Marvarid sirg'ali qiz
Marvarid sirgʻali qiz(niderlandcha: Meisje met de parel) — Golland rassomchiligining Oltin asrida yashab ijod qilgan Johannes Vermeer tomonidan 1665-yilda yaratilgan rasm.[1]
Yillar davomida asar nomi oʻzgarib kelgan va XX asrga kelibgina asarda tasvirlangan qiz sharafiga hozirgi nomini olgan.[2]Asar 1902-yildan beri Gaagadagi Mauritshuis kolleksiyasida saqlanib kelinmoqda.[3]
 |
| Marvarid sirg'ali qiz (Inglizcha: Girl with a Pearl Earring, Gollandcha:Meisje met de parel) |
| Johannes Vermeer, 1665 |
| Moybo'yoq |
| 44,5 × 39 sm |
| Mauritshuis, Gaaga , Gollandiya |
Tavsif
Surat — bu tronie. Unda Gollandiyada XVII asrda portret boʻlishi kerak boʻlmagan „bosh“ tasvirlangan. Unda ekzotik libos kiygan yevropa qizi, sharqona salla oʻragan va juda katta marvarid sirgʻa taqib olgan. 2014-yilda gollandiyalik astrofizik Vinsent Icke sirgʻaning materiali haqida maʼlum qildi: u spekulyar koʻzgu va katta oʻlchamdagi mikroskopda marvaridga qarab, sayqallangan qalayga oʻxshaydi, deb taʼkidlaydi.[4]
Ish moyboʻyoqda matoga ishlangan. Balandligi 44,5 sm (17,5 dyuym) va kengligi 39 sm (15 dyuym) dir. Rassom unga „IVMeer“, deb imzo chekkan, ammo sanasi koʻrsatilmagan. Taxminan, 1665-yilda ishlangan.
1994-yilda rasmni eng soʻnggi qayta tiklashdan soʻng, nozik ranglar sxemasi „qiz“ga nisbatan tomoshabinning munosabati juda yaxshilandi. Qayta tiklash jarayonida, bugungi kunda biroz xiralashgan quyuq fonni dastlab rassom chuqur emalga oʻxshash yashil rangga aylantirmoqchi boʻlganligi aniqlandi. Ushbu taʼsir hozirgi qora fonga yupqa shaffof boʻyoq qatlamini qoʻllash orqali hosil boʻladi. Biroq indigo va payvandlangan yashil sirning ikkita organik pigmentlari xiralashgan. Lekin shunga qaramay asar oʻz jozibasini yoqotmagan va biz undan hali ham zavq olishimiz mumkin.
Asarga egalik
Koʻp yillar davomida Vermeerning nodir asarlari sotilmasligiga harakat qilingan. Lekin 1881-yilda Arnoldus Andries des Tombe asarni 2 gulden 30 sent evaziga Gaagadagi auksionda sotib oladi. Oʻsha vaqtda kartina anchagi yomon ahvolda edi. Des Tombening merosxoʻrlari yoʻq edi va shu uchun 1902-yilda bu va boshqa rasmlarni Mavritshuis koʻrgazmasiga sovgʻa qildi.[5]
Rasm 1965 va 1966-yillarda Vashingtondagi Milliy sanʼat galereyasida Vermeer koʻrgazmasining bir qismi sifatida va 1995-96 yillarda Vermeerning boshqa koʻrgazmasida namoyish etilgan.
2012-yilda, Mavritshuis taʼmirlanayotgan va kengaytirilayotgan sayohat koʻrgazmasining bir qismi sifatida rasm Yaponiyada , Tokiodagi Gʻarbiy sanʼat milliy muzeyida va 2013-2014-yillarda AQShda namoyish etilgan. Atlantadagi Oliy muzeyda , San — Frantsiskodagi de Young muzeyida va Nyu — York shahrida Frick Collectionʼda koʻrsatilgan.[12] Keyinchalik 2014-yilda Italiyaning Bolonya shahridanamoyish etildi. 2014-yil iyun oyida u Mauritshuis muzeyiga qaytib keldi, bu rasm kelajakda muzeyni tark etmasligini aytdi.
Eng chiroyli rasm
Uning targʻiboti natijasida " Marvaridli sirgʻali qiz " dunyodagi eng taniqli rasmlardan biriga aylandi va Mona Liza bilan solishtirildi. 2006-yilda Gollandiya jamoatchiligi uni Niderlandiyadagi eng chiroyli rasm sifatida tanladi.[6]