İçeriğe atla

Hemiasetal

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bir hemiasetal veya hemiketal R1-R2-C(OH)-OR genel formülüne sahiptir; R1 ya da R2, hidrojen veya bir organik radikal olabilmektedir. Genellikle bir aldehit veya ketona alkol eklenmesinden üretilebilir, ancak ikincisi bazen hemiketaller olarak adlandırılır. Çoğu şeker hemiasetaldir.

İsimlendirmekaynağı değiştir

IUPAC tanımına göre, R
1
R
2
C(OH)
OR
genel formülünde, R1 ya da R2 bir hidrojen olabilir. Bir hemiketalde her iki R grubu da hidrojen olamaz. Hemiketaller, R gruplarından hiçbirinin H olmadığı hemiasetaller olarak kabul edilir ve bu nedenle hemiasetallerin bir alt sınıfıdır. Yunanca yarım anlamına gelen hèmi ön eki, yapıya ikinci bir alkoksi grubu eklendiğinde oluşan asetaller veya ketallerin aksine karbonil grubuna tek bir alkolün eklendiği gerçeğini ifade eder.[1]

Halkalı hemiasetaller ve hemiketaller bazen laktoller olarak adlandırılır.[2] Özellikle 5 ve 6 üyeli halkalar olduklarında genellikle kolayca oluşurlar. Bu durumda molekül içi bir OH grubu, karbonil grubu ile reaksiyona girer. Glukoz ve diğer birçok aldoz, siklik hemiasetaller olarak bulunurken, fruktoz ve benzeri ketozlar siklik hemiketaller olarak bulunur.

Oluşumkaynağı değiştir

Alkollerde basit aldehitlerin çözeltileri esas olarak hemiasetalden oluşur. Eşitlik kolayca tersine çevrilir ve dinamiktir. Eşitlk, sterik etkilere karşı hassastır.[3]

Aldehitlerin ve ketonların asetalizasyonu
karbonil bileşiğialkol çözücü%hemiasetal
asetaldehitmetanol97
asetaldehitetanol91
propionaldehitmetanol95
bromoasetonmetanol47
Bazı kolayca izole edilebilen hemiasetallerin ve hemiketallerin yapıları. Kloral ve etil glioksalat, elektron çeken grupların stabilize edici etkisini gösterir. Siklopropanon vakası, halka açı gerilimini etkisini gösterir.[4] Sağdaki iki durum, halka kapanmasının etkisini göstermektedir.[3]

Doğada hemiasetallerkaynağı değiştir

Muhtemelen en yaygın hemiasetaller şekerlerdir, örneğin glukoz. Gerilimsiz altı üyeli bir halka oluşumunun uygunluğu ve bir aldehitin elektrofilikliği, asetal formu güçlü bir şekilde desteklemek için birleşir.

Solda halkalı bir hemiasetal olan glukoz
Sağda bir fruktoz laktolü, halkalı bir hemiketal.

Reaksiyonlarkaynağı değiştir

Hemiasetaller ve hemiketaller, alkoller ve aldehitler veya ketonlar arasındaki reaksiyonda ara ürünler olarak düşünülebilir ve nihai ürün bir asetal veya bir ketaldir:

R2C=O + R'OH ⇌ R2C(OH)(OR')
R2C(OH)(OR') + R'OH ⇌ R2C(OR')2 + H2O

Genellikle, ikinci reaksiyon olumsuzdur. Bir dehidrasyon ajanının varlığında ilerler.

Kaynakçakaynağı değiştir

🔥 Top keywords: AnasayfaKobani OlaylarıYeni KaledonyaÖzel:Ara2024 FIVB Voleybol Kadınlar Milletler LigiAziz YıldırımSelahattin DemirtaşFIVB Dünya SıralamasıFigen YüksekdağYasin Börü'nün öldürülmesiHurûfilikSüper Lig şampiyonları listesiAziz Sancar19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor BayramıAhmet Türk28 Şubat SüreciTürkiyeÇevik BirII. MehmedFethi Şahin ve Sefter Taş'ın yakılmasıTürkiye kadın millî voleybol takımıJosé MourinhoJön TürklerSurvivor 2024: All StarAyten GökçerMustafa Kemal AtatürkAbdullah ÖcalanMelissa VargasHPV aşısıOsmanlı padişahları listesiÜlkeler listesiSırrı Süreyya ÖnderKobaniVikipedi:Vikibahar 2024Gibi bölümleri listesiI. KleopatraÖtanazi28 Şubat davasıOsmanlı İmparatorluğu