Yangi kollej, Edinburg

Yangi Kollejning tashkil etilishi 1843-yildagi buzilish natijasida yuzaga kelgan diniy mojaro natijasida yuzaga keldi va unda ruhoniylar va laitlar Shotlandiyaning Free Church of Scotlandni tashkil etish uchun Shotlandiya cherkovini tark etishdi – davlat aloqalaridan xoli va faqat hokimiyatga boʻysunishdi. Yangi Kollej Shotlandiyaning Free Church of Scotland instituti sifatida boʻlajak vazirlar va Shotlandiya rahbariyatini oʻqitish uchun tashkil etilgan boʻlib, ular oʻz navbatida Shotlandiya xalqining axloqiy va diniy hayotini boshqaradi. Yangi kollej 1843-yil noyabr oyida 168 ta talaba uchun eshiklarini ochdi va uning birinchi direktori Tomas Chalmers rahbarligida hozirgi binoning qurilishini nazorat qilingan^[4]. Erkin Oliy Cherkov va Erkin Cherkov kolleji dizayni uchun tanlov 1844-yilda boʻlib oʻtdigan va gʻoliblardan biri boʻlmasa-da, Uilyam Genri Pleyfeyrning dizayni tanlangan va 1845-yildan 1850-yillargacha oraligʻida qurilgan^[5]. Birlashgan Free Church of Scotland tashkil etilganda, United Free Church of Scotlandga binolar berildi va davom etayotgan Free Church of Scotland 1907-yilda yangi binolarda ishladi^[6]. Ushbu Free Church of Scotland kolleji 2014-yilda Edinburg diniy seminariyasi deb oʻzgartirildi.

1929-yilda Shotlandiya cherkovining birlashishidan oldin, bu erkin cherkov xizmatga nomzodlar Yangi kollejda, eski Shotlandiya cherkoviga nomzodlar esa Edinburg universitetining ilohiylik fakultetida tahsil olishgan. 1930-yilda ikki institut birlashib, The Mound-da Yangi kollej sayti tashkil topdi. „Yangi kollej“ saytning oʻzi Shotlandiya cherkovi bilan rasmiy munosabatlarda ishlayotgan yuridik shaxsni yoki Shotlandiya cherkovi Bosh assambleyasi tomonidan tayinlangan va Shotlandiya cherkovi uchun mas’ul boʻlgan Yangi kollej direktorini belgilashi mumkin.

Hozirgi direktor – hurmatli professor Susan Hardman Moore. Biroq, „Ilohiylik maktabi“ sifatida u Edinburg universitetida ancha kengroq vakolatga ega boʻlib, uni universitet tomonidan tayinlangan Ilohiylik maktabi rahbari (hozirda professor Xelen Bond) boshqaradi. Ilohiylik maktabidagi ilohiylik kafedrasi Edinburg universitetidagi eng qadimgi kafedra boʻlib, u 1620-yilda paydo boʻlgan.2022-yilning avgust oyida bu lavozimni egalagan birinchi ayol professor Reychel Muers sifatida kafedrani egalagan^[7].Yillar davomida uning ilmiy xodimlari orasida bir qancha taniqli shaxslar boʻlgan, jumladan

• Robert Reyni
• Tomas Chalmers
• Xyu Ross Makintosh
• Jeyms Barr
• Tomas F. Torrance
• Jeyms S. Styuart
• Jon Beyli
• Jon Makintayr
• Rut Peyj
• Norman. Porteous
• Marcella Althaus-Reid
• Endryu F. Walls
• Devid Fergusson va boshqalar^[8].

Akademik xodimlarning hamma aʼzolari Edinburg universiteti xodimlari hisoblanadi va hozirgi kunda diniy masalalarda xar xil eʼtiqoddagi olimlarning xalqaro tashkiloti hisoblanadi.

Akademik Darajalar

Eng soʻnggi milliy Research Excellence Framework maʼlumotlariga koʻra, Yangi kollej Buyuk Britaniyadagi eng yaxshi ilohiyot, falsafiy ilohiyot va dinshunoslik maktablari qatoriga kiradi.

