ve agresif söylemleri nedeniyle El Loco ("Çılgın Olan") lakabını aldı.[5] Milei, ergenliğinin sonlarında ve yetişkinliğinin başlarında, çoğunlukla Rolling Stones coverları çalan Everest adlı cover grubunda şarkı söyledi. Ayrıca Arjantin'de hiperenflasyonun yaşandığı 1989 yılına kadar Chacarita Juniors futbol takımında kalecilik yaptı ve ekonomi alanında kariyer yapmaya karar verdi.[9][12][13]

Milei, devam eden hiperenflasyonla çelişkili olduğunu düşündüğü ekonomiye giriş ve arz-talep yasası üzerine çalıştı; bir süpermarkette insanların "kendilerini malların üzerine attıklarını" gördüğünü ve bunu anlamak için ekonomiyi daha ayrıntılı incelemeye başladığını söyledi.[14] Milei, özel Belgrano Üniversitesi'nden ekonomi diploması (Lisans) ve Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Enstitüsü ve özel Torcuato di Tella Üniversitesi'nden iki yüksek lisans derecesi almıştır.[7]

Ekonomi kariyeri

Milei, 21 yılı aşkın bir süredir makroekonomi, büyüme ekonomisi, mikroekonomi ve ekonomistler için matematik profesörü olarak görev yapmaktadır.[7] Ekonomik büyüme konusunda uzmandır ve Arjantin üniversitelerinde ve yurtdışında çeşitli ekonomi konularında dersler vermiştir. 50'den fazla akademik makale yazmıştır.[15][16]

Milei, özel bir emeklilik şirketi olan Máxima AFJP'de baş ekonomist; bir finansal danışmanlık şirketi olan Estudio Broda'da baş ekonomist ve Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi'nde hükûmet danışmanı oldu. Ayrıca HSBC Arjantin'de kıdemli ekonomist olarak görev yapmıştır.[16] Birçok ulusal ve uluslararası kamu kuruluşunda baş ekonomist olarak görev yapmıştır.[7] Milei, 2012 yılından bu yana ulusal bir düşünce kuruluşu olan Fundación Acordar'da Ekonomik Çalışmalar bölümünü yönetmektedir.[16] Aynı zamanda B20 üyesi ve G20'nin danışmanı olan Uluslararası Ticaret Odası'nın Ekonomi Politikası Grubu üyesidir. 15 yıl boyunca özel şirket Corporación América'da Eduardo Eurnekian'ın baş ekonomisti ve mali danışmanı olarak çalışmıştır.[17]

Milei, aralarında El camino del libertario'nun da bulunduğu çeşitli kitapların yazarıdır.[18][19] Ejes'in 2018 sıralamasına göre 235 röportaj ve 193.347 saniye ile televizyonda en çok röportaj yapılan ekonomist olarak televizyonda kayda değer bir varlığı var.[20] Milei ayrıca Alberdili ekonomist ve işadamı Gustavo Lazzari ile Alberdili avukat Pablo Torres Barthe ve sağ-liberteryen siyaset bilimci María Zaldívar gibi şahsiyetlerin düzenli olarak katıldığı Demoliendo mitos (Mitleri Yıkmak) adlı kendi radyo programını da sundu.[21][22][23]

Erken siyasi kariyer

Ön plana çıkma

Milei, 2019'da Todo Noticias ile ilgili bir röportaj sırasında

2010'lu yıllarda Milei, Arjantin televizyon programlarında,[24][25] Buenos Aires hükûmet başkanı Horacio Rodríguez Larreta ile olduğu gibi,[26][27] ideallerini ve inançlarını ifade ederken ve tartışırken rakiplerine hakaretler,[28][29] küfürlü dil ve agresif retorikle karakterize edilen tartışmalarda önemli bir şöhret ve kamuya açıklık elde etti.[30][31] Bu durum birçok yorumcunun onu antipolitik ya da yıkıcı olarak nitelendirmesine yol açmıştır.[32] ABD Senatörü Ted Cruz, Viviana Canosa ve Milei arasında geçen bir röportajı Twitter'da paylaşarak şakayla karışık kendisini 2024 Cumhuriyetçi Parti başkanlık tartışmalarına davet etmeyi teklif etti.[33]

