Surin provinsiyasi
Surin (tailandcha talaffuzi: [sù.rīn]; Shimoliy Kxmer: ซเร็น, talaffuzi: [sren]; Kuy: hụẖk̀n) — Tailandning yetmish yetti provinsiyalaridan biri. Tailandning pastki shimoli-sharqida joylashgan boʻlib, Isan deb ham nomlanadi. Qoʻshni provinsiyalari (gʻarbdan soat yoʻnalishi boʻyicha) — Buriram, Maxa Saraxam, Roi Et va Sisaket. Janubda Kambodjaning Oddar Meancheay provinsiyasi bilan chegaradosh. Surin umumiy maydoni 8,124 kvadrat kilometrni tashkil qiladi (shimolda Mun daryosidan janubda Dongrek togʻlarigacha). Markaziy viloyat provinsiyasidagi poytaxt Surin shahri Bangkokdan gʻarbda 434 km uzoqlikda joylashgan.Tarixan, mintaqa turli xil kuchli qirolliklar, jumladan, Angkorian, Kxmer imperiyasi, Lao qirolligi, Lan Xang va Tailand qirolligi Ayutthaya tomonidan boshqarilgan. Tarixga nazar solsak, Tailandning Isan deb nomlanuvchi yirik geo-madaniy hududning bir qismi sifatida aks ettirilgan Surin provinsiyasi etnik jihatdan xilma-xildir. Asosiy tili — Laosning Isan dialekti. Markaziy Tailand tilida soʻzlashuvchilar ozchilikni tashkil qiladi, aholining deyarli 50 % etnik xmerlardir. Qolganlari turli laos tillarida soʻzlashuvchilar va Kuy, Nyah Kur kabi kichik qabila guruhlaridir.
Surin taycha: สุรินทร์ | |
|---|---|
| Provinsiya | |
      | |
 Bayroq  Gerb | |
| 14°52′48″N 103°29′24″E / 14.88000°N 103.49000°E G O 103°29′24″E / 14.88000°N 103.49000°E G O | |
| Mamlakat | Tailand |
| Hukumat | |
| • Gubernator | Suvapong Kitiphatpiboon (2020-yil oktyabrdan) |
| Avvalgi nomlari | ซเร็น |
| Maydon | 8,854 km2 (3,419 mi²) |
| Rasmiy til(lar)i | taycha |
| Aholisi (2019) | 1,396,831 |
| Zichligi | 157 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+7 |
| Telefon kodi | +66 44 |
| Pochta indeks(lar)i | 32000 |
| INSEE kodi | TH-32 |
Shimoli-sharqiy viloyatlar anʼanaviy ravishda moddiy va madaniy jihatdan Tailandning qolgan qismidan ajratilgan va Surin bundan mustasno emas. Viloyatning katta qismi kambagʻal va qishloq aholisidir. Sanoat kam rivojlangan, asosiy sanoat — sholichilik hisoblanadi. Guruch yetishtiradigan fermerlar oʻz daromadlarini shakarqamishni kesish, qurilish ishchilari sifatida yoki mahalliy ipak toʻqish savdosida ishlash orqali toʻldiradilar.[1] Fillarni tutish va boqish ham Surinda muhim sanoat hisoblanadi. Qirollikdagi barcha fillarning taxminan 25 foizi Surinda, asosan, etnik Kuy xalqi tomonidan boqiladi.[2]
Turizm Surin iqtisodiyotida ham juda muhimdir. Surinni xalqaro ekoturizm uchun mashhur maskanga aylantirishga urinayotgan provinsiya hukumati tomonidan fillar va manzaralar potentsial daromadli deb qaraladi.[3] Mahalliy Surin oʻzining Xwao Sinaring qoʻl sanʼati qishlogʻi kabi sayyohlarga yoʻnaltirilgan yerlarda ishlab chiqarilgan nozik ipak va kumush munchoqli bezaklari bilan obroʻga ega. Shuningdek, mahalliy savdogarlar Surin shahridan 70km janubda joylashgan Chong Chom chegarasi orqali kambodjaliklar bilan transchegaraviy savdoni amalga oshiradilar.[4]
Nomi
Afsonalarga koʻra, viloyat oʻzining hozirgi nomini 1786-yilda qirollik unvoni Luang Surin Phakdi boʻlgan gubernator Chiangpum sharafiga berilgan. provinsiyaning Surin tilidagi qismi ikki soʻzdan iborat boʻlib, hạh va hẖhản, sanskrit tilidagi sura va Intar (Devanagari: इन्द्र), Indra (Devanagari: सुर) soʻzidan olingan boʻlib, „xudo“ degan maʼnoni anglatadi[5].
