Vita

Yunan alfabesinin ikinci harfi

Vita (Yunancaβήτα; büyük harf Β, küçük harf β) ya da beta (Grekçeβῆτα), Yunan alfabesinin ikinci harfi. Harf, Fenike alfabesinin bet Beth harfinden gelmektedir. Harfin adı Modern Yunancada "vita" olarak okunur. Harfin ses değeri günümüz Yunancasında Uluslararası Fonetik Alfabe'ye göre ötümlü dişsil-dudaksıl sürtünmeli ünsüze ([v]) tekabül eder ve çevrildiğinde Türk alfabesindeki v harfinin verdiği sese denk gelmektedir.[1] Antik Yunancadan yapılan çevirilerde ise bu dilde ötümlü çiftdudaksıl patlamalı ünsüz ([b]) olarak okunmuş olduğundan ötürü b harfiyle transkribe edilir.

Kullanım

Bilim ve teknoloji alanlarında β (beta) sıklıkla kullanılan bir semboldür. Uluslararası Fonetik Alfabe'de ise harf ötümlü çiftdudaksıl sürtünmeli ünsüz sesini ([β]) belirtmek için kullanılır. Etoloji ile ilişkili baskınlık hiyerarşisinde bir sürü veya grup içerisindeki alt kademe bireyleri belirtmek için de beta kavramı kullanılmaktadır.[2] Argoda "beta" veya "beta erkeği" terimleri, hayatta dominant olmayan ve eş bulmada başarısız erkekler için "alfa erkeği" kavramına tezatlık oluşturarak kullanılabilir.[3]

Türevleri

B antik dönemde pek çok farklı varyant ile yazılmıştır. Bu varyantlar arasında (Gortinya), and (Santorini), (Argos), (Değirmenlik), (Korint), (Megara, Bizantion) ve (Kiklad Adaları) yer alır.[4]

Latin alfabesinde yer alan B ile Kiril alfabesindeki Б ile В harfleri β harfinden türemiştir. Alman alfabesindeki ß (scharfes S veya Eszett olarak bilinir) ile karıştırılmasına rağmen, iki harf kökensel olarak ilişkili değildir.[5]

Örnekler

  • βαγόνι (vagóni) = vagon
  • βαπόρι (vapóri) = vapur
  • βάζο (vázo) = vazo
  • βίδα (vída) = vida
  • βιτρίνα (vitrína) = vitrin

Kaynakça