Milei, siyasi kariyeri öncesinde ve sırasında çeşitli tartışmalara karışmıştır. Şubat 2017'de Domingo Cavallo'yu Arjantin'in en iyi ekonomi bakanı olarak atayarak tartışma yarattı; bu seçim Cavallo'nun ülkedeki olumsuz imajı nedeniyle tartışmalı olmaya devam ediyor.[34] Kasım 2017'de, Buenos Aires Üniversitesi İktisadi Bilimler Fakültesi'ne atıfta bulunarak "Arjantin'in ekonomistlerinin ana üreticisinin Marksist bir endoktrinasyon merkezi" olduğunu ve bunun da "Keynesyen zalimlerin her yerde çoğalmasına" yol açtığını söyleyerek heyecan yarattı.[35] Milei, 26 Haziran 2018 tarihinde, ideolojik görüşlerini totaliter olarak eleştiren gazeteci Teresita Frías'a "eşek" demiştir.[36][37] Özür dilemeyi reddettiği için Milei cinsiyete dayalı şiddet uygulamakla suçlandı ve yerel bir mahkeme psikolojik muayene yapılmasını zorunlu kıldı. Aile ve Toplumsal Cinsiyet hakimi Carmelo Paz, yasal işlem tehdidi altında, Metan şehri sınırları içinde panelist veya konuşmacı olarak halka açık toplantılara katılmasını yasakladı.[38][39] 2018 yılında Claudio Rico ve Diego Sucalesca ile birlikte El consultorio de Milei adlı oyunda ilk oyunculuk deneyimini yaşadı. 2019'da Noticias onu Arjantin'in en etkili insanlarından biri olarak seçti. 2020'de Alberto Fernández liderliğindeki hükûmete karşı protestolar lehinde konuştu.[7]

Özgürlük İleri ve Özgürlük Gelişimi

Milei 2020 yılında, kendisini "farklı siyasi partilerden oluşan ve biz Arjantinlilerin 1900'lü yılların başında olduğumuz gibi gelişen bir ülke olmaya geri dönmek için ihtiyaç duyduğumuz ekonomik, siyasi, kültürel ve sosyal kalkışa katkıda bulunan liberal politikaları teşvik etmek için oluşturulan, tüm sosyal koşullardan kadın ve erkekleri bir araya getiren, toplayan ve onlara hitap eden bir hükümet ittifakı" olarak tanımlayan Avanza Libertad'a (Özgürlük İleri) ittifakına katıldı katıldı.[40] Avanza Libertad, adayları arasında neo-Naziler ve Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci savunucularının yer alması nedeniyle eleştirildi.[41]

Milei'nin 2021 yılında Arjantin Temsilciler Meclisi üyesi olmak için yürüttüğü seçim kampanyası Buenos Aires mahallelerine odaklandı. Mahallelerde gezinerek ve rastgele insanlarla konuşarak ucuz bir kampanya yürüttü.[42] Mayıs 2022'de anketlerde yükselişe geçti.[43] Söylemi, 1998-2002 Arjantin büyük buhranı sırasında doğan ve 2020'lerin ekonomik durgunluğuyla karşı karşıya olan 30 yaş altı seçmenlere cazip geldi. Mart 2023'e gelindiğinde, anketler Arjantinlilerin %17'sinin başkan olması için kendisine oy vereceğini ve siyasi koalisyonunun Arjantin Kongresi'nde üçüncü parlamenter güç olacağını gösteriyordu. Destekçileri arasında bir zamanlar Kirşnerizm'e oy vermiş ancak 2023 itibarıyla ekonomik fikirlerini desteklemeseler bile protesto amacıyla Milei'ye oy verecek olanlar da var.[44]

Temmuz 2021'deki başarılı seçim kampanyası sırasında Milei, herhangi bir vergi artışını veya yeni vergileri desteklememe sözü verdi.[45] Arjantin'deki ön seçimlerde %13,66 oyla üçüncü sırayı alan La Libertad Avanza (Özgürlük Gelişimi) koalisyonunu kurdu.[46][47] 2021 Arjantin yasama seçimlerinde %17 oyla üçüncü sırayı aldı[48] ve Milei'nin aşırı sağ koalisyonu Arjantin Kongresine girdi.[49][50][51] Ülkenin en kalabalık ikinci ve üçüncü bölgeleri olan Cordoba ve Santa Fe'de en iyi performansı gösterdiler; ayrıca Peronistlerin kaleleri olan Kuzey Tucuman, Salta, La Rioja ve San Juan'da ve Kirchnerizmin beşiği olarak kabul edilen Patagonya'daki Santa Cruz'da da iyi performans gösterdiler.[7]

