DAX
DAX (nemischa: Deutscher Aktienindex, bozorda GER30 sifatida koʻrsatilgan) Germaniyaning eng muhim fond indekslaridan biridir. Indeks Germaniyadagi 40 ta eng yirik aktsiyadorlik jamiyatlari aksiyalari narxining kapitallashuvi boʻyicha oʻrtacha qiymati sifatida hisoblanadi. DAX Britaniyaning FTSE 100 va Amerika Dow Jones indekslarining ekvivalenti hisoblanadi.
DAX 1988-yil 1-iyulda yaratilgan boʻlib, boshlangʻich qiymati 1000 balldan iborat.[1] Indeks Deutsche Börse AG tomonidan hisoblab chiqariladi.
2020-yil 24-noyabrda Deutsche Börse Germaniya iqtisodiyotining zamonaviy tuzilmasini toʻliqroq aks ettirish maqsadida indeksni oʻnta qoʻshimcha komponentga kengaytirilishini eʼlon qildi. Kengaytiruv 2021-yilning 3-choragida amalga oshirildi.[2]
Indeksni hisoblash
2016-yil yanvar oyidan boshlab indeks har savdo kuni Markaziy Yevropa vaqti bilan 9:06 dan boshlab hisoblab chiqiladi. DAX ni hisoblashda XETRA elektron birjasidagi aksiyalarning narxlaridan foydalaniladi.[3]
Etyen Laspeyres formulasi asosida hisob-kitob qilish uchun tanlangan listing kompaniyalarining aksiyalari narxlari ularning bozor kapitallashuviga qarab oʻlchanadi.[4]
Faqat erkin muomaladagi aksiyalargina hisobga olinadi. Agar kompaniya kapitali bir necha turdagi aksiyalarga (masalan, oddiy va imtiyozli aksiyalarga) boʻlingan boʻlsa, likvidligi yuqori boʻlgan aksiyalar turi qoʻllaniladi.[5]
Tanlov mezonlari
2021-yil sentabr oyidan boshlab kompaniyalar DAXga faqat bitta asosiy mezon – aksiyadorlik jamiyatining bozor kapitallashuvi boʻyicha kiritilish huquqiga ega.[6] Strategik investorlar qoʻlidagi emas, balki erkin muomalada boʻlgan barcha aksiyalarning umumiy qiymati hisobga olinadi. Boshqa oldingi mezonlar, masalan, ushbu qimmatli qogʻozlar bilan savdo qilish faolligi kabi mezonlar yoʻqoldi.
Bundan tashqari, yangi qatʼiy shart joriy etildi: DAX 40 uchun nomzodlar kamida ikki yillik daromadga ega boʻlishlari, shuningdek, muntazam ravishda nafaqat yillik va yarim yillik, balki har chorakda auditdan oʻtgan hisobotlarni taqdim etishlari kerak.[7]
Agar aksiyaning ogʻirligi 10% dan oshsa va aksiyaning 30 kunlik tarixiy oʻzgaruvchanligi 250% dan oshsa, aksiya qayta balanslash sanalari orasidagi indeksdan chiqarilishi mumkin.[8]
DAXga kiruvchi kompaniyalar
| Logotip | Kompaniya | Soha | Qisqartma | Indeks koʻrsatkichi (%)1 |
|---|---|---|---|---|
 | Adidas | Oyoq kiyim va libos | ADS | 3.0056 |
 | Allianz | Sugʻurta | ALV | 8.3724 |
 | BASF | Kimyo sanoati | BAS | 8.2032 |
 | Bayer | Kimyo sanoati | BAYN | 8.3973 |
 | Beiersdorf | Isteʼmol tovarlari | BEI | 0.9325 |
 | BMW | Avtomobilsozlik | BMW | 2.6345 |
.svg){kind=small} | Commerzbank | Bank ishi | CBK | 1.1907 |
 | Continental AG | Avtomobilsozlik | CON | 2.2923 |
 | Daimler AG | Avtomobilsozlik | DAI | 6.7480 |
 | Deutsche Bank | Bank ishi | DBK | 2.9358 |
| Deutsche Börse | Birja bitimlari | DB1 | 1.7484 | |
 | Deutsche Lufthansa | Havoyoʻllari | LHA | 1.3356 |
 | Deutsche Post | Logistika | DPW | 3.5570 |
 | Deutsche Telekom | Telekommunikatsiya | DTE | 4.6638 |
 | E.ON | Energetika | EOAN | 1.9397 |
| Fresenius Medical Care | Sogʻliqni saqlash | FME | 1.7644 | |
 | Fresenius | Sogʻliqni saqlash | FRE | 2.5073 |
 | HeidelbergCement | Qurilish | HEI | 1.2680 |
 | Henkel | Isteʼmol tovarlari | HEN3 | 1.8607 |
 | Infineon Technologies | Yarimoʻtkazgichlar | IFX | 2.4453 |
 | Linde | Gaz sanoati | LIN | 3.2388 |
 | Merck | Farmatseftika | MRK | 1.1156 |
| Munich Re | Sugʻurta | MUV2 | 2.7216 | |
 | ProSiebenSat.1 Media | Mediabiznes | PSM | 0.6338 |
 | RWE | Energetika | RWE | 0.8230 |
 | SAP | Dssturiy taʼminot | SAP | 8.9800 |
 | Siemens | Mashinasozlik | SIE | 8.9866 |
 | ThyssenKrupp | Mashinasozlik | TKA | 0.9738 |
 | Volkswagen Group | Avtomobilsozlik | VOW3 | 2.9521 |
 | Vonovia | Koʻchmas mulk | VNA | 1.7724 |