XIV asrgacha bu hudud Kok Xon provinsiyasidagi Kxmer imperiyasining bir qismi edi.[6] Mintaqaning nomi Kxmer imperiyasi qulagandan keyin hozirgi nomiga ega boʻlgunga qadar tarixda yoʻqoladi[5].
Geografiyasi
Surin Xorat platosining janubiy qirgʻogʻining markazida joylashgan boʻlib, togʻ tizmalarini oʻrab turgan nisbatan past joylashgan ichki hudud. Provinsiyaning janubida Dongrek togʻ tizmasi ustunlik qiladi, uning choʻqqisi suv chegaralarini belgilaydi va Kambodja bilan xalqaro chegarani tashkil qiladi. Oʻrtacha balandligi taxminan 500 m boʻlgan togʻlar unchalik baland emas, lekin janubiy tomonlari tik qoyalar boʻlib, har qanday narsani oʻtishiga toʻsqinlik qiladi. Mintaqadagi asosiy dovon Surinda boʻlib, Chong Chom va O Smach, Kambodja oʻrtasidagi togʻlarni kesib oʻtadi.
| Qoʻshni viloyatlar | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mahasarakham | Royet | ||||||||
| Buriram |  | Sisaket | |||||||
 Cambodia Oddarmeanchey provinsiyasi | |||||||||
Togʻ tizmasining shimoliy yuzi Surinning markaziy va shimoliy hududlarini tashkil etuvchi tekisliklariga qarab sekin pastga egiladi. Bu hududlar janubdan shimolga oqib Mun daryosiga oʻtadigan kichik oqimlar bilan quritiladi, u provinsiyaning shimoliy qirgʻogʻini kesib oʻtib, sharqdan Mekongga quyiladi. Tailanddagi uchinchi eng uzun daryo va suv hajmi boʻyicha ikkinchi eng katta daryo boʻlgan Mun tarixdan oldingi davrlardan beri mintaqada muhim ahamiyatga ega boʻlgan.Oʻrmonlarning umumiy maydoni 748 kvadrat kilometr yoki provinsiya hududining 8,4 foizini tashkil etadi.
Maʼmuriy boʻlinishi
Provinsiya 17 tumanga (amfoga) boʻlingan. Tumanlar yana 158 ta sobiq tuman (tambon) va 2011 qishloq (muban) ga boʻlingan.
| 10. Sangkha |
Mahalliy hukumati
2019-yil 26-noyabr holatiga koʻra[7], bitta Surin viloyati maʼmuriyati tashkiloti va provinsiyadagi 28 ta hudud shaharga qarashli hisoblanadi. Surin shahar maqomiga ega. Yana 27 ta tuman ham shahar maqomiga ega. Munitsipal (shahar) boʻlmagan hududlarni 144 ta Tuman Maʼmuriy Tashkilotlari — TMT (ongkan borihan suan tambon) boshqaradi.
Iqlimi
Xorat platosida joylashganligi sababli Surin iqlimiga atrofdagi togʻlar taʼsir koʻrsatadi, bu esa mussonlar provinsiyaga olib keladigan yomgʻirning katta qismini toʻsib qoʻyadi. Bu platodan tashqaridagi hududlarga qaraganda yomgʻirli va quruq fasl oʻrtasidagi farqlarning koʻproq boʻlishiga va yillik yogʻingarchilik miqdorining kamayishiga olib keladi.
