Paroksetin
Paroksetin (ticari adıyla Paxil) seçici serotonin geri alım inhibitörü olan bir antidepresan türüdür.Majör depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk, panik bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, yaygın anksiyete bozukluğu ve vazomotor semptomlar (örneğin sıcak basması ve gece terlemeleri, menopoz ile ilişkili) durumlarının tedavisinde kullanılmaktadır.[5][6]
 | |
 | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| AHFS/Drugs.com | Monografi |
| MedlinePlus | a698032 |
| Lisans veri |
|
| Gebelik kategorisi |
|
| Uygulama yolu | ağızdan |
| İlaç sınıfı | Selective serotonin reuptake inhibitor (SSRI) |
| Hukuki durum | |
| Hukuki durum |
|
| Farmakokinetik veri | |
| Biyoyararlanım | Mide bağırsak sistemden geniş ölçüde emilir, ancak karaciğerde kapsamlı ilk geçiş metabolizması[1][2][3][4] |
| Protein bağlanma | 93–95%[1][2][3] |
| Metabolizma | Yaygın, hepatik (çoğunlukla CYP2D6 aracılı)[1][2][3] |
| Eliminasyon yarı ömrü | 21 saat[1][2][3] |
| Boşaltım | Böbrek (%64; %2 değişmemiş ve %62 metabolit olarak), dışkı (%36; <%1 değişmedi)[1][2][3] |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası | |
| PubChem CID | |
| IUPHAR/BPS | |
| DrugBank | |
| ChemSpider | |
| UNII | |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) | |
| ECHA Bilgi Kartı | 100.112.096 |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C19H20FNO3 |
| Mol kütlesi | 329,371 g·mol−1 |
| 3D model (JSmol) | |
| |
| |
İlacın ilk pazarlaması SmithKline şirketi tarafından 1992 yılında yapıldı.[7] İntihar girişimi her ne kadar 25 yaşın altındaki çocuk ve ergenlerde görülse de tüm antidepresanlarda olduğu gibi Paroksetin alan hastalarda da yaşanabilir. Yeni nesil antidepresanlar arasındaki farklar genellikle az ve yan etkilerle sınırlıdır. Diğer antidepresanlarla bu ortak yan etkileri ve kontrendikasyonları bulantı, uyku hali, cinsel yan etkilerdir.[8]
Endikasyonları
Paroksetin, birçok psikolojik rahatsızlığın tedavisinde kullanılır. Başlıca majör depresyon olmakla birlikte, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), post-travmatik stres bozukluğu (TSSB), panik bozukluk, yaygın anksiyete bozukluğu (YAB),[9] sosyal fobi / sosyal anksiyete bozukluğu,[9] Premenstrüel disforik bozukluk (PMDB),[10] menopoz ve sıcak basmasında kullanımı endikedir.
Paroksetin, resmi olarak ABD'de panik atak tedavisinde kullanımı onaylanmış ilk ilaçtır.[11]
Kontrendikasyonları
Paroksetin, 18 yaşın altındaki kişilerde ve hamilelerde kullanımı önerilmez.
Yan etkileri
(Parantez içindekiler plasebo uygulanan kimselerde görülen yan etkilerdir.)Paroksetin ve plasebo deneyi sonucunda, %26 (%9) bulantı, %12 (%8) ishal, %14 (%9) kabızlık, %18 (%12) ağız kuruluğu, %23 (%9) uyku hali, %13 (%6) uykusuzluk, %18 (%17) baş ağrısı, %1 (%0.3) hipomani, %4 (%1) bulanık görme, %6 (%2) iştah artışı, %5 (%3) sinirlilik, %4 (%2) parestezi, %13 (%6) baş dönmesi, %15 (%6) asteni, %8 (%2) titreme, %11 (%2) cinsel işlev bozukluğu görülmüştür.[12] Bu yan etkilerin çoğu geçicidir ve tedavi süresince kaybolur. SSRI tedavisinde görülen gastrointestinal yan etkilerin, merkezi ve periferik 5-HT3 reseptörün uyarılmasına bağlı olduğu düşünülmektedir.[13]
Yoksunluk sebebi görülmesi yüzünden tedavinin sonlandırılması birkaç hafta ile birkaç ay arasında dozun kademeli olarak azaltılmasıyla yapılır.[14]
İntihar
Paroksetin, çocuk ve ergenlerde intihar düşüncesinde artışa sebep olabilir. Fakat intihar nadir görülür ve Paroksetin ile ilgisini test etmek zordur. 2004 yılında yapılan Paroksetin kullanımı ile ilgili klinik çalışmalarda, anksiyete bozukluğuna sahip ve depresyonda olan çocuk ve ergenlerde intihar düşüncesinde artışa sebep olduğu gözlenmiştir.[15]
Yoksunluk sendromu
Birçok psikoaktif ilaçların aniden kesilmesi sonucunda yoksunluk sendromu belirtilerine sebep olduğu görülmüştür.[16] Paroksetin için ortak yoksunluk sendromu belirtileri, mide bulantısı, baş dönmesi, vertigo, uykusuzluk, kabuslar ve canlı rüyalar, gövdenin elektriklenmesi, ağlama ve strestir.[17][18] Diğer bir öneri, yarılanma ömrü daha uzun olan Fluoksetin (Prozac) kullanımıdır. Bu sayede yoksunluk sendromu belirtileri azaltılır.[19][20][21]