Helix tumanligi
Helix tumanligi (NGC 7293 yoki Caldwell 63 nomi bilan ham tanilgan) – Kova yulduz turkumida joylashgan sayyora tumanligi (PN). Karl Lyudvig Xarding tomonidan kashf etilgan.1824-yilgacha bu tumanlik yerga eng yaqin tumanlik hisoblangan[1].Helix tumanligigacha boʻlgan masofa taxminan 655±13 yorugʻlik yili hisoblanadi[2]. U tashqi koʻrinishi jihatidan Mushuk koʻzi tumanligi va Halqa tumanligiga oʻxshaydi.
Helix tumanligi, NGC 7293 | |
---|---|
Maʼlumot | |
Yulduz turkumi | Aquarius |
Joylashuvi | |
Davri | J2000.0 |
Fizik xossalari | |
Masofa | taxminan 650 yorug'lik yili million yorugʻlik yili |
Umumiy maʼlumotlar
Helix tumanligi oraliq va past massali yulduzdan hosil boʻlgan. Sayyora tumanligining markaziy yulduzi (CS) deb nomlanuvchi qoldiq markaziy yulduz yadrosi oq mitti yulduzga aylanadi.
Tumanlik Aquarius yulduz turkumida joylashgan va taxminan 650 yorugʻlik yili uzoqlikda joylashgan boʻlib, taxminan 0,8 parsek (2,5 yorugʻlik yili) ni qamrab oladi. Uning yoshi 600+2300
−1200 yil deb taxmin qilinadi 10[4].
Tuzilishi
Tumanlikning butun tuzilishini kengayishi soʻnggi 6 560 yilda, ichki diskda esa 12 100 yil ichida sodir boʻlganligi taxmin qilinmoqda[6]. Spektroskopik jihatdan tashqi halqaning kengayish tezligi 40 km/s ga teng.
Tugunlar
Helix tumanligi kometa tugunlarini oʻz ichiga olgan birinchi sayyora tumanligi hisoblanadi[7][8]. Ushbu tugunlar radial nosimmetrikdir. Ularning har biri neytral molekulyar gazning yadrosida joylashgan va yorqin mahalliy fotoionlanish jabhalari yoki markaziy yulduzga va undan uzoqda joylashgan dumlarga toʻgʻri keladi[9]. Helix tumanligida 40 000 ga yaqin kometalar tugunlari mavjud[10].
Shuningdek qarang
- Yangi umumiy katalog (NGC)