"Kuzulara yol göstermeye değil, aslanları uyandırmaya geldim" sloganıyla yola çıkan Milei,[52][53][54] "hiç çalışmamış, işe yaramaz, asalak siyasetçilerden" oluştuğunu söylediği siyasi kastı kınadı.[55] "Bu suçluları kovmak için buradayım"[5][56] gibi ifadeler kullandı ve siyasi görüşlerini TV, radyo ve YouTube aracılığıyla tanıtmayı da içeren iletişim yöntemleri nedeniyle gençler tarafından özellikle desteklendi.[7][57] Eylül 2021'de Milei şunları söyledi: "Boktan, aptal, asalak ve işe yaramaz siyasi kasta söyleyeceğim ilk şey, ne yapmayacağımdır. Asla özel mülkiyete karşı çıkmayacağım, asla özgürlüğe karşı çıkmayacağım, asla vergi artırmayacağım, asla yeni vergiler yaratmayacağım."[58] Milei, milletvekili olarak göreve başladıktan sonra kampanya vaatlerinden birini yerine getirerek maaşını her ay rastgele bir kişiye çekilişle vererek "parayı vatandaşlara iade etmeyi" amaçladı.[59][60] Herkese açık olan bu aylık çekilişi, kirli para olarak gördüğü paradan kurtulmanın bir yolu olarak tanımladı ve şunları söyledi: "Devlet, halktan zorla alınan vergilerle kendini finanse eden bir suç örgütüdür. Biz siyasi kastın çaldığı parayı iade ediyoruz" dedi.[5]

Ulusal milletvekilliği

Milei, ulusal bir milletvekili olarak Nisan 2023 itibarıyla Meclis'te %52 oranında bulunmuştur.[61] Ekim 2022 itibarıyla kanun teklifinde bulunmamış ve herhangi bir meclis komisyonuna katılmamıştır.[62] Bu durum Ağustos 2023'e kadar geçerliliğini korumuştur.[63] Devamsızlıklarından biri özellikle Juntos por el Cambio (Değişim için birlikte) muhalefeti tarafından eleştirildi çünkü ulusal hükûmetin tek bir oyla uçak biletlerine uygulanan vergileri artırmasına izin verdi.[64][65][66] Aynı zamanda, milletvekili olarak aldığı maaş için vadettiği aylık çekiliş, Parlamentoya seçilmesinden bu yana yedi milyon pesodan fazla para dağıttı.[63]

Temmuz 2023'te Milei, La Libertad Avanza'da adaylıkların satıldığı iddiasıyla bir soruşturmayla karşı karşıya kaldı.[67][68] İşadamı Juan Carlos Blumberg, La Libertad Avanza'nın "siyaseti bir iş haline getirdiğini" söyledi ve bu da Milei'nin ücretli adaylar olduğunu reddetmesine neden oldu. Milei ayrıca Peronizm tarafından finanse edilmek ve desteklenmekle de suçlandı. Juan Luis González, Milei'nin "eyalet hükümetleri tarafından finanse edilmesine izin verdiğini, mücadele ettiğini iddia ettiği Peronizm'den teknik, lojistik ve parasal yardım aldığını, ağzını açmak isteyen herkesi tehdit ettiğini" söyledi.[41] Savcı Ramiro González tarafından yapılan açıklamalar iddialar hakkında somut veriler sunmadı. Temmuz 2023 itibarıyla soruşturma halen devam ederken, Milei bunu kendisini itibarsızlaştırmaya yönelik siyasi bir operasyon olarak nitelendirdi ve González'i imajına zarar vermekle suçlayarak soruşturulmasını talep etti.[69][70]