| Surin (1981–2010) iqlimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Koʻrsatkich | Yan | Fev | Mart | Apr | May | Iyun | Iyul | Avg | Sen | Okt | Noy | Dek | Yil |
| Mutlaq maksimal, °C | 37,0 | 38,9 | 40,4 | 41,6 | 39,5 | 38,0 | 38,2 | 36,9 | 35,7 | 35,1 | 36,0 | 34,8 | 41,6 |
| Oʻrtacha maksimal, °C | 31,2 | 33,5 | 35,4 | 36,0 | 34,5 | 33,4 | 32,7 | 32,2 | 31,7 | 31,1 | 30,8 | 30,0 | 32,7 |
| Oʻrtacha harorat, °C | 24,1 | 26,6 | 28,7 | 29,8 | 28,8 | 28,3 | 27,9 | 27,6 | 27,3 | 26,7 | 25,3 | 23,6 | 27,1 |
| Oʻrtacha minimal, °C | 18,1 | 20,6 | 23,0 | 24,9 | 24,9 | 24,9 | 24,6 | 24,4 | 24,2 | 23,3 | 20,8 | 18,1 | 22,7 |
| Mutlaq minimal, °C | 9,4 | 11,6 | 12,0 | 18,8 | 21,3 | 21,5 | 21,0 | 21,0 | 20,8 | 16,5 | 13,3 | 8,3 | 8,3 |
| Yogʻingarchilik meʼyori, mm | 0,8 | 2,2 | 4,0 | 8,2 | 16,0 | 16,3 | 18,0 | 19,7 | 18,3 | 12,0 | 3,8 | 0,6 | 119,9 |
| Yomgʻir, mm | 5,6 | 11,5 | 45,6 | 93,3 | 179,8 | 204,7 | 221,3 | 256,2 | 255,4 | 128,2 | 28,7 | 1,9 | 1 432,2 |
| Manba: Tailand meteorologiya boshqarmasi[8] | |||||||||||||
Tarixi
Qadimda
Xorat platosidagi arxeologik yodgorliklar Janubi-Sharqiy Osiyoda kulolchilik, metallurgiya va nam sholi yetishtirish rivojlanganining dastlabki dalillarini keltiradi. Mun daryosi vodiysi va uning atrofidagi koʻrfaz tarixdan oldingi davrlardan beri sholi yetishtirish madaniyatini kuchaytirgan.[9] Mintaqadagi eng qadimgi koʻchmanchilar- ovchilar boʻlgan. Dehqonchilik kirib kelgan neolit davri miloddan avvalgi 2500—1500-yillarga toʻgʻri keladi. Bronza davri miloddan avvalgi 1500-yildan 500-yilgacha, temir davri esa miloddan avvalgi 500-yildan eramizning 500-yilgacha davom etadi. Surinda odamlarning oʻtroqlashishining birinchi dalillari taxminan 60 ga yaqin Temir davri ob’ektlari maʼlum boʻlgan temir asriga toʻgʻri keladi. Bu tarixdan maʼlum koʻchmanchilar bugungi kunda ushbu hududda keng tarqalgan Mon-kxmer xalqlarining ajdodlari deb taxmin qilinadi.[10]
Tarixiy davrda
Maʼlum boʻlgan eng qadimgi tarixiy davr — Dvaravati hisoblanib, u hozirgi Tailandning shimoliy-sharqiy mintaqasi orqali taralgan hind madaniyati edi. Surin mintaqasida miloddan avvalgi VII-XI asrlarga oid madaniyat qoldiqlari topilgan. Aynan shu davrda buddizm mintaqada hukmron dinga aylanadi.
Dvaravati davridan keyin qudratli Xmer imperiyasi hozirgi Tailandning janubiy Isan mintaqasi boʻylab oʻz taʼsirini kengaytirdi. Bu davr milodiy VII-XIII asrlarni qamrab oladi. Surin qadimgi Xmer imperiyasining muhim qismi edi. Xmer tosh yozuvlari miloddan avvalgi 600-yil davrga toʻgʻri keladi. Keyingi bir necha asrlar davomida provinsiyada koʻpayib borayotgan Kxmer joylari (xususan, Prasat Sixoraphum) qurilgan. Ushbu joylar Prasat Phanom Rung markazida joylashgan Kxmer infratuzilmasi tarmogʻining bir qismini tashkil qilar edi.
