Liv Ullmann
Liv Johanne Ullmann (talaffuzi: Liv Yuhanna Uilman; 1938-yil 16-dekabrda tugʻilgan[1]) — norvegiyalik aktrisa va rejissyor. Barcha davrlarning eng buyuk Yevropa aktrisalaridan biri sifatida tan olingan Ullmann kinorejissyor Ingmar Bergmanning ilhomlantiruvchisi va tez-tez sherigi sifatida tanilgan[2]. U koʻplab filmlarida, jumladan, „Persona“ (1966), „Cries and Whispers“ (1972), „Scenes from a Marriage“ (1973), „The Passion of Anna“(1969), „ Autumn Sonata“ (1978) filmlarida rol oʻynagan.
| Liv Ullmann | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi | 1938-yil 16-dekabr |
| Fuqaroligi |  Norvegiya |
| Kasbi | Aktrisa, rejissyor, ssenarist |
| Faoliyat yillari | 1957-yildan hozirgi kungacha |
| Turmush oʻrtogʻi | Hans Jakob Stang (1960–1965) Donald Richard Saunders (1985–1995) |
| Bolalari | 1 ta |
Ullmann 1972-yilda „The Emigrants“ (1971) filmi uchun „Eng yaxshi ayol roli — kino dramasi“ uchun „Oltin globus“ mukofotini qoʻlga kiritdi va yana toʻrttalikka nomzod boʻldi. 2000-yilda u oʻzining ikkinchi rejissyorlik badiiy filmi „Faithless“ uchun „Oltin palma toʻpi“ga nomzod boʻldi. U BAFTA mukofotining ikkita nominatsiyasini va „The Emigrants“ (1971) va Ingmar Bergmanning „Face to Face“ (1976) filmlari uchun eng yaxshi ayol roli uchun Akademiya mukofotida ikkita nominatsiyani oldi. 2022-yilning 25-martida Ullmannga „tomoshabinlarga chuqur taʼsirchan ekran tasvirlari taqdim etgan jasorati va hissiy shaffofligi“ uchun Faxriy Akademiya mukofoti topshirildi[3][4][5].
Yoshligi
Ullmann Yaponiyaning Tokio shahrida tugʻilgan, norvegiyalik ota-onalar, oʻsha paytda Tokioda ishlagan samolyot muhandisi Erik Viggo Ullmann (1907-1945) va Janna Erbe (1910-1996) ning qizi.
Uning bobosi Ikkinchi jahon urushi paytida yahudiylarga Norvegiyada yashagan shahardan qochishga yordam bergani uchun Dachau kontslageriga yuborilgan; u shu lagerda vafot etgan[6]. Ullmann ikki yoshga toʻlganda, oila Torontoga, Ontario, Kanadaga koʻchib oʻtdi, u yerda otasi Ikkinchi Jahon urushi paytida Toronto orolidagi (Ontario koʻlida) Norvegiya havo kuchlari bazasida ishlagan[7]. Oila Nyu-Yorkka koʻchib oʻtdi, u yerda toʻrt yil oʻtgach, uning otasi samolyot pervanesi bilan urilganligi sababli uzoq vaqt kasalxonaga yotqizilganidan keyin vafot etdi, otasining oʻlimi unga qattiq taʼsir qildi[7][8]. Onasi kitob sotuvchisi boʻlib ishlagan va ikki qizini tarbiyalagan[9]. Oxir-oqibat ular Norvegiyaga koʻchib, Trondxaymga joylashishdi[10].
Shaxsiy hayoti
Ullmann norveg tilidan tashqari shved, ingliz va boshqa Yevropa tillarida ham so‘zlashadi[11].
U Ingmar Bergman (1965-1970) bilan ishqiy munosabatda boʻlgan. Yozuvchi Linn Ullmann (1966-yilda tugʻilgan) ularning qizi.
Aktyor John Lithgow bilan ishqiy munosabatlaridan soʻng[12], Ullman 1985-yilda Bostondagi koʻchmas mulk ishlab chiqaruvchisi Donald Sondersga turmushga chiqdi va ular 1995-yilda ajrashgan[13].
U UNICEFning yaxshi niyat elchisi va tashkilot uchun targʻibot ishlarini olib boradi[14]. U shuningdek, Qochqinlar boʻyicha ayollar komissiyasining hammuassisi va faxriy raisi hisoblanadi.
2005-yilda Norvegiya qiroli Xarald V Ullmanni Muqaddas Olav ordeni yulduzi bilan qoʻmondon etib tayinladi.
2006-yilda Norvegiya Fan va Texnologiya Universitetida (NTNU) falsafa fanlari doktori unvonini oldi[15].