Bakalavr

Ilohiylik maktabi 6 xil bakalavriat darajasini taklif qiladi. Magistratura ilohiyotshunosligi talabalarga xristianshunoslikning anʼanaviy yoʻnalishlariga (Injil tadqiqotlari, cherkov tarixi, xristian axloqi va tizimli ilohiyot kabi) eʼtibor qaratish imkonini beradi. Dinshunoslik magistri talabalarni dinni oʻrganish usullari va mahalliy dinlar, islom dini, iudaizm, nasroniylik, buddist hamda hindu anʼanalari kabi turli diniy anʼanalar bilan tanishtiradi. Ilohiy fanlar bakalavri vazirlikka nomzodlarni tayyorlaydi (shuningdek boshqa qiziqqan talabalar uchun ham ochiq). Magistraturaning Dinshunoslik va Ingliz va Shotlandiya adabiyoti, falsafasi va ilohiyot va MA ilohiyot va klassika fanlari talabalarga fanlararo ishlash imkonini beradi^[9].

Aspirantura

Shuningdek Yangi Kollej, bir nechta Master of Theology., Master of Science., va Master of Research kabi dasturlarni taklif etadi. M.Sc. va M.Res. ilmiy daraja dasturlari^[10] (Injilshunoslik, Fan va din, Tarixda ilohiyot, ilohiyot va axloq, Jahon nasroniyligi, Islom va nasroniy-musulmon munosabatlari va diniy tadqiqotlar) va keng miqyosdagi PhD tadqiqotlari uchun xalqaro miqyosda mashhur markaz hisoblanadi. Xodimlar yoki talabalar uchun tan olish testi yoʻq. Bakalavriat talabalarining faqat bir qismi ishlash uchun nomzod boʻlib, koʻpchiligi oʻqishdan soʻng turli martabalarga ishlashadi (masalan, oʻqituvchilar, kutubxonalar, teleradio ishlab chiqarish, davlat xizmati, huquq, moliya, ijtimoiy ish va h.k. boʻyicha keyingi kasbiy taʼlim).

Yangi kollej shahar markazidagi Mound Placeda joylashgan boʻlib, Princes Street Gardens, Shotlandiya milliy galereyasi va Princes Streetga qaraydi. Neogotik bino 19-asrning taniqli meʼmori Uilyam Genri Playfair tomonidan ishlab chiqilgan.

Kutubxona

Yangi kollej kutubxonasi 1843-yilda Erkin cherkov kolleji kutubxonasi sifatida tashkil etilgan. Birlashgan Qirollikdagi eng yirik bitta saytli ilohiyot kutubxonasi boʻlib, katta qoʻlyozmalar toʻplamini, jumladan Tomas Chalmers, Jon Beyli, JH Oldham hamda Jeyms S. Styuartlarning hujjatlarini oʻz ichiga oladi^[11][12].

Kutubxona yangi kollejning sharqiy qanotida joylashgan va uning ajoyib oʻqish zali dastlab, Free High Kirk ziyoratgohi sifatida qurilgan.

Yomgʻirli zal

Rainy Hall – bu gotik uygʻonish uslubidagi oshxona boʻlib, geraldika hamda bolgʻa tomi uslubida bezatilgan. Bu kollej hayotining markazida boʻlib, talabalar va oʻqituvchilar tomonidan suhbat va ovqatlanish uchun foydalaniladi^[13].

Umumiy majlislar zali

Yangi kollej majmuasi oʻquv binolari va kutubxona bilan bir qatorda Shotlandiya cherkovining Bosh Assambleya zalini ham oʻz ichiga oladi, ammo u cherkov mulki boʻlib qolmoqda va bu yerda Cherkov Bosh Assambleyasining yillik yigʻilishlari oʻtkaziladi^[14]. Bu zal mashhur Edinburgda 1910-yilgi Butunjahon missionerlik konferensiyasi vaqtida foydalanilgan va 1999-yilda tashkil etilganidan to 2004-yilda Xoliruddagi Shotlandiya parlamentining yangi binosi qurib bitkazilishigacha Shotlandiya parlamentining munozaralar palatasi uchun vaqtinchalik ofis boʻlgan^[15].

Yangi kollej direktorlari

• Watt, Hugh. New College, Edinburgh: A Centenary History. Edinburgh: Oliver & Boyd, 1946. 
• „The Disruption and the Dream: The Making of New College 1843–1861“,Disruption to Diversity: Edinburgh Divinity 1846-1996 Wright: . Edinburgh: T&T Clark, 1996. ISBN 978-0567085177. 

• Rasmiy sayti