XV asrda Kxmer imperiyasining qulashi bilan Surin XVIII asrgacha qayta paydo boʻlmay tarixdan oʻchib ketdi. Afsonaga koʻra, Chiangpum ismli mahalliy Kuay rahbari Chao Phaya Chakri boʻlajak qirol Rama I ga noyob oq filni sovgʻa qilgan. Minnatdorchilik sifatida u Chiangpumga Luang Surin Phakdi qirollik unvonini beradi va uni qishloq boshligʻi etib tayinlaydi. U monarx boʻlgach, Rama I Luang Surin Phakdini provinsiya gubernatori etib tayinlaydi. 1763-yilda Chiangpum qishlogʻi hozirgi joyiga koʻchib oʻtadi va Muang Prathai Saman nomli shaharga koʻtariladi. Anʼanaga koʻra, koʻchib oʻtishiga yangi uchastkada yaxshi suv taʼminoti boʻlganligi sabab boʻlgan. 1786-yilda uning nomi qirol gubernator sharafiga Surin deb oʻzgartiriladi. Odamlar hududga qaytib kelgani sababli provinsiya aholisi asta-sekin oʻsib bordi. Atrofdagi hududlardan doimiy ravishda odamlar oqimi kelib turgan boʻlsa ham, Surin asosan oʻzini-oʻzi taʼminlagan va 1922-yilda temir yoʻl kelguniga qadar biroz markazdan ajralib qolingan edi. Xitoy va hind savdogarlari shaharga joylashuvi bilan ishlab chiqarish koʻpaydi va Surin asta-sekin zamonaviy metropolisga aylandi.
Madaniyati
Isanda boʻlgani kabi, Surinning asosiy madaniyati mintaqada yashovchi etnik laos xalqiga tegishlidir.[11] Taylandda nomenklatura madaniyati sanalgan „Tai-Isan“ ularning Tailand fuqarolari sifatida oʻziga xosligini taʼminlash va ularni Laos Laolaridan farqlash uchun ahamiyatga ega, ammo mintaqa madaniyati markaziy tailandliklarnikidan sezilarli darajada farq qiladi. Isan tili laos lahjasi sanalib, markaziy Tailand tili bilan oʻzaro aloqador. Surinning Tai-Isan madaniyati laos liboslari, laos taʼsiridagi musiqa (masalan, khene va mor lam) va yopishqoq guruchni oʻz ichiga olgan laos uslubidagi oshxona bilan bogʻliq.[11]
Surinning Kxmer aholisi orqali Shimoliy Kxmer madaniyatining ayirim jihatlari provinsiyada ham keng tarqalgan, shu jumladan Shimoliy Kxmer tili va ularning kantrum va chrieng brunh musiqa shakllari ham. Kxmerlarning mintaqa madaniyatiga tarixiy taʼsiri Surin landshaftini oʻrab turgan koʻplab Kxmer ibodatxonalari va xarobalarida yaqqol namoyon boʻladi. Kxmerlar yasemin guruchini afzal koʻrganligi sababli, Surin guruchining koʻp qismi ushbu hosilga moʻljallangan.
Surin madaniyatiga, shuningdek, Kuy xalqining bu provinsiyada juda mashhur boʻlgan fillar bilan bogʻliq taʼsiri juda kuchli boʻlgan. Surin Taylanddagi barcha xonaki fillarning qariyb toʻrtdan birining asosiy istiqomad qiladigan yeri boʻlib, bu fillarni tutish, boqish va tarbiyalash bilan Kuy millatiga mansub odamlar shugʻullanadi.[12] Bu Surin uchun juda muhim faoliyat va Kuy xalqi uchun gʻurur manbai boʻlib, „Fillar kuni“ bayram sifatida nishonlanadi va bu kunni oʻtkazish har yili mos ravishda noyabr oyining ikkinchi va uchinchi haftalariga toʻgʻri keladi. Festivallar orasiga Tailand fillari haqidagi afsonalarni tasvirlaydigan yorugʻlik va ovozli shoular va Si Narong stadionida paradlar, suzuvchilar, fillar va erkaklar oʻrtasidagi arqon tortish kabi musobaqalar va jangovar fillarning namoyishlari boʻlgan yarmarkalar kiradi.
