Irk
Irk, toplum tarafından genellikle farklı görülen biyolojik, fiziksel ve sosyal niteliklere göre insanların gruplandırılmasıdır.[1] Terim öncelikle ortak bir dil konuşanları ve sonrasında belirli milliyetten insanları anlatmak için kullanılmıştır. On yedinci yüzyıl itibarıyla bu terim fiziksel (fenotipik) özellikleri işaret etmek için kullanılmaya başlanmıştır. Modern bilim ırk terimini sosyal bir inşa olarak görmektedir. Sosyal inşa bireyin toplum tarafından koyulmuş kurallara dayanan kimliğidir. Her ne kadar kısmen gruplar arasındaki fiziksel benzerliklere bağlı olsa da ırk terimi fiziksel ya da biyolojik bir anlam taşımamaktadır.[1][2]
Sosyal konseptler ve ırkların gruplandırılması zaman içerisinde çeşitlilik göstermiştir. Bu gruplandırmalardan biri olan halk sınıflandırması veya halk taksonomisi[3][4] bireylerin gözlenen özelliklerine göre başlıca tipler halinde sınıflandırılmasıdır. Bilim insanları biyolojik özcülüğü artık kullanmamakta[5] ve fiziksel ve davranışsal özelliklere dayanarak insanların toplu şekilde farklı gruplara ayrılması ile yapılan ırk tanımlamalarını genellikle desteklememektedir.[6][7][8][9][10]
Her ne kadar ırk teriminin özcü ve topolojik olarak kavramsallaştırılmasının savunulmaz olduğu konusunda bilimsel görüş birliği olsa da dünyanın her yanından bilim insanları ırkı farklı şekillerde kavramsallaştırmaktadır ki bu görüşlerin bazılarında özcü çıkarımlar da bulunmaktadır.[11] Kimi bilim insanları ırk kavramını davranıştaki gözlenebilir farkları veya özellikleri içeren bulanık kümede ayrımlar yapmak için kullanırken kimileri ırk fikrinin saf[6] veya basit[12] bir anlamda kullanıldığını öne sürmekte ve tüm yaşayan insanların aynı türe, Homo sapiens'e, ait olduğunu işaret ederek insanlar arasında ırkın herhangi bir taksonomik öneminin olmadığını savunmaktadır.[13][14]
Yirminci yüzyılın ikinci yarısından sonra bilimsel ırkçılığa ait teoriler ve ideolojilerin ırk kavramı ile ilişkilendirilmesi ırkın bilimsel olmayan bir sınıflandırma sistemi olarak görülmesine yol açtı. Hala genel bağlamlarda kullanılsa da ırk kelimesi yerine bağlama bağlı olarak nüfus, insanlar, etnik grup veya topluluk gibi daha belirsiz ve hafif anlama sahip kelimeler seçilir.[15][16]
İnsan popülasyonları arasındaki ortalama genetik Fst uzaklığı yaklaşık olarak 0.125'tir. Lewontin (1972), bunun küçük bir ırksal farkı temsil ettiğini savundu.[17] Öte yandan, Harpending (2002), böyle bir uzaklığın, rastgele eşleşen bir popülasyondaki yarı-kardeşler arasındaki akrabalıkla eşdeğer olduğunu ve belirli bir popülasyonun bir bireyinin, karma ırktan yarı-kardeşine göre aynı popülasyondaki bir yabancı bireye genetik olarak daha yakın olduğunu iddia etti.[18]