Foxconn
Hon Hai Precision Industry Co., Ltd. (Foxconn olarak bilinir) merkezi Tayvan'da bulunan ve elektronik imalat hizmetleri (EMS) sektöründe faaaliyet gösteren bir çok uluslu şirket'tir . Şirket dünyanın en büyük[3] elektronik imalat hizmetleri sağlayıcısıdır.ve Çin'in en büyük ihracatçılarındandır.[4]
 | |
| Tip | Halka açık |
|---|---|
| Endüstri | Elektronik İmalat Hizmetleri |
| Kuruluş | 1974 |
| Kurucu | Terry Gou  |
| Genel merkezi | , |
| Hizmet alanları | Global |
| Önemli kişiler | Terry Gou |
| Ürün | Çeşitli |
| Gelir | 102.74 milyar $ (2011)[1] |
| Net gelir | 2.64 milyar $ (2011)[1] |
| Çalışan sayısı | Yaklaşık 1.3 Milyon (2015)[2] |
| Web sitesi | foxconn.com |
Foxconn temel olarak bir orijinal dizayn imalatçısı şirketidir (ODM - Original Design Manufacturer) ve müşterileri arasında çok büyük Amerikalı, Avrupalı ve Japon elektronik ve bilgi teknolojileri şirketleri vardır. Şirketin ürettiği ve halk arasında en bilinen cihazlar ise iPad,[5] iPhone,[6] Kindle,[7] PlayStation 3[8] ve Xbox 360[9]
Foxconn birçok kez tartışmalar ile de gündeme gelmiştir. Bu tartışmalardan en çok gündemde kalanı Çin'deki en büyük özel sektör işvereni olarak fabrikalarında çalışanlarını nasıl yönettiği konusundaydı.[10] Bu haberlerin oldukça artması üzerine, 2012 yılı içinde, Apple bağımsız bir danışmanlık şirketi görevlendirerek Foxconn'da çalışma şartları konusunda bir denetleme yaptırtmıştır.[11]
Tarihi
Hon Hai Precision Industry Co., Ltd. şirketi 1974 yılında elektronik bileşenler üretmek amacıyla kuruldu ve şirket 1980 yılında[6] Atari 2600 sistemine konnektör sağlamaya başladı.[12] Hon Hai ilk imaalat fabrikasını Çin, Shenzhen'de 1988'de açtı.[6]
1998 yılına gelindiğinde şirket Dell'den ilk siparişini almıştı ve 2000 yılında çalışan sayısı 30 bin kişiye yaklaşmıştı. 2001 yılına gelindiğinde şirket Tayvan'ın satışlar açısından en büyük özel sektör şirketi olmuştu.[13]
Kasım 2007'de Foxconn, Güney Çin'de Huizhou bölgesinde 500 milyon dolarlık yeni bir fabrika inşa etme projesini duyurdu.[14]
Mart 2012 Foxconn, Japon elektronik şirketi Sharp Corporation'un % 10 hissesini 806 milyon dolara satın aldı.alımı konusunda anlaştılar[15]
Apple Inc. Çin'de Foxconn gibi Orijinal ürün üreticisi şirketlerle anlaşma yapmaya başladı. Çünkü bu şirketler Çin tedarik zincirine yakındılar[16] ve iyi organize edilmiş bir topluluk halindeydiler.[17] Bunlara ek olarak, deniz aşırı ülkelerdeki işçilerin Amerika'daki işçilere oranla daha esnek, daha çalışkan ve daha yetenekli olduğu düşünülmüştü.[16]
Operasyonları
Foxconn'un, Asya, Avrupa ve Güney Amerika'da çok sayıda fabrikası vardır. Ve bu fabrikalar dünya tüketim elektroniği piyasasının %40'ını üretmektedirler.[16]
Çin
Foxconn, Çin'in dokuz farklı şehrinde toplam 13 fabrikaya sahiptir.[18]
Foxconn'un en büyük fabrikası, yaklaşık 1 milyon çalışanının yarısına yakınının çalıştığı Shenzhen'dedir[19] Shenzhen'deki fabrika aslında Longhua Bilim ve Teknologi Parkı olarak adlandırılır fakat bazen "duvarlı --walled campus-- kampus"[6] bazen "Foxconn Şehri"[20] bazen de "iPod Şehri" olarak bilinir.[21] Bu alan yaklaşık 1.16 mi2 (3 km2) büyüklüğündedir,[22] ve 15 adet çok katlı fabrikadan oluşur,[20] Bu alanda işçi yatakhaneleri, bir havuz,[23] itfaiye ekibi,[6] ve kendi televizyon sistemi (Foxconn TV),[6] market, banka, restoranlar, kitapçılar ve hastane vardır.[6] Bazı işçiler etraftaki kasabalarda çalışırken, geri kalanlar ise bu tesislerin olduğu alanda yaşamaktadırlar.[24] İşçilerin %25'i yatakhanelerde yaşıyorlarken, birçoğu haftada 6 günden günde 12 saate varan saatlerde çalışmaktadırlar.[16]
Diğer bir Foxconn fabrikası "şehri" ise Henan eyaletindeki Zhengzhou bölgesinde bulunan Zhengzhou Technology Park'tır ve burada da 120,000 işçinin çalıştığı tahmin ediliyor.[25]
Brezilya
Güney Amerika'daki bütün şirket binaları Brezilya'da bulunur.[26] Bunlardan bazıları Manaus ve Indaiatuba'daki mobil telefon fabrikaları, Jundiai, Sorocaba ve Santa Rita do Sapucaí'daki imalat tesisleridir.[27] Şirket Brezilya'da daha fazla yatırım düşünmektedir.[10]
Avrupa
