Shenzhen
Shenzhen (Çince: 深圳; pinyin: Shēnzhèn; Mandarin telaffuzu: [ʂə́n.ʈʂə̂n] (
dinle)), Çin Halk Cumhuriyeti'nin Guangdong eyaletine bağlı, İnci Nehri Deltası üzerinde yer alan bir il düzeyi şehir. Aynı zamanda eyalet altı şehir ve özel ekonomik bölge statülerine sahip olan bölge, Çin'in borsa pazarı merkezi ve önemli bir uluslararası pazar olarak kurulmasının öngörülmesiyle Ocak 1979'da eski Bao'an İlçesi'nin temelleri üzerinde kuruldu.[2] Shenzhen şehrinin tamamı Shenzhen Özel Ekonomik Alanı'nın içinde bulunur. Şehir, güneyinde Hong Kong, kuzeyinde ise Huizhou ve Dongguan şehirleri ile komşudur. Shenzhen ayrıca Çin'de başta kurumsal yenilik ve ülkenin açılmasını yaygınlaştırmak olmak üzere birçok açıdan önemli deneysel ve örneksel roller üstlenmektedir.
| Shenzhen 深圳市 | |
|---|---|
Shenzhen şehri | |
 | |
  Shenzhen Shenzhen'in Çin'deki konumu | |
| Ülke |  Çin |
| Eyalet | Guangdong |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Chen Rugui (ÇKP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2050 km² |
| Nüfus (2020)[1] | |
| • Toplam | 12,356,820 |
| • Yoğunluk | 5200/km² |
| Zaman dilimi | UTC+08.00 (CST) |
Resmî site www.sz.gov.cn | |
İsim
Çince "Shenzhen" ismi iki farklı karakterden oluşur. Bunların ilki "深" (pinyin: shēn), "derin" anlamına gelir, ikinci karakter "圳" (pinyin: zhèn) ise Hakka Çincesinde "tarla hendeği" anlamını taşır. "Shenzhen", bir yer ismi olarak ilk kez Ming Hanedanı dönemi Yongle çağında 1410 yılında ortaya çıktı. Bölgenin özgün sakinleri arasındaki geleneksel anlayışa göre bu isim, sırf tarihi olarak "Shenzhen Pazarı" (深圳墟, Shēnzhèn Xū) fakat günümüzde "Dongmen Pazarı" (东门市场 Dōngmén Shìchǎng) olarak bilinen alana atfen kullanılır.
İklim
 Shenzhen iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 29,1 | 28,9 | 32,0 | 34,0 | 35,8 | 36,9 | 38,7 | 37,1 | 36,9 | 35,2 | 33,1 | 29,8 | 38,7 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 19,8 | 20,2 | 22,7 | 26,3 | 29,5 | 31,1 | 32,3 | 32,3 | 31,3 | 29,2 | 25,4 | 21,5 | 26,8 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 15,4 | 16,3 | 19,0 | 22,7 | 26,0 | 28,0 | 28,9 | 28,7 | 27,7 | 25,3 | 21,2 | 17,0 | 23,0 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 12,5 | 13,8 | 16,5 | 20,3 | 23,6 | 25,6 | 26,3 | 26,1 | 25,0 | 22,5 | 18,2 | 13,8 | 20,3 |
| En düşük sıcaklık (°C) | 0,9 | 0,2 | 3,4 | 8,7 | 14,8 | 19,0 | 20,0 | 21,1 | 16,9 | 9,3 | 4,9 | 1,7 | 0,2 |
| Ortalama yağış (mm) | 26,4 | 47,9 | 69,9 | 154,3 | 237,1 | 346,5 | 319,7 | 354,4 | 254,0 | 63,3 | 35,4 | 26,9 | 1.935,8 |
| Kaynak: Shenzhen Meteoroloji Bürosu[3] | |||||||||||||
Tarih
1979'da şehrin bulunduğu bölgede küçük bir yerleşke bulunmaktaydı. Shenzhen, 1979 yılında gerçekleştirilmiş ve "Reform ve Açılma" olarak da adlandırılan Çin ekonomik reformu sonucunda çok hızlı bir şekilde gelişti. 1980 yılında Çin'in ilk Özel Ekonomik Alan'ı olan Shenzhen Özel Ekonomik Alanı burada kuruldu.[4] Shenzhen ve çevresi, 1986 ile 1996 yılları arasında, dağlık ve ormanlık araziden yoğun bir kente dönüşmüştür. Dünyanın en hızlı büyüyen yerleşkelerinin başında gelen şehir günümüzde dünyanın en kalabalık 15. şehridir[kaynak belirtilmeli] ve 12 milyon civarında nüfusa sahiptir. Shenzhen, 2011 yılında Dünya Üniversite Yaz Oyunları'na ev sahipliği yaptı.[5]
Ekonomi
Çin ekonomisinin liberalleşmesi sonucu uygulanmaya başlanan "Özel Ekonomik Bölge" politikasının ilk örneği olan Shenzen, yabancı yatırımcıların yatırımları sayesinde hızla büyümüştür. Günümüzde Shenzhen, Güney Çin'de yer alan önemli bir yüksek teknoloji Ar-Ge ve üretim üssüdür. 1999 yılından beri Çin Uluslararası Yüksek Teknoloji Fuarı (China Hi-Tech Fair), her sene düzenli olarak Shenzhen'de yer almaktadır.
