Shoistaxon masjidi
Shoistaxon masjidi (bengalcha: শায়েস্তা খাঁর মসজিদ) – qadimgi Dakka, Bangladeshning Mitford hududida Buriganga daryosi boʻyida joylashgan tarixiy ahamiyatga ega meʼmoriy yodgorlik. Masjid Boburiylar davri meʼmorchiligi namunasidir. Inshoot Bengaliyalik Subahdar, Shoistaxon tomonidan qurilgan.
| Masjid | |
 | |
| Mamlakat |  Bangladesh |
| Shahar | Dakka |
| Koordinatalar | 90°24′00″E / 23.712601°N 90.399891°E G O |
| Yoʻnalishi | sunniy |
| Asoschi | Subahdar Shoista Xan |
| Binokorlik | 1663—1678 |
| Gumbazlar soni | 3 |
| Gumbazlar soni | 3 |
| Minoralar soni | 4 |
| Minoralar soni | 4 |
Tarixi
Subahdar Shoistaxon bu kichik masjidni Buriganga daryosi boʻyida qurdirgan. Shoistaxon 1664-yildan 1688-yilgacha Bengaliyani boshqargan Boburiylar subahdari edi. Bu masjid qurilishining aniq sanasi maʼlum emas, lekin u Subahdar Shoistaxon 1664-yilda Dakkaga ilk bor kelganida qurib bitkazilgan deb taxmin qilinadi[1]. U Xonning birinchi noibi boʻlgan davrda yaʼni, 1663–1678-yillar oraligʻida qurilgan[2][3]. Britaniya davrida masjid toʻsatdan yuz bergan yongʻin tufayli jiddiy zarar koʻrgan[3]. Yaqinda masjid qayta taʼmirlanib, asl qiyofasini yoʻqotdi.
Eshik ustiga oʻrnatilgan fors tilidagi eski yozuv bugungi kunda ham saqlanib qolingan boʻlib, bu bitik masjid Shoistaxon tomonidan qurdirilganligi haqida maʼlumot beradi. Boshqa tafsilotlar, jumladan sanalar ham hanuz nomaʼlumligicha qolgan.
Arxitekturasi
Masjidning oʻlchami 14.13x7.62 metrni tashkil etadi[3]. Masjid uchta gumbazli va toʻrtta sakkiz burchakli minoradan tashkil topgan. Markaziy gumbaz boshqalarga qaraganda kattaroqdir. Binoning sharqiy tomonida uchta, shimol va janub tomonda esa bittadan eshiklari bor. Undagi hamma eshiklar arkaga ega[3].
Hozirgi holati
Hozirda bu uch gumbazli masjid konstruktiv jihatdan mustahkam va u Mitford kasalxonasining ulkan inshooti orasida koʻrinmay ketadi. Garchi mahalliy aholi tomonidan masjidga nisbatan yomon munosabatda boʻlinsa-da, bu Shoistaxon qurdirgan inshootlarning eng muhimlaridan biri hisoblaniladi. Masjid oʻzining asl koʻrinishini yoʻqotgan. Sirtidagi bezaklari hozirda gipslangan va yashil rangga boʻyalgan.