Filmografiyasi
Film
| Yil | Film nomi | Rol | Rejissyor |
|---|---|---|---|
| 1957 | Fools in the Mountains | Hotel Guest (uncredited extra) | Edith Carlmar |
| 1959 | The Wayward Girl | Gerd | |
| 1962 | Tonny | Kari | Nils R. Müller va Per Gjersøe |
| 1962 | Kort är sommaren | ||
| 1965 | De kalte ham Skarven | Wilfred Breistrand Erik Folke Gustavson | |
| 1966 | Persona | Elisabet Vogler | Ingmar Bergman |
| 1968 | Hour of the Wolf | Alma Borg | |
| Shame | Eva Rosenberg | ||
| 1969 | An-Magritt | An-Magritt | Arne Skouen |
| 1969 | The Passion of Anna | Anna Fromm | Ingmar Bergman |
| 1970 | Cold Sweat | Fabienne Martin | Terence Young |
| 1971 | The Emigrants | Kristina | Jan Troell |
| 1971 | The Night Visitor | Ester Jenks | László Benedek |
| 1972 | The New Land | Kristina | Jan Troell |
| 1972 | Cries and Whispers | Maria (and her mother) | Ingmar Bergman |
| 1972 | Pope Joan | Pope Joan | Michael Anderson |
| 1973 | Scenes from a Marriage | Marianne | Ingmar Bergman |
| 1973 | 40 Carats | Ann Stanley | Milton Katselas |
| 1973 | Lost Horizon | Katherine | Charles Jarrott |
| 1974 | Zandy’s Bride | Hannah Lund | Jan Troell |
| 1974 | The Abdication | Queen Kristina | Anthony Harvey |
| 1975 | Leonor | Leonor | Juan Luis Buñuel |
| 1976 | Face to Face | Dr. Jenny Isaksson | Ingmar Bergman |
| 1977 | The Serpent's Egg | Manuela Rosenberg | |
| 1977 | A Bridge Too Far | Kate ter Horst | Richard Attenborough |
| 1978 | Autumn Sonata | Eva | Ingmar Bergman |
| 1979 | Players | Tennis Spectator | Anthony Harvey |
| 1980 | Richard’s Things | Kate Morris | Anthony Harvey |
| 1984 | The Wild Duck | Gina | Henri Safran |
| 1984 | The Bay Boy | Mrs. Campbell | Daniel Petrie |
| 1984 | Dangerous Moves | Marina Fromm | Richard Dembo |
| 1986 | Letʼs Hope Itʼs a Girl | Elena | Mario Monicelli |
| 1987 | Gaby: A True Story | Sari | Luis Mandoki |
| 1987 | Farewell Moscow | Ida Nudel | Mauro Bolognini |
| 1988 | The Girlfriend | María | Jeanine Meerapfel |
| 1989 | The Rose Garden | Gabriele | Fons Rademakers |
| 1991 | Mindwalk | Sonia Hoffman | Bernt Amadeus Capra |
| 1991 | Sadako and the Thousand Paper Cranes | Narrator | George Levenson |
| 1992 | The Long Shadow | Katherine | Vilmos Zsigmond |
| 1992 | The Ox | Mrs. Gustafsson | Sven Nykvist |
| 1994 | Drømspel | Ticket Seller | Unni Straume |
| 2006 | The Danish Poet | Narrator | Torill Kove |
| 2008 | I et speil, i en gåte | Grandmother | Jesper W. Nielsen |
| 2009 | Sinna mann | Mother | Anita Killi |
| 2012 | Zwei Leben (Two Lives) | Åse | Judith Kaufmann |
| 2012 | Liv & Ingmar | Self | Dheeraj Akolkar |
Televizion
| Yil | Serial nomi | Rol | Izohlar |
|---|---|---|---|
| 1963 | Onkel Vanja | (TV) | |
| 1965 | Smeltedigelen | Mary Warren | (TV) |
| 1966 | En hyggelig fyr | Mabel | (TV) |
| 1966 | Måken | Sonja | (TV) |
| 1967 | Cocktailselskapet | Celia | (TV) |
| 1975 | Trollflöjten | Woman in Audience | (TV) |
| 1979 | Fruen fra havet | Ellida Wangel | (TV) |
| 1983 | Jenny | Jenny | (TV) |
| 1983 | Jacobo Timerman: Prisoner Without a Name, Cell Without a Number | Mrs. Jacobo Timerman | (TV) |
| 1988 | Andoza:Interlanguage link multi | Maria Grazia | (TV) |
| 1994 | Zorn | Emma Zorn | (TV) |
| 2003 | Saraband | Marianne | (TV); Rejissyor Ingmar Bergman |