Belgilari
Provinsiya nishoni Indraning oʻzining osmondagi oq fili Airavata tepasidagi tasviri boʻlib, u provinsiyadagi mashhur Kxmerlar ibodatxonasida topilgan dizaynga asoslangan. Kxmer ibodatxonalari ham, fillar ham Surinda uchraydi. Mayda sazan (Cirrhinus microlepis) provinsiya baliqlaridan biridir.[13]
Iqtisodi
Surin provinsiyasida yuqori sifatli yasemin guruchi ishlab chiqariladi.[14] U oʻzining ipaklari bilan ham mashhur. Bunaqa sifatlar uning toʻqiluv jarayoni, shuningdek, naqshlari va boʻyoqlari bilan bogʻliq.[15]
Aholisi
Tailandda 2000-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, provinsiya aholisining 99,5 foizi Tailand fuqarolari; 29,3 foizi 0-14 yosh, 60,9 foizi 15 yoshdan 59 yoshgacha, 9,8 foizi 60 va undan katta yoshdagilardir.
Surin shimoliy kxmer aholisi koʻp boʻlgan provinsiyadir. Xabar qilinishicha, aholining 47,2 foizi kxmer tilida gaplasha oladi. Bu koʻrsatgich 1990-yildagi aholini roʻyxatga olishdan pastroq boʻlib, unda aholining 63,4 foizi kxmer tilida soʻzlasha olardi.[16]
Inson yutuqlari indeksi 2017
| Salomatlik | Taʼlim | Bandlik | Daromad |
 |  |  |  |
| 77 | 63 | 50 | 64 |
| Uy-joy | Oila | Transport | Ishtirok etish |
  |  | .png) | |
| 17 | 21 | 71 | 44 |
| Surin viloyati, HAI 2017-yilgi qiymati 0,5203 „past“ boʻlib, reytingda 71-oʻrinni egallaydi. | |||
2003-yildan beri Birlashgan Millatlar Tashkilotining Tailanddagi Taraqqiyot Dasturi (BMTTD) inson taraqqiyotining sakkiz asosiy yoʻnalishini qamrab oluvchi Inson yutuqlari indeksidan (HAI) foydalangan holda milliy darajada inson taraqqiyotini kuzatib boradi. Milliy, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish Kengashi 2017-yildan buyon bu vazifani oʻz zimmasiga oldi.
| Daraja | Tasniflash |
| 1 — 15 | „yuqori“ |
| 16 — 30 | „biroz baland“ |
| 31 — 45 | „oʻrtacha“ |
| 45 — 60 | „biroz past“ |
| 61 — 77 | „past“ |
| Seal | Name | Name (in Thai) | Population (2019) | Area (km2) | Population density | Namesake town/city | HS[17] | ISO[18] | FIPS |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.svg){kind=small} | Andoza:Country data Bangkok (special administrative area) | กรุงเทพมหานคร | 5,666,264 | 1,564 | 3,623 | Bangkok | BKK | TH-10 | TH40 |
 | Andoza:Country data Amnat Charoen | อำนาจเจริญ | 378,438 | 3,290 | 115 | Amnat Charoen | ACR | TH-37 | TH77 |
 | Andoza:Country data Ang Thong | อ่างทอง | 279,654 | 950 | 294 | Ang Thong | ATG | TH-15 | TH35 |
 | Andoza:Country data Bueng Kan | บึงกาฬ | 424,091 | 4,003 | 106 | Bueng Kan | BKN | TH-38 | TH81 |
 | Andoza:Country data Buriram | บุรีรัมย์ | 1,595,747 | 10,080 | 159 | Buriram | BRM | TH-31 | TH28 |
 | Andoza:Country data Chachoengsao | ฉะเชิงเทรา | 720,113 | 5,169 | 139 | Chachoengsao | CCO | TH-24 | TH44 |