2023 başkanlık kampanyası

2022'de Villarruel ve Milei

Liberteryen Parti üyesi olan Milei, Özgürlük Gelişimi'nin bir parçası olarak Arjantin başkanlığına adaylığını koymuştur. Aday arkadaşı Victoria Villarrueldir.[71] Mayıs 2023'te enflasyon %100'ün üzerine çıktıkça,[72] anketlerdeki konumu da yükselmiştir.[73] Ön seçim kampanyası sırasında Milei, bireysel silahlanmayı ve insan organlarının serbestçe satışına izin vereceğini söyleyerek tartışma yarattı. Ayrıca, Arjantin'de kürtajı yasallaştıran ve 2020 yılında onaylanan Gebeliğin İsteğe Bağlı Olarak Sonlandırılması Yasa Tasarısını iptal etmeyi planlıyor ve bunun suç olmaktan çıkarılmasına karşı çıkıyor.[7][74] Ağustos 2023'te Alejandro Fantino ile yaptığı bir röportajda,[75][76] bunun için bir referandum yapılmasını önererek şunları söyledi: "Bir şeyin yasal olması onun meşru olduğu anlamına gelmez. Ben buna (kürtaj yasasına) karşıyım çünkü yaşam hakkına aykırı. ... En azından bir referandum düzenlerdim. Ve sonuç benim lehime çıkarsa yasayı kaldırırım. Ama bırakın Arjantinliler seçsin. Bakalım Arjantinliler anne karnındaki savunmasız bir insanın öldürülmesine inanacaklar mı?"[77][78] Arjantin'deki silah yasaları kısıtlayıcıdır. Partisinin seçim platformuna göre Milei, silahlar için "yasal pazarın serbestleştirilmesini" ve "vatandaşlar tarafından meşru ve sorumlu kullanımının korunmasını" önermektedir.[79]

Milei'nin yükselişi son iki başkanlık dönemi bağlamında değerlendiriliyor. Analistler Milei'nin kazanmasını, 2015'te göreve geldikten sonra piyasa reformları yapmaya çalışan ancak siyasi muhalefetle çatışan ve ülkenin Uluslararası Para Fonu'ndan yeni bir kurtarma paketi istemesiyle sonuçlanan bir mali krize sürüklenen eski başkan Mauricio Macri'nin iş dünyası yanlısı hükûmetinin daha dramatik bir versiyonu olarak tanımladı. Macri'nin halefi Fernández, Arjantin'deki COVID-19 salgını ve ciddi bir döviz sıkıntısının ortasında ekonomiyi düzeltmek için mücadele etti ve ülkeyi başka bir borç temerrüdüne karşı savunmasız bıraktı. Fernández de popüler olmayan bir başkan ve yeniden seçilmek için aday olmamayı tercih etti. Ağustos 2023'te Milei, nüfusun neredeyse %40'ının yoksul olduğu bir ülkede milyonlarca insanı destekleyen sosyal programları sona erdirmeyeceğini söyledi; onları "mağdurlar değil kurbanlar" olarak adlandırdı ve bu tür sosyal yardımları sona erdirmenin 15 yıl kadar süreceğini ekledi.[80]

Ön seçim

Vatandaşların Ekim ayındaki genel seçimlerde nasıl oy kullanacaklarının bir göstergesi olarak görülen Ağustos ayındaki ön seçimlerde Milei,[81] 2010'lu yıllarda ülkeye hakim olan geleneksel Peronizm-Kirchnerizm ve Macrizm'in önünde %30 oy oranıyla lider aday olarak ortaya çıktı.[82][83][84] Kamuoyu yoklamaları ekonomi bakanı Sergio Massa'nın ön seçimlerde aday olarak en fazla oyu alacağını öngörürken,[85] Juntos por el Cambio'nun (Değişim için birlikte) genel olarak en fazla desteklenen koalisyon olması bekleniyordu; Milei ise yaklaşık %20'lik bir oy oranına sahipti ve dışarıdan bir aday olarak görülüyordu.[86][87] Haziran 2023'te piyasalar Massa'nın cumhurbaşkanlığı adaylığını memnuniyetle karşıladı çünkü bu adaylık seçimleri iktidar partisi ile Juntos por el Cambio arasında kutuplaştırarak "Milei faktörü" olarak adlandırılan durumu azalttı. Adcap Grupo Financiero Yönetici Ortağı Javier Timerman CCN Radyosuna yaptığı açıklamada "Javier Milei hem finansal hem de reel ekonomiye yatırım yapan yabancı yatırımcılar için her zaman bir korku ve belirsizlik kaynağı olmuştur" dedi.[88]

Kasım ayında ikinci tura kalma ihtimali olan genel seçimlerin ilk turunda Peronistler Milei'yi merkez sağ koalisyonun oylarını bölecek olası bir müttefik olarak gördüler.[89][90] Kutlama gecesi boyunca Milei ailesiyle birlikte rock and roll dansı yaptı ve Bersuit Vergarabat'ın "Se viene" şarkısını seçti; şarkının nakaratı şöyle diyor: "Patlama geliyor."[7] Milei, Menem'i örnek alarak, grubun şarkıyı kullanmasını yasakladığını ancak kutlama töreninde şarkının yine de söylendiğini belirtiyor.[7] Dedi ki: "Bu seçim sadece Kirchnerizm'in değil, aynı zamanda ülkeyi batıran asalak, hırsız, işe yaramaz kastın da sonunu getirecek."[84] Kazanması İspanyol siyasi parti Vox[91] ve Jair Bolsonaro,[84] José Antonio Kast,[84] Ted Cruz[33] gibi aşırı sağcı isimler tarafından kutlandı.

