Qorabosh baliqchi
Qorabosh baliqchi[1] (lotincha: Larus ichthyaetus') — baliqchilar (Laridae)[2] oilasiga mansub Ichthyaetus turkumiga kiruvchi yirik qushlar turidir. Qrim va Azov dengizidan sharqiy Moʻgʻulistongacha[3] tarqalgan, lekin asosan Kaspiy dengizi qirgʻoqlarida va Oʻrtayer dengizining sharqiy qismida, shuningdek, Chan koʻllari qirgʻoqlarida uchraydi.
| Qorabosh baliqchi | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Hayvonlar |
| Tip: | Xordalilar |
| Sinf: | Qushlar |
| Oila: | Baliqchilar |
| Urugʻ: | Ichthyaetus |
| Turlari: | Qorabosh baliqchi |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Ichthyaetus ichthyaetus (Pallas, 1773) | |
Tavsif
Qorabosh baliqchi tanasi oq, boshi tim qora, orqa va qanotlari kulrangda. Parvoz qanotlari oq, ustki qismi qora yoʻlli chiziqlar bilan ifodalangan. Tumshugʻi olovrang boʻlib, uchida qora tasmasi bor. Ogʻirligi 1 dan 2,1 kg gacha.
Hayot tarzi
Qorabosh baliqchilar 30-100 yoki undan ortiq juftlikdan iborat koloniyalarni hosil qiladi. Kolonizasiyalash koʻrsatkichi ancha yuqori, koloniyadagi uyalar juda zich va yaqin joyda yoki 1,5-2,5 metrdan oshmasligi mumkin. Tuxum qoʻyishni uchtadan oshirmaydi, erkaklar ham, urgʻochilar ham tuxum bosib yotishadi. Polaponlar tuxumdan chiqib, "bolalar bogʻchalari" ni tashkil qiladi. Agar yaqin atrofda bir nechta kichik koloniyalar mavjud boʻlsa, ular "bolalar bogʻchasi" ni tashkil qilishi mumkin, koloniyaning bir qismi polaponlarini qoʻriqlasa, bir qismi oʻz va boshqa polaponlar uchun ov qiladi. Qorabosh baliqchilar juda qoʻrqoq qushdir; u koloniyani himoya qilganda dushman yaqiniga bormasdan bir necha oʻn metr narida boshini suqib, yerni teshib gʻalati ovozlar berib toʻdasini ogohlantiradi.
Ba’zan bu yirik qushlar ichida bir-birini yeyish holati ham uchraydi.
Tarqalishi
Orol dengizi orollari, Janubiy Orolboʻyi (oʻtmishda uyalash); tekislikdagi suv havzalari (uchib oʻtish), Sirdaryo va Amudaryoning oʻrta oqimlari (qishlash). Oʻzbekistondan tashqarida: Qrim, Kavkazoldi, Kaspiyboʻyi, Qozogʻiston, Moʻgʻuliston (uyalash); Shimoliy Afrika, Hindiston, Farbiy, Oʻrta va Janubi-sharqiy Osiyo (qishlash).
Yashash joyi
Tekislikdagi shoʻr koʻllarning orol va qirgʻoqlari (uyalash), yirik suv havzalari baliq koʻpaytirish hovuzlarida (uchib oʻtish, qishlash) uchraydi.
Soni
Ilgari uchrashi odatiy edi. Orol dengizi orollarida taxminan 3 ming qush uyalar edi; hozirda uyalamaydi, bir necha yuztasi uchib oʻtadi, bir necha oʻntasi qishlaydi. Turning global populyasiyasi kamayib bormoqda.
Himoya choralari
Ovlashga ruxsat berilmaydi. Sudochye, Tuzkon, Qoraqir, Arnasoy va Dengizkoʻl buyurtmaxonalarida muhofaza ostiga olingan[4].