 | Andoza:Country data Chai Nat | ชัยนาท | 326,611 | 2,506 | 131 | Chai Nat | CNT | TH-18 | TH32 |
 | Andoza:Country data Chaiyaphum | ชัยภูมิ | 1,137,357 | 12,698 | 91 | Chaiyaphum | CPM | TH-36 | TH26 |
.svg){kind=small} | Andoza:Country data Chanthaburi | จันทบุรี | 537,698 | 6,415 | 84 | Chanthaburi | CTI | TH-22 | TH48 |
 | Andoza:Country data Chiang Mai | เชียงใหม่ | 1,779,254 | 22,135 | 79 | Chiang Mai | CMI | TH-50 | TH02 |
 | Andoza:Country data Chiang Rai | เชียงราย | 1,298,304 | 11,503 | 113 | Chiang Rai | CRI | TH-57 | TH03 |
 | Andoza:Country data Chonburi | ชลบุรี | 1,558,301 | 4,508 | 346 | Chonburi | CBI | TH-20 | TH46 |
 | Andoza:Country data Chumphon | ชุมพร | 511,304 | 5,998 | 85 | Chumphon | CPN | TH-86 | TH58 |
 | Andoza:Country data Kalasin | กาฬสินธุ์ | 983,418 | 6,936 | 142 | Kalasin | KSN | TH-46 | TH23 |
 | Andoza:Country data Kamphaeng Phet | กำแพงเพชร | 725,867 | 8,512 | 86 | Kamphaeng Phet | KPT | TH-62 | TH11 |
 | Andoza:Country data Kanchanaburi | กาญจนบุรี | 895,525 | 19,385 | 46 | Kanchanaburi | KRI | TH-71 | TH50 |
 | Andoza:Country data Khon Kaen | ขอนแก่น | 1,802,872 | 10,659 | 169 | Khon Kaen | KKN | TH-40 | TH22 |
 | Andoza:Country data Krabi | กระบี่ | 476,739 | 5,323 | 90 | Krabi | KBI | TH-81 | TH63 |
 | Andoza:Country data Lampang | ลำปาง | 738,316 | 12,488 | 59 | Lampang | LPG | TH-52 | TH06 |
 | Andoza:Country data Lamphun | ลำพูน | 405,075 | 4,478 | 92 | Lamphun | LPN | TH-51 | TH05 |
 | Andoza:Country data Loei | เลย | 642,950 | 10,500 | 61 | Loei | LEI | TH-42 | TH18 |
 | Andoza:Country data Lopburi | ลพบุรี | 755,556 | 6,493 | 116 | Lopburi | LRI | TH-16 | TH34 |
 | Andoza:Country data Mae Hong Son | แม่ฮ่องสอน | 284,138 | 12,765 | 23 | Mae Hong Son | MSN | TH-58 | TH01 |
 | Andoza:Country data Maha Sarakham | มหาสารคาม | 962,665 | 5,607 | 172 | Maha Sarakham | MKM | TH-44 | TH24 |
 | Andoza:Country data Mukdahan | มุกดาหาร | 353,174 | 4,126 | 87 | Mukdahan | MDH | TH-49 | TH78 |
 | Andoza:Country data Nakhon Nayok | นครนายก | 260,751 | 2,141 | 122 | Nakhon Nayok | NYK | TH-26 | TH43 |
 | Andoza:Country data Nakhon Pathom | นครปฐม | 920,030 | 2,142 | 430 | Nakhon Pathom | NPT | TH-73 | TH53 |
.svg){kind=small} | Andoza:Country data Nakhon Phanom | นครพนม | 719,136 | 5,637 | 127 | Nakhon Phanom | NPM | TH-48 | TH73 |
 | Andoza:Country data Nakhon Ratchasima | นครราชสีมา | 2,648,927 | 20,736 | 128 | Nakhon Ratchasima | NMA | TH-30 | TH27 |
 | Andoza:Country data Nakhon Sawan | นครสวรรค์ | 1,059,887 | 9,526 | 111 | Nakhon Sawan | NSN | TH-60 | TH16 |
 | Andoza:Country data Nakhon Si Thammarat | นครศรีธรรมราช | 1,561,927 | 9,885 | 158 | Nakhon Si Thammarat | NRT | TH-80 | TH64 |
.svg){kind=small} | Andoza:Country data Nan | น่าน | 478,227 | 12,130 | 40 | Nan | NAN | TH-55 | TH04 |