Genel seçim

10 Aralık 2023'teki göreve başlama töreni sırasında Milei ve Victoria Villarruel

Seçim zaferinin ardından Arjantin pesosu değer kaybetti ve faiz oranları yükseltildi,[79] resmi dolar kuru %20 arttı ve Arjantin Merkez Bankası faiz oranlarını yükseltti.[92] Ön seçimlerdeki güçlü performansının bir sonucu olarak Milei genel seçimlerde önde giden aday olarak görülüyordu. Analistler bu durumun daha yüksek enflasyon ve döviz baskısına yol açabileceğini söyledi. Eurasia Group analisti ve Latin Amerika araştırmacısı Luciano Sigalov'a göre, Milei'nin başkanlığı kazanması halinde, savunduğu piyasa yanlısı radikal reformları hayata geçirecek parlamento çoğunluğuna sahip olmaması ve Peronist ve sosyal hareketlerin sokak protestoları nedeniyle yönetilebilirlik sorunlarıyla karşı karşıya kalacağını belirten Sigalov,[93] "Milei'nin olası zaferi ve radikal politika programından kaynaklanan riskler, enflasyon ve döviz kurları üzerinde daha fazla baskı yaratacaktır. Ekonomik koşulların kötüleşmesi Milei'nin işine yarayacak, zira krizin tırmanmasından rakip siyasetçileri sorumlu tutuyor."[94]

Milei, 22 Ekim'de Massa ile karşı karşıya geldiği ikinci tura yükseldi.[95] Milei, 19 Kasım'da yapılan ikinci turda Massa'yı mağlup etti.[96][97]

Milei; 10 Aralık 2023'te selefi Alberto Ángel Fernández'den görevi devralıp, Arjantin Devlet Başkanı olarak görevine başlamıştır.

Siyasi pozisyonlar

Milei, yaşam, özgürlük, mülkiyet ve serbest piyasa ilkelerine dayanan bir felsefe ile adalet ve güvenliğe odaklanan minimal hükûmeti savunmaktadır.[5][44] Sosyalizm ve komünizmi eleştirmekte,[98] ekonomik liberalleşmeyi ve devlet bakanlıklarının yeniden yapılandırılmasını savunmaktadır.[99] Arjantin Merkez Bankası'na ve mevcut vergilendirme politikalarına karşı çıkıyor.[100][101]

Milei ekonomik açıdan Avusturya Okulu'ndan etkilenmekte ve eski Başkan Menem'in politikalarına hayranlık duymaktadır.[44][102] Kapitalizmi desteklemekte, sosyalizmin kıskançlık ve zorlama içerdiğini düşünmektedir.[98] Milei, devlet bakanlıklarının azaltılmasını ve harcama kesintileri ve mali reformlar yoluyla ekonomik zorlukların ele alınmasını öneriyor ve önceki yönetimleri aşırı harcama yapmakla eleştiriyor.[7][103]

Sosyal açıdan muhafazakâr olan Milei, kürtaj ve ötenaziye karşı çıkmakta,[104][105] eşcinsel evliliklere karşı kayıtsızdır ve eğitim ve sağlık hizmetlerinde özelleştirmeyi desteklemektedir. Zorunlu aşıya karşı çıkmakta, uyuşturucunun yasallaştırılmasını ve fuhuşu desteklemektedir.[106][107] Milei, bireysel silahlanmanın serbest bırakılmasını savunmakta ve suçlular için göçmenlik kısıtlamaları önermektedir.[5][108]

Dış politikada IMF'yi eleştiriyor,[109] sendikalara karşı çıkıyor,[110] Trump ve Bolsonaro gibi anti-sosyalist figürlerle aynı çizgide yer alıyor[111][112] ve ABD ve İsrail ile ittifaklara öncelik veriyor.[113][114] Çin ile ilişkiler konusunda temkinli davranıyor,[115] Rusya'ya karşı Ukrayna'yı destekliyor[116] ve Falkland Savaşı konusunda diyaloğu savunuyor.[56]