| 2011 | Lang dags ferd mot natt | Mary Tyrone | (TV) |
Teatr
| Yil | Spektakl nomi | Rol | Teatr |
|---|---|---|---|
| 1975 | A Doll’s House | Nora Helmer | Vivian Beaumont teatri, Brodvey |
| 1977 | Anna Christie | Anna Christopherson | Imperial teatri, Brodvey |
| 1979 | I Remember Mama | Mama | Majestic teatri, Brodvey |
| 1982 | Ghosts | Mrs. Helen Alving | Brooks Atkinson teatri, Brodvey |
| 2019 | Liv | Oʻzi | |
| 2021 | American Moth | Grighallen |
Mukofotlari va nominatsiyalari
| Yil | Mukofot | Film | Natija |
|---|---|---|---|
| 1968 | Milliy kinotanqidchilar jamiyatining eng yaxshi ayol roli uchun mukofoti | Hour of the Wolf | Gʻolib |
| Eng yaxshi aktrisa uchun Guldbagge mukofoti | Gʻolib | ||
| 1968 | Eng yaxshi aktrisa uchun Milliy Taftish kengashi mukofoti | Shame | Gʻolib |
| 1971 | Eng yaxshi aktrisa uchun Akademiya mukofoti | The Emigrants | Nominatsiya |
| Eng yaxshi aktrisa uchun Oltin Globus mukofoti — Kinofilm dramasi | Gʻolib | ||
| 1972 | Eng yaxshi aktrisa uchun Milliy Taftish kengashi mukofoti | The New Land | Gʻolib |
| 1972 | Nyu-York kino tanqidchilari doirasining eng yaxshi aktrisa uchun mukofoti | Cries and Whispers | Gʻolib |
| 1973 | Bosh roldagi eng yaxshi aktrisa uchun BAFTA mukofoti | Scenes from a Marriage | Nominatsiya |
| Eng yaxshi aktrisa uchun Oltin Globus mukofoti — Kinofilm dramasi | Nominatsiya | ||
| Milliy kinotanqidchilar jamiyatining eng yaxshi ayol roli uchun mukofoti | Gʻolib | ||
| Nyu-York kino tanqidchilari doirasining eng yaxshi aktrisa uchun mukofoti | Gʻolib | ||
| Eng yaxshi xorijiy aktrisa uchun David di Donatello mukofoti | Gʻolib | ||
| 1973 | "Oltin globus" mukofoti — eng yaxshi aktrisa — musiqiy yoki komediya filmi | 40 Carats | Nominatsiya |
| 1976 | Eng yaxshi aktrisa uchun Akademiya mukofoti | Face to Face | Nominatsiya |
| Eng yaxshi aktrisa uchun Britaniya Akademiyasi kino mukofoti | Nominatsiya | ||
| Eng yaxshi aktrisa uchun Oltin Globus mukofoti — Kinofilm dramasi | Nominatsiya | ||
| Eng yaxshi aktrisa uchun Milliy Taftish kengashi mukofoti | Gʻolib | ||
| Nyu-York kino tanqidchilari doirasining eng yaxshi aktrisa uchun mukofoti | Gʻolib | ||
| Los-Anjeles kinotanqidchilari uyushmasining eng yaxshi aktrisa uchun mukofoti | Gʻolib | ||
| 1978 | Eng yaxshi xorijiy aktrisa uchun David di Donatello mukofoti | Autumn Sonata | Gʻolib |
| 1986 | Eng yaxshi aktrisa uchun David di Donatello mukofoti | Letʼs Hope Itʼs a Girl | Nominatsiya |
| 1987 | Farewell Moscow | Nominatsiya | |
| 1988 | San-Sebastian xalqaro kinofestivalining eng yaxshi ayol roli uchun mukofoti | The Girlfriend | Gʻolib |
| 1989 | Eng yaxshi aktrisa uchun Oltin Globus mukofoti — Kinofilm dramasi | The Rose Garden | Nominatsiya |
| 1992 | Monreal Jahon kinofestivalining hakamlar hay’atining maxsus bosh mukofoti | Sofie | Gʻolib |
| Monreal Jahon kinofestivalining Ekumenik hakamlar hay’ati mukofoti | Gʻolib | ||
| Monreal Jahon kinofestivalining eng mashhur filmi | Gʻolib | ||
| 1996 | Chikago xalqaro kinofestivali Gold Hugo | Private Confessions | Nominatsiya |
| 2000 | Kann kinofestivali " Oltin palma toʻpi " | Faithless | Nominatsiya |
| 2000 | Eng yaxshi rejissyor uchun Chikago kino tanqidchilari uyushmasi mukofoti | Nominatsiya | |
| 2000 | Eng yaxshi Yevropa filmi uchun Goya mukofoti Ekumenik mukofoti | Nominatsiya |