 | Andoza:Country data Narathiwat | นราธิวาส | 808,020 | 4,491 | 180 | Narathiwat | NWT | TH-96 | TH31 |
 | Andoza:Country data Nong Bua Lamphu | หนองบัวลำภู | 512,780 | 4,099 | 125 | Nong Bua Lam Phu | NBP | TH-39 | TH79 |
 |  Nong Khai | หนองคาย | 522,311 | 3,275 | 160 | Nong Khai | NKI | TH-43 | TH17 |
 | Andoza:Country data Nonthaburi | นนทบุรี | 1,265,387 | 637 | 1,986 | Nonthaburi | NBI | TH-12 | TH38 |
 | Andoza:Country data Pathum Thani | ปทุมธานี | 1,163,604 | 1,520 | 766 | Pathum Thani | PTE | TH-13 | TH39 |
 | Andoza:Country data Pattani | ปัตตานี | 725,104 | 1,977 | 367 | Pattani | PTN | TH-94 | TH69 |
 | Andoza:Country data Phang Nga | พังงา | 268,788 | 5,495 | 49 | Phang Nga | PNA | TH-82 | TH61 |
 | Andoza:Country data Phatthalung | พัทลุง | 524,865 | 3,861 | 135 | Phatthalung | PLG | TH-93 | TH66 |
 | Andoza:Country data Phayao | พะเยา | 472,356 | 6,189 | 76 | Phayao | PYO | TH-56 | TH41 |
 | Andoza:Country data Phetchabun | เพชรบูรณ์ | 992,451 | 12,340 | 80 | Phetchabun | PNB | TH-67 | TH14 |
 | Andoza:Country data Phetchaburi | เพชรบุรี | 485,191 | 6,172 | 77 | Phetchaburi | PBI | TH-76 | TH56 |
 | Andoza:Country data Phichit | พิจิตร | 536,311 | 4,319 | 124 | Phichit | PCT | TH-66 | TH13 |
 | Andoza:Country data Phitsanulok | พิษณุโลก | 865,247 | 10,589 | 82 | Phitsanulok | PLK | TH-65 | TH12 |
.svg){kind=small} | Andoza:Country data Phra Nakhon Si Ayutthaya | พระนครศรีอยุธยา | 820,188 | 2,548 | 322 | Phra Nakhon Si Ayutthaya | AYA | TH-14 | TH36 |
.svg){kind=small} | Andoza:Country data Phrae | แพร่ | 441,726 | 6,483 | 68 | Phrae | PRE | TH-54 | TH07 |
.png){kind=small} | Andoza:Country data Phuket | ภูเก็ต | 416,582 | 547 | 762 | Phuket | PKT | TH-83 | TH62 |
 | Andoza:Country data Prachinburi | ปราจีนบุรี | 494,680 | 5,026 | 99 | Prachinburi | PRI | TH-25 | TH74 |
 | Andoza:Country data Prachuap Khiri Khan | ประจวบคีรีขันธ์ | 554,116 | 6,414 | 88 | Prachuap Khiri Khan | PKN | TH-77 | TH57 |
 | Andoza:Country data Ranong | ระนอง | 193,370 | 3,230 | 60 | Ranong | RNG | TH-85 | TH59 |
 | Andoza:Country data Ratchaburi | ราชบุรี | 873,101 | 5,189 | 168 | Ratchaburi | RBR | TH-70 | TH52 |
 | Andoza:Country data Rayong | ระยอง | 734,753 | 3,666 | 201 | Rayong | RYG | TH-21 | TH47 |
 | Andoza:Country data Roi Et | ร้อยเอ็ด | 1,305,211 | 7,873 | 166 | Roi Et | RET | TH-45 | TH25 |
 | Andoza:Country data Sa Kaeo | สระแก้ว | 566,303 | 6,831 | 83 | Sa Kaeo | SKW | TH-27 | TH80 |
 | Andoza:Country data Sakon Nakhon | สกลนคร | 1,153,390 | 9,580 | 121 | Sakon Nakhon | SNK | TH-47 | TH20 |
 | Andoza:Country data Samut Prakan | สมุทรปราการ | 1,344,875 | 947 | 1,420 | Samut Prakan | SPK | TH-11 | TH42 |
 | Andoza:Country data Samut Sakhon | สมุทรสาคร | 584,703 | 866 | 675 | Samut Sakhon | SKN | TH-74 | TH55 |