Arjantin siyaseti

Milei, "saf liberalizmin uygulandığı tek zamanın 1860 yılı olduğunu ve o dönemde müreffeh bir ülke olduğumuzu" savunmaktadır.[102] Hipólito Yrigoyen,[117] Juan Domingo Perón,[118] Raúl Alfonsín,[119] Cristina Fernández de Kirchner[120] ve Alberto Fernández[121] hükûmetlerini eleştirdi. Milei 1930'ların Arjantin'ini liberal politikalara dönüşten ziyade Peronizm ve Peron'un "üç ayaklı faşizmine" yol açan faşist bir rejim olarak nitelendirmiştir.[118]

Milei, Juntos por el Cambio lideri ve eski başkan Mauricio Macri'yi kolektivist politikaları nedeniyle kınadığı siyasi kastın dışında tutarken, Buenos Aires Eyaleti valisi olarak "aynı değerleri paylaşıyoruz"[102] diyen Juntos por el Cambio üyesi María Eugenia Vidal'i kampanyasında verdiği düşük vergi sözünü tutmamakla eleştirdi.[122] Milei, 2023 Juntos por el Cambio lideri Patricia Bullrich'i "Arjantin'deki başarısızlığın bir parçası" olarak tanımladı.[110]

Frente de Todos adayı Leandro Santoro, 2021 ön seçimlerinden önceki bir tartışmada Milei'ye, devletin kaldırılmasını savunduğu için hiç kamu sektöründe çalışıp çalışmadığını sordu.[123] Milei Santoro'yu "bir devlet paraziti" olarak eleştirmiş ve şunları söylemişti: "Anladığım kadarıyla 45 yaşındasınız ve 14 yaşınızdan beri siyasetin içindesiniz. Hayatınızda hiç özel sektörde çalıştınız mı?" Santoro, Milei'nin "1994 yılında Ulusal Kongre'nin bir çalışanı olduğunu ve o dönemde ulusal milletvekili olan eski soykırımcı general Antonio Domingo Bussi için rapor verdiğini" doğruladı. Buna karşılık Milei, Twitter hesabı aracılığıyla Bussi için çalıştığını kabul etti.[124][125][126] Eylül 2022'de Arjantin Temsilciler Meclisi'nde yaptığı konuşmada Milei, Macri'yi Aerolíneas Argentinas'a bir dolar bile koymama önerisi nedeniyle eleştirdi ve bunu başkan iken neden yapmadığını sordu ve hükûmetin 2023 bütçesini sorguladı.[127] Ayrıca Fernández de Kirchner'e yönelik suikast girişimini "bir magnisit değil" olarak nitelendirdi ve bu terimin "siyasi kastın" halkın üstünde olduğu anlamına geldiğini iddia etti.[128]

Genel imajı

Milei, popülist, sağ liberteryen ve muhafazakâr ideolojilerin karışımından oluşan karmaşık ve tartışmalı bir genel imaj geliştirmiştir. Aşırı liberal ekonomik görüşleri ve sağ popülist söylemleriyle tanınan Milei'nin siyasi duruşu uluslararası medya ve siyasi yorumcular tarafından çeşitli yorumlara tabi tutulmuştur. Ön seçimlerde kazandığı zaferle 2023 başkanlık kampanyası sırasında öne çıkması geniş çapta ilgi uyandırdı. Milei'nin Arjantin Merkez Bankası'nın lağvedilmesi ve dolarizasyonun benimsenmesi gibi önerileri hem alkışlandı hem de eleştirildi. Eleştirilere rağmen, ekonomik liberalizm, mali muhafazakarlık ve devlet müdahalesinin azaltılmasını savunması, Arjantin seçmeninin geleneksel siyasi yapılardan hayal kırıklığına uğramış bir kesiminde yankı buldu. Milei'nin genel imajı, çağdaş Arjantin siyaseti bağlamında siyasi ve ekonomik ideolojilerinin kutuplaştırıcı doğasını özetliyor olarak görülebilir.

