Consonante

Na consonante (del latin consŏnans, -antis, partisìpio ativo de consonāre, star in armonia) el xe on son de ła łéngua orałe orixenà par el sarar o el ristrenximento del trato vocałe par invisinamento o contato dei órgani de articołasion de tal manjera che i cauxee na turbułensa persepìbiłe.

El térmano consonante el provien dal latin e orixenalmente ła se refería a "sonar unio co" o "sonar co" vendo ła idea che łe consonanti no łe tegnea on sono cusita łore sołe, visto che in latin łe se catava soło che unie a na vocałe. Sta cuà ła xe sensa dùbio na mała concesion de łe consonanti, visto che uncó ghe xe łéngue andove che ghe xe parołe longhe che łe xe intieramente sensa vocałi. Tutavia, sto rexultà el se ga avesto dal desviłupo del lenguajo inte el tenpo. Sibenché ghe sìpia serte parołe contenporànee, par exenpio inte łe łéngue slave, che łe pare èsar carenti de vocałi, no vołe dir che no łe sìpia intrìnseghe, o sia che łe vocałi łe sìpia drento a ła consonante. Inte ła łenguìstega moderna łeconsonanti łe xe definie in tèrmani de costrision del trato vocałe.

Anca se cada lengua ła ga łe so consonanti pròpie, tante intrà ste cuà łe coinside par colpa de ła influensa de ła łéngua grega antiga, da ła cuała i xe sorxesti i alfabeti latin e sirìłego e łe so variante par ogni łéngua.