 | Andoza:Country data Samut Songkhram | สมุทรสงคราม | 193,305 | 414 | 467 | Samut Songkhram | SKM | TH-75 | TH54 |
.png){kind=small} | Andoza:Country data Saraburi | สระบุรี | 645,911 | 3,499 | 185 | Saraburi | SRI | TH-19 | TH37 |
 | Andoza:Country data Satun | สตูล | 323,586 | 3,019 | 107 | Satun | STN | TH-91 | TH67 |
 | Andoza:Country data Sing Buri | สิงห์บุรี | 208,446 | 817 | 255 | Sing Buri | SBR | TH-17 | TH33 |
 | Andoza:Country data Sisaket | ศรีสะเกษ | 1,472,859 | 8,936 | 165 | Sisaket | SSK | TH-33 | TH30 |
 | Andoza:Country data Songkhla | สงขลา | 1,435,968 | 7,741 | 186 | Songkhla | SKA | TH-90 | TH68 |
.svg){kind=small} | Andoza:Country data Sukhothai | สุโขทัย | 595,072 | 6,671 | 89 | Sukhothai (Sukhothai Thani) | STI | TH-64 | TH09 |
 | Andoza:Country data Suphan Buri | สุพรรณบุรี | 846,334 | 5,410 | 156 | Suphan Buri | SPB | TH-72 | TH51 |
 | Andoza:Country data Surat Thani | สุราษฎร์ธานี | 1,068,010 | 13,079 | 81 | Surat Thani | SNI | TH-84 | TH60 |
| | Andoza:Country data Surin | สุรินทร์ | 1,396,831 | 8,854 | 157 | Surin | SRN | TH-32 | TH29 |
 | Andoza:Country data Tak | ตาก | 665,620 | 17,303 | 39 | Tak | TAK | TH-63 | TH08 |
 | Andoza:Country data Trang | ตรัง | 643,164 | 4,726 | 136 | Trang | TRG | TH-92 | TH65 |
 | Andoza:Country data Trat | ตราด | 229,958 | 2,866 | 78 | Trat | TRT | TH-23 | TH49 |
 | Andoza:Country data Ubon Ratchathani | อุบลราชธานี | 1,878,146 | 15,626 | 120 | Ubon Ratchathani | UBN | TH-34 | TH75 |
 | Andoza:Country data Udon Thani | อุดรธานี | 1,586,646 | 11,072 | 143 | Udon Thani | UDN | TH-41 | TH76 |
 | Andoza:Country data Uthai Thani | อุทัยธานี | 328,618 | 6,647 | 50 | Uthai Thani | UTI | TH-61 | TH15 |
 | Andoza:Country data Uttaradit | อุตรดิตถ์ | 453,103 | 7,906 | 58 | Uttaradit | UTD | TH-53 | TH10 |
 | Andoza:Country data Yala | ยะลา | 536,330 | 4,476 | 119 | Yala | YLA | TH-95 | TH70 |
 | Andoza:Country data Yasothon | ยโสธร | 537,299 | 4,131 | 130 | Yasothon | YST | TH-35 | TH72 |
- The total population of Thailand is 66,558,935 on 31 December 2019.
- The total land area of Thailand is 517,646 km2 in 2013.
- HS — Harmonized Commodity Description and Coding System.
- FIPS code is replaced on 31 December 2014 with ISO 3166.
Taniqli kishilari
- Toni Jaa: Kuy naslidagi jang sanʼatlari kino yulduzi
- Buakaw Banchamek: Muaytay boʻyicha jahon darajasidagi kikbokschi
- Tammanun Niyomtrong: dunyo miqyosidagi professional bokschi
- Fillar festivali
Manbalar
Adabiyotlar
- Childress, Vance Rey. Taklif: Tailand, Surin viloyati, Prasat Ban Pluang Prasat tumanini toʻliq qazish . Tulsa: Soday tadqiqot jamgʻarmasi, 1975-yil.
- Surin milliy muzeyi uchun qoʻllanma . Milliy muzeylar boshqarmasi, Madaniyat vazirligi Tasviriy sanʼat boshqarmasi. 2009-yil.
Havolalar
- Surin Vikigidda