Tartışmalar

Milei gösterişli kişiliği, kendine özgü kişisel tarzı ve zaman zaman tartışmalara neden olan güçlü medya varlığı ile tanınmaktadır. Diğer sağ popülistler gibi onun da retoriği, siyasi kast olarak tanımladığı şeye karşı çıkmaya odaklanıyor.[129] Milei'nin partisi, adayları arasında neo-Naziler ve son Arjantin askeri diktatörlüğünün savunucularına yer verdiği için eleştirildi.[41] Milei, siyasi kariyeri boyunca birçok soruşturmaya da karışmış ve gazetecilere ve eleştirmenlere karşı şiddet içeren bir tutum sergilemekle ve gazetecilik yapan kadınlar da dahil olmak üzere kadın düşmanı davranışlarda bulunmakla suçlanmıştır.[130]

Özel hayatı

Milei, eksantrik saç stili nedeniyle el Peluca ("Peruk") lakabıyla anılmaktadır.[131][132] Sürekli olarak saçlarını taramadığını söyleyerek basının büyük ilgisini çekmiştir;[133] sadece partisinin başkan yardımcısı ve bir cosplayer olan Lilia Lemoine saçlarını şekillendirebilmektedir.[134]

Mayıs 2022'de şöyle dedi: "Penisim olduğu için özür dilemeyeceğim. Beyaz, sarışın, açık mavi gözlü bir erkek olmaktan utanmak zorunda değilim."[135]

Milei 2018 yılında, daha önce anne ve babasıyla arasının açık olduğunu ve onları ölü olarak gördüğünü söyledi.[136] 2021 yılındaki siyasi kampanyası sırasında babası ve annesiyle barıştı.[137] Seçim kampanyalarını yöneten küçük kız kardeşi Karina Milei ile her zaman yakın bir bağ kurmuştur.[7][138] Milei evli değil ve başkan seçilmesi halinde kız kardeşinin First Lady rolünü üstleneceğini söyledi;[129] daha önce şarkıcı Daniela Mori ile çıkmıştı.[139] Ağustos 2023'te aktris Fátima Flórez ile çıktığını açıkladı.[140]

Ekim 2017'de La Nación'a verdiği bir röportajda Milei, özgür aşkı savunduğunu söyledi.[141] Haziran 2020'de yerel bir televizyon programında, birkaç üçlü ilişkiye dahil olduğunu ve neotantra eğitmeni olarak rolünü açıkladı ve kendisini "boşalmadan üç ay kalabildiğini" iddia eden bir tantrik seks eğitmeni olarak tanımladı.,[142][143] Ağustos 2023'te The Daily Telegraph onu "rock şarkıcısı ve tantrik seks eğitmeni" olarak adlandırırken,[144] The Guardian onu "eski bir tantrik seks koçu" olarak adlandırdı.[84] Milei uyuşturucu kullanımını intihar ile karşılaştırmıştır. Sadece bir kez marihuana içtiğini söyledi ve şöyle dedi: "Çok güldüğümü hatırlıyorum."[107]

Temmuz 2023'te gazeteci Juan Luis González, birkaç kez röportaj yaptığı Milei'nin izinsiz bir biyografisi olan El Loco'yu yayınladı.[41][145][146] Kitapta Arjantin'deki Yeni sağ'ı tanımlamaya çalışan González, telepati ve ezoterizmden ölü köpeğiyle konuşmaya ve Arjantin'in başkanı olmak için "Tanrı tarafından gönderilmiş misyonuna" kadar uzanan eksantrik kişisel hayatı da dahil olmak üzere Milei'yi tartışmaktan kaçınamayacağını söyledi. González kitabın önsözünde şöyle yazıyor: "Aylar geçtikçe, röportajlar, kayıt dışı toplantılar, faturalar, pullar ve evrak işlerinin ardından, çalışma neredeyse akademik kenarları olan bir saha çalışmasından Raymond Chandler'ın kara noir'ları ile John Kennedy Toole'un Alıklar Birliği'nin arasında trajikomik bir gerilime dönüştü."[41]

Milei bir cosplayer ve "General AnCap" adında bir süper kahraman kişiliğine sahip.[147]

Dini görüşler

Milei (ortada) 27 Kasım 2023'te Menahem Mendel Schneerson'un mezarında dua ediyor.

Kasım 2023'e kadar Katolik olan Milei,[1][148] farklı vesilelerle "komünizmi teşvik eden bir Cizvit", "öngörülemez ve felaket bir karakter", "lanet bir komünist", "komünist pislik" ve "bok parçası" olarak nitelendirdiği Papa Francis yönetimindeki Katolik Kilisesi'ni eleştirmiş,[149] onu "dünyaya komünizmi vaaz etmekle" ve sosyal adaletçi bir Katolik doktrini olan yoksullara yardım seçeneğini teşvik ettiği için "şeytanın yeryüzündeki temsilcisi"[44] olmakla suçlamıştır. Sonuç olarak Arjantin Piskoposluk Konferansı'nın en üst düzey yetkilileri ve diğer Katolikler onu eleştirdi.[150][151] La Libertad Avanza, vergi gelirlerine dayandığı için sosyal adaleti hırsızlık olarak görmektedir. Milei şöyle demişti: "İsa vergi ödemedi." Buna cevaben, yaklaşan 2023 seçimleri hakkında Francis şunları söyledi: "Aşırı sağ her zaman kendini yeniden yapılandırır, bu bencilliğin komüniteryanizme karşı zaferidir. ... Siyasi parti geçmişi olmayan ulus kurtarıcılarından korkuyorum."[152]