Shenzhen Limanı, 2013 yılından beri yükleme ve boşaltma miktarı açısından Dünya üçüncüsüdür ve 20 seneden beri Anakara Çin'deki en yüksek toplam yurt dışı ihracat miktarını oluşturan limandır. Shenzhen Menkul Kıymetler Borsası'nda (SMKB), 2009 ile 2015 yılları arasında Dünya çapında en yüksek sayıda ilk halka arz yer aldı; günümüzde SKMB, Çin firmaları için önemli bir finansman platformu olarak işlev göstermeye devam etmektedir.[6]
2010'da Qianhai Shenzhen-Hong Kong Çağdaş Hizmet İşbirliği Alanı, Merkez Hükûmet'in onayıyla, Shenzhen ile Hong Kong'un işbirliği konusunda öncü bir adım olması amacı ile kurulmuştur. 2016 yılında, Shenzhen’in GSYİH’si Guangzhou'nunkini aşarak ekonomik büyüklük açısından Çin'in en büyük üçüncü şehir oldu. 2018 yılında, "Reform ve Açılma"nın 40. yıldönümünde, Shenzhen'in GSYİH'sı Hong Kong'unkini de aştı.
Altyapı ve ulaşım
2007'de, kenti Hong Kong'a bağlayan bir köprü yapıldı ve yapı ekonomiyi ve yaşam şartlarını olumlu etkiledi. Havacılık konusunda Shenzhen Bao'an Uluslararası Havalimanı, Anakara Çin'in en işlek beşinci sivil havalimanıdır. Şehirde, en yüksekleri Kingkey Finance Tower (439 m), Seg Plaza (356 m) ve Hua Qiang Bei (华强北) (292 m) olmak üzere toplamda 200 metrenin üzerinde 23 kadar gökdelen vardır.
Eğitim ve araştırma
1980'lerde, Özel Ekonomik Bölge'nin kuruluşu sonrasında, Shenzhen'e büyük bir nüfus akımı yer aldı; böylece eğitim sektörü de hızla gelişmeye başladı. 1983 yılında Shenzhen Üniversitesi, Shenzhen'in ilk tam zamanlı ve kapsamlı yükseköğretim kuruluşu kuruldu. 1999 yılında Shenzhen Şehir Hükûmeti, Bilim Parkı'nın güneyinde Shenzhen Sanal Üniversite Parkı'nı kurdu. Pekin Üniversitesi, Tsinghua Üniversitesi, Nankai Üniversitesi ve Harbin Teknoloji Enstitüsü de dahil olmak üzere Çin'in en iyi üniversiteleri bu parkta yüksek lisans okulları kurmuşlardır.
Shenzhen Şehir Hükûmeti, ülke çapındaki farklı ünlü üniversitelerle birlikte Nanshan semtindeki Xilijian (西丽建)'de, lisansüstü öğrencileri eğitmek ve bilimsel araştırmayı güçlendirmek için Shenzhen Üniversite Kenti'ni kurmuştur. Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, 2011 yılında araştırma üniversitesi olarak kuruldu. Shenzhen'de hem yerel hem de yabancı üniversitelerle, Hong Kong Çince Üniversitesi (Shenzhen), Harbin Teknoloji Enstitüsü (Shenzhen), Shenzhen Teknoloji Üniversitesi ve Shenzhen MSU-BIT Üniversitesi gibi birçok "işbirliği okulu" kurulmuştur.
