Raglay
Raglay (ray)[1] (vyetnamcha: Ra glai, soʻzma-soʻz „oʻrmon odamlari“) — Vetnamda, asosan janubda, markaziy togʻlarda, Nyachang (Khanxoa) va Fanrang-Thapcham (Nintxuan) shaharlari yaqinida yashovchi togʻ tyamlari guruhi odamlari. 1999-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, 96 931 kishi. Ular Vetnamning rasman tan olingan 54 xalqiga kiritilgan.
Ular ikkita etnolingvistik — shimoliy va janubiy guruh bilan ifodalanadi (Chesnov 1999:675-bet).
Oilaviy qurilma
Astroneziya oilasining cham guruhiga kiruvchi raglay klasterining — raglay (Shimoliy raglay) varay (Janubiy raglay) tillarida gapirishadi.
Din
Raglay turdoshlikning matrilineal hisobi bilan tavsiflanadi.
Asosiy mashgʻulotlar — oʻrmonda olovli qoʻlda dehqonchilik — sholi, ildiz va ildiz ekinlarini yetishtirish, vodiylarda esa shudgorchilik koʻproq tarqalgan. Qadim zamonlardan beri ular oʻrmonlarda shifobaxsh oʻtlar va aloe yigʻishgan, ular Xitoyda juda qadrlangan va Buddist va daos kultlarida ishlatilgan. Toʻqish rivojlangan. Madaniyat nuqtai nazaridan, raglaylar tyamlarga yaqin.
Antropologik xususiyatlar
Raglay xalqining aksariyat vakillari anʼanaviy eʼtiqodlarni — totemizm, animizm, sehrni saqlab qolishgan.
Janubi-Sharqiy Osiyoning koʻplab xalqlari singari, Raglay ham bir qator negro-avstraloid xususiyatlarga ega boʻlib, bu terining sezilarli qorayishi, yuz balandligining pasayishi, burun kengligining oshishi, alveolyar prognatizm va lablarning qalinlashishiga moyillik bilan namoyon boʻladi. Ammo bu belgilarni hal qiluvchi deb atash mumkin emas, chunki ularning katta qismi kichik janubiy moʻgʻuloid irqiga tegishli (Tolstov 1966:169-bet).
Manbalar
Adabiyotlar
- Чеснов Я. В. Раглай // Народы и религии мира / Глав. ред. В. А. Тишков. М.:1998. С.675
- Горные индонезийцы // Народы Юго-Восточной Азии / Глав. ред. С. П. Толстов. М.: Наука, 1966. С. 169
- Сергеева М. Народы Южного Китая // Китай. — 2007. — № 5. — С. 42-45.
Havolalar
- Северораглайский язык в Ethnologue. Languages of the World.
- Южнораглайский язык в Ethnologue. Languages of the World.