Milei, "şeytani olanın icadı" olarak tanımladığı devleti eleştirmek için İncil'den pasajlar aktardı.[102] Devleti reddettiğini göstermek için defalarca şu radikal ikilemi ortaya atmıştır: "Eğer devlet ile mafya arasında bir seçim yapmak zorunda kalsaydım, mafyayı seçerdim. Çünkü mafyanın kodları vardır, mafya uyum sağlar, mafya yalan söylemez. Ve hepsinden önemlisi, mafya rekabet eder."[153]

Kasım 2023'ten önce Milei, Yahudiliğe geçmeyi düşündüğünü ancak başkan olması halinde Yahudi Şabat'ına uymanın zorluklar yaratabileceğini söyledi.[134][154][155] 2018 yılında Radio El Mundo'ya verdiği bir röportajda Tanrı'nın varlığına olan inancını dile getirmiştir.[145] Bu inancını 2022'de gazeteci Luis Novaresio'ya yinelemiş, Novaresio da ona karşılık vermiştir: "Senin gibi pragmatik bir adam doğrulanamayan bir şeye nasıl inanabilir?"[145] Milei cevap verdi: "Bu sizin davanız. Başıma her türlü bilimsel açıklamayı aşan çok güçlü şeyler geldi."[145] Milei'ye göre, "1 numara" olarak adlandırdığı Tanrı ile konuşmalar yapmış ve Tanrı ona siyasete girmesi ve başkan olana kadar durmaması gerektiğini söylemiş.[156] Milei ayrıca her gün Tevrat okumakta ve Ortodoks hahamı Menahem Mendel Schneerson'un mezarını ziyaret etmektedir.[157][158] Milei Kasım 2023'te Yahudiliğe geçmiştir.[1]

Köpekler

Milei'nin beş İngiliz Mastiff'i var ve bunların atası, omurga kanserinden muzdarip olduktan sonra 2017'de ölen Conan.[41][145][146] Conan'ı oğlu olarak görür ve Conan'ın altı klonundan dördüne, biri orijinalinin adını, diğeri de Angelito,[159] Milton (Milton Friedman'ın onuruna), Murray (Murray Rothbard'ın onuruna), Robert ve Lucas (her ikisi de Robert Lucas'ın adını taşır) adlarını vermiştir.[160][161]

Milei, Conan'ı klonladığını çünkü klonlamayı "sonsuzluğa yaklaşmanın bir yolu" olarak anladığını söyledi.[146] Bunu yapmak için Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bir kliniğe gitti; bu işlem ona yaklaşık 50.000 dolara mal oldu.[146] Köpeklerini dört ayaklı çocuklarım olarak adlandırdı ve 2023 ön seçim zaferinden sonra onlara teşekkür etti.[7]

Milei, Rothbard ve Ayn Rand gibi isimlerle diyalogları olduğunu söyledi. 2015 yılında Conan'ı yazılarının ilham kaynağı olarak göstermiştir.[145] Conan'ın 2017'deki ölümüyle ilgili olarak Milei, Conan'ın gerçekten ölmediğini (bunu "fiziksel kayboluşu" olarak adlandırdı ve Conan'dan şimdiki zamanda bahsetmeye devam etti), ancak onu korumak için Tanrı'nın yanına oturmaya gittiğini ve bu sayede Tanrı'nın kendisiyle konuşmaya başladığını söyledi.[162] González'e göre Milei bir sohbet sırasında bir arkadaşına şöyle yazmış: "İsa'nın dirilişini üç kez gördüm ama bunun hakkında konuşamam. Deli olduğumu söylerler."[41] La Nación'un başvurduğu çeşitli kaynaklara göre Milei, Conan'la birlikte Tanrı tarafından kendilerine bir görev verildiğini ve aslan olan Conan'la yaklaşık 2.000 yıl önce Roma Kolezyumu'nda bir gladyatör olarak tanıştığını savunuyor.[163]

Kaynakça