Efedrin
Efedrin, anestezi sırasında düşük kan basıncını önlemek için sıklıkla kullanılan bir merkezi sinir sistemi (CNS) uyarıcısıdır.[5] Astım, narkolepsi ve obezite için de kullanılmıştır ancak tercih edilen tedavi değildir.[5] Burun tıkanıklığında faydası belli değildir.[5] Ağız yoluyla veya kas içine, damara veya derinin hemen altına enjeksiyonla alınabilir.[5] İntravenöz kullanımla etkisi hızlı olurken, kas içine enjeksiyon 20 dakika, ağızdan enjeksiyon ise bir saat sürebilir.[5] Enjeksiyonla verildiğinde yaklaşık bir saat sürer ve ağızdan alındığında dört saate kadar sürebilir.[5]
 (−)-(1R,2S)-efedrin (üst), (+)-(1S,2R)-efedrin (merkez ve alt) | |
-Ephedrine_molecule_from_xtal_ball.png) (1S,2R)-efedrin molekülünün top ve çubuk modeli | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| Telaffuz |  i/ɪˈfɛdrɪn/ or /ˈɛfɪdriːn/ |
| Ticari adlar | Akovaz, Corphedra, Emerphed, others |
| AHFS/Drugs.com | Ephedrine: Monografi HCl: Monografi Sulfate: Monografi |
| Gebelik kategorisi |
|
| Uygulama yolu | By mouth, intravenous (IV), intramuscular (IM), subcutaneous (SC) |
| ATC kodu | |
| Hukuki durum | |
| Hukuki durum | |
| Farmakokinetik veri | |
| Biyoyararlanım | %85 |
| Metabolizma | minimal karaciğer |
| Etki başlangıcı | IV (saniye), IM (10 - 20 dak.), ağız yoluylah (15 - 60 dak.)[5] |
| Eliminasyon yarı ömrü | 3 - 6 saat |
| Etki süresi | IV/IM (60 dak.), ağız yoluyla (2 - 4 saat)<!—Kimlik belirteçleri--> |
| Boşaltım | %22 - 99 (idrar) |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası | |
| PubChem CID | |
| IUPHAR/BPS | |
| DrugBank | |
| ChemSpider | |
| UNII |
|
| KEGG | |
| ChEBI | |
| ChEMBL |
|
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) | |
| ECHA Bilgi Kartı | 100.005.528 |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C10H15NO |
| Mol kütlesi | 165,236 g·mol−1 |
| 3D model (JSmol) | |
| |
| |
Yaygın yan etkiler arasında uyku güçlüğü, kaygı, baş ağrısı, halüsinasyonlar, yüksek kan basıncı, hızlı kalp atış hızı, iştahsızlık ve idrara çıkamama yer alır.[5] Ciddi yan etkiler inme ve kalp krizini içerir.[5] Hamilelikte muhtemelen güvenli olmakla birlikte, hamilelerde kullanımı yeterince araştırılmamıştır.[6][7] Emzirme döneminde kullanılması önerilmez.[7] Efedrin, α ve β adrenerjik reseptörlerin aktivitesini artırarak çalışır.[5]
Efedrin ilk olarak 1885'te izole edildi ve 1926'da ticari kullanıma girdi.[8][9] Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesi’nde yer almaktadır.[10] Jenerik ilaç olarak mevcuttur.[5] Normalde Ephedra cinsi bitkilerde bulunur.[5] Efedrin içeren diyet takviyeleri, varlığının má huáng tarafından not edildiği geleneksel Çin tıbbında kullanılanlar dışında,[5] Amerika Birleşik Devletleri’nde yasa dışıdır.[5]
Tıbbi kullanım
Hem efedrin hem de psödoefedrin kan basıncını yükseltir ve bronkodilatör görevi görür, psödoefedrin ise önemli ölçüde daha az etkiye sahiptir.[11]
Efedrin taşıt tutmasını azaltabilir, ancak esas olarak taşıt tutması için kullanılan diğer ilaçların yatıştırıcı etkilerini azaltmak için kullanılmıştır.[12][13]
Efedrinin erken çocukluk dönemindeki konjenital miyastenik sendromda ve hatta yeni bir COLQ mutasyonu olan erişkinlerde bile hızlı ve uzun süreli yanıt verdiği bulunmuştur.[14]
Kilo kaybı
Efedrin
İlaç Etkileşimleri
MAO inhibitörleri, alkol, ergo alkaloidleri, oksitosin, dijital ve halotanla birlikte kullanılmamalıdır.
Ayrıca bakınız
- Amfetamin
- Fenilefrin
- Halostaşin
- Metamfetamin
- Metaraminol
- Norefedrin
- Oksifedrin
- Pirovaleron
- Propilhekzedrin
- Psödoefedrin
- Sinefrin
Kaynakça
Dış bağlantılar
- "Ephedrine". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Ephedrine sulfate". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Ephedrine Hhydrochloride". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.