Shenzhen'de dokuz yıllık zorunlu eğitim tamamen ücretsizdir. Şehirdeki en seçkin orta eğitim kuruluşların arasında Shenzhen Ortaokulu, Shenzhen Deneysel Okulu, Shenzhen Yabancı Diller Okulu ve Shenzhen Lisesi yer almaktadır ve bu okulların hepsi birlikte "Shenzhen'in Dört Okulu" ("深圳四大名校") olarak bilinir. 2015 yılı itibarıyla Shenzhen; 12 tane yükseköğretim kuruluşu, 335 tane ortaöğretim kuruluşu, 334 tane ilköğretim kuruluşu ve 1489 tane anaokulu barındırmaktadır.
Shenzhen Deneysel Okulu
Shenzhen Ortaokulu
Shenzhen Yabancı Diller Okulu
İdari bölünüş
| Shenzhen'in idari bölünüşü | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Futian Luohu Nanshan Yantian Bao'an Longhua Pingshan Longgang Guangming Dapeng | |||||||
| Bölge Kodu[7] | Bölge | Yüzölçümü(km2)[8] | Nüfus(2014)[9] | Posta kodu | Yerleşim alanları | Alt bölge | |
| 440300 | Shenzhen | 1996.78 | 10,779,215 | 518000 | 74 | 775 | |
| 440303 | Luohu | 78.75 | 953,764 | 518000 | 10 | 115 | |
| 440304 | Futian | 78.65 | 1,357,103 | 518000 | 10 | 115 | |
| 440305 | Nanshan | 185.49 | 1,135,929 | 518000 | 8 | 105 | |
| 440306 | Bao'an | 398.38 | 2,736,503 | 518100 | 10 | 123 | |
| 440307 | Longgang | 387.82 | 1,975,215 | 518100 | 11 | 111 | |
| 440308 | Yantian | 74.63 | 216,527 | 518081 | 4 | 23 | |
| 440309 | Longhua | 175.58 | 1,434,593 | 518110 | 6 | 100 | |
| 440310 | Pingshan | 167.00 | 311,557 | 518118 | 6 | 30 | |
| 440311 | Guangming | 155.44 | 504,203 | 518107 | 6 | 28 | |
Uluslararası ilişkiler
Kardeş şehirler
1986 yılı Mart ayında Shenzhen, Houston şehri ile birlikte "Shenzhen-Houston Kardeş Şehir Anlaşması" (深圳休斯敦友好城市协议书)'nı imzaladı; böylece Shenzhen'in ilk kardeş şehir ilişkisi kuruldu. Mayıs 2019 itibarıyla Dünya çapında toplam 23 farklı şehir ile kardeş şehir ilişkisi mevcuttur.[10]
| Ülke | Kardeş şehir | İmzalama tarihi |
|---|---|---|
 ABD | Houston (Teksas) | 1986 |
 İtalya | Brescia (Lombardiya) | 1991 |
 Avustralya | Brisbane (Queensland) | 1992 |
 Polonya | Poznan (Büyük Polonya Voyvodalığı) | 1993 |
 Fransa | Vienne (Nouvelle-Aquitaine) | 1994 |
 Jamaika | Kingston, Jamaika (Surrey İlçesi) | 1995 |
 Togo | Lomé (Maritime) | 1996 |
 Almanya | Nürnberg (Bavyera) | 1997 |
 Belçika | Valon Brabant (Valon Bölgesi) | 2003 |
 Japonya | Tsukuba (Ibaraki) | 2004 |
 Güney Kore | Gwangyang (Güney Jeolla) | 2004 |
 Malezya | Johor Bahru (Johor) | 2007 |
 Mısır | El-Uksur (El-Uksur İli) | 2007 |
 Rusya | Samara Oblastı (Volga Federal Bölgesi) | 2008 |
 İsrail | Hayfa (Hayfa Bölgesi) | 2012 |
 Belarus | Minsk | 2014 |
 Bulgaristan | Filibe (Filibe İli) | 2014 |
 İsviçre | Bern Kantonu | 2015 |
 Samoa | Apia | 2015 |
 Hollanda | Almere (Flevoland) | 2016 |
 Portekiz | Porto (Grande Porto) | 2016 |
 Kırgızistan | Bişkek | 2016 |
 Kamboçya | Phnom Penh | 2017[11] |
 İskoçya | Edinburgh | 2019[11] |
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Shenzhen ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Kaynakça
- "Shenzhen Lojistik Kenti", Yapı Dergisi, nr. 341, Nisan 2010, s. 78-79.
Dış bağlantılar
- Shenzhen - Vikigezgin (en) 27 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Shenzhen Government Online 14 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Shenzhen Daily Daily English printed newspaper
- Bilingual Shenzhen map