Foxconn ; Macaristan,[28] Slovakya,[10] ve Çekya'da fabrikalara sahiptir.[4] Şirket aynı zamanda Çek Cumhriyeti'nin en büyük ikinci ihracatçı firmasıdır.[4]Şirketin ayrıca Türkiye'de 23.621m2 alan üzerinde kurulu 14.000 m2'lik bir fabrikası olup Ocak 2011'den itibaren elektronik üretim hizmetleri vermeye başlamıştır.[29]
Hindistan
Foxconn, Chennai'deki Serbest Bölge'de ve Tamil Nadu bölgesinde faaliyet göstermektedir.[30]
Malezya
2011 itibarıyla, Foxconn Johor eyaletinde,[31] bittiğinde 4 fabrikadan oluşacak bir tesis için lisans aldı.[32]
Meksika
Foxconn; San Jerónimo Chihuahua'da bilgisayar toplanan bir tesise,[33] ve Juárez'de iki adet tesise sahiptir ki bunlardan bir tanesi eski Motorola mobil telefon üretim tesisiyken[34] diğeri Cisco Systems'den alınan bir set üstü kutusu fabrikasıdır.[35] Şirket ayrıca ülkede LCD TV üretimi de yapmaktadır.[36]
Temel müşteriler
Foxconn'un en büyük müşterileri aşağıdaki gibidir:
- Acer (Tayvan)[37]
- Amazon.com (ABD)[7]
- Apple Inc. (ABD)[38]
- Cisco (ABD)[39]
- Dell (ABD)[40]
- Hewlett-Packard (ABD)[41]
- Intel (ABD)[42]
- Microsoft (ABD)[9]
- Motorola Mobility (ABD)[40]
- Nintendo (Japonya)[43]
- Nokia (Finlandiya)[38]
- Samsung Electronics (Güney Kore)[44]
- Sony (Japonya)[8]
- Toshiba (Japonya)[45]
- Vizio (ABD)[46]
(parantez içindekiler şirket merkezlerinin bulunduğu ülkelerdir)
Tartışmalı konular
Kötü çalışma koşulları hakkında suçlamalar
Birçok kez şirket hakkında kötü çalışma şartlarına sahip olduğu yönünde suçlamalar yapıldı.[47] Çok uzun çalışma saatleri ve[20][22] Tayvan'lı işçilerin Çinli işçilere karşı ayrımcı tavırları hakkında haberler yapıldı,[48] Her ne kadar iddiaların birçoğunda yasalara aykırı bir şey bulunmasa da, Apple Inc. şirketi iPod ve iPhone[6] cihazlarını yapan bu şirketi 2007'de denetlettiğinde suçlamaların bazılarının gerçek olduğu ortaya çıkmıştı.[49]
Kaygılar 2012 yılı başında bir monolojistin bir radyo programında Foxconn'daki çalışma şartlarını yerinde gördüğünü ve çalışanlarla konuştuğunu söyleyerek, çok kötü çalışma şartlarından bahsetmesi ile tekrar gündeme geldi.[50] Fakat daha sonra bu söylenenlerin birçoğunun abartma ya da kurgulama olduğu ortaya çıktı.[51] 2012 yılı içinde Apple Inc. adına Adil İşgücü Derneği'nin yaptığı denetleme sonucunda çalışanların yoğun dönemlerde haftada 60 saatten fazla çalıştığını fakat yine de uygun mesai ücreti alamadığını, çalışanların % 43'ünün iş yerinde bir kazaya şahit olduğunu yani iş ve işçi güvenliği konusunda ciddi sorunlar olduğunu rapor etti.[52] Ve hatta bu denetlemeler ve sonrasında Foxconn'un almak zorunda kaldığı tedbirler nedeniyle o dönemdeki iPad teslimatlarındaki gecikmeler haber olmuştur.[53]
İntiharlar
Foxconn ile ilişkilendirilen iki intihar vakası vardır. Bunlardan ilki bir prototip kaybeden bir işçinin ölümü, diğeri ise 2010 yılında düşük maaşlar nedeniyle gerçekleştiği iddia edilen bir dizi intihar.
25 yaşında bir erkek olan Sun Danyong, kendi kontrolündeki bir iPhone 4[54] prototipini kaybettikten sonra Temmuz 2009'da intihar etmiştir.[55]
2010 yılında 14 kişinin intihar ettiği bir dalga yaşanmıştır.[56] Ve 20 Çin üniversitesi Foxconn fabrikalarını çalışma kampına benzeterek, oradaki geniş çaplı işçi haklarını kötüye kullanma ve yasal olmayan fazla mesai çalıştırmalarından hareketle bir rapor düzenlemişlerdir.[57] Bu intiharlar sonrası, Foxconn bazı fabrikalarında intihar önleme ağı kurdu,[47] ve Shenzhen'de çalışanlara ciddi anlamda (% 66) maaş artısı verdi. 2010 yılı sonuna doğru verilen bu zam sonrası, imalat montaj hattında çalışan bir işçinin aylık maaşı 2,000 yuan ($298.9) civarına gelmişti.[58] Bu dönemde çalışanlar ayrıca yasal olarak bağlayıcılığı olan bir doküman ile ani bir ölüm, kendini yaralama veya intihar nedeniyle kendilerinin ve mirasçılarının dava açmayacaklarını garanti ediyorlardı.[59]
ABC News[60] ve The Economist[61] şirketlerinin ikisi de Foxconn işçileri arasındaki intihar oranının Çin genelindeki intihar oranınından düşük olduğunu rapor etmişlerdir.
Protestolar
Ocak 2012'de, Vuhan'da 150 işçi binanın çatısına çıkarak intihar etmeye teşebbüs etmişler fakat daha sonra yapılan görüşmeler sonucunda intihar etmemişlerdir.[62]