Biến cách
Trong ngôn ngữ học, biến cách là sự biến đổi dạng của một từ, nói chung là để thể hiện đặc điểm cú pháp trong câu bằng cách biến tố. Biến cách có thể áp dụng cho danh từ, đại từ, tính từ, trạng từ và mạo từ để thể hiện số (v.d. số ít, số kép, số nhiều), cách (v.d. chủ cách, nghiệp cách, thuộc cách, vị cách), giống (v.d. giống đực, giống trung, giống cái), và một số phạm trù ngữ pháp khác. Trong khi đó, biến tố của động từ được gọi là chia động từ.
Biến cách xảy ra trong nhiều ngôn ngữ thế giới. Đây là một khía cạnh quan trọng của các nhóm ngôn ngữ như Quechua (tức là các ngôn ngữ có nguồn gốc từ Andes), Ấn-Âu (v.d. tiếng Đức, tiếng Litva, tiếng Latvia, ngữ tộc Slav, tiếng Phạn, tiếng Latinh, tiếng Hy Lạp cổ đại, tiếng Hy Lạp hiện đại, tiếng Albania, tiếng Armenia cổ điển và tiếng Armenia hiện đại và tiếng Kurd), Bantu (v.d. tiếng Zulu, tiếng Kikuyu), ngữ tộc Semit (v.d. tiếng Ả Rập hiện đại tiêu chuẩn), nhóm ngôn ngữ Phần Lan-Ugria (v.d. tiếng Hungary, tiếng Phần Lan, tiếng Estonia), và ngữ hệ Turk (v.d. tiếng Thổ Nhĩ Kỳ)
Tiếng Anh cổ trước đây là một ngôn ngữ có biến tố, nhưng phần lớn thay đổi biến tố bị bỏ khi phát triển thành tiếng Anh hiện đại. Mặc dù theo truyền thống được phân loại là ngôn ngữ cú pháp, tiếng Anh hiện đại đã chuyển thành một ngôn ngữ phân tích.
Lịch sử
Người ta đồng ý rằng người Hy Lạp cổ đại có ý tưởng "mơ hồ" về các dạng danh từ trong ngôn ngữ của họ. Một mảnh của Anacreon dường như chấp nhận ý tưởng này. Tuy nhiên, điều này không thể được kết luận rằng người Hy Lạp cổ đại thực sự biết các cách ngữ pháp này là gì. Các nhà khắc kỷ phát triển một số khái niệm cơ bản mà ngày nay là cơ sở của ngôn ngữ học. Ý tưởng của cách ngữ pháp cũng được truy trở lại về nhà khắc kỷ, nhưng nó vẫn còn không rõ hoàn toàn ý nghĩa chính xác của các nhà khắc kỷ với khái niệm về các cách của họ.[1][2]
Tiếng Anh hiện đại
Trong tiếng Anh hiện đại, hệ biến cách quá đơn giản so với một số ngôn ngữ khác mà mục biến cách là hiếm khi dùng.
Danh từ
Nhiều danh từ trong tiếng Anh có dạng số ít và số nhiều riêng biệt. Danh từ và nhiều cụm danh từ có thể hình thành một cấu tạo sở hữu. Số nhiều được thể hiện phổ biến nhất bởi đuôi -s (hoặc -es), trong khi sở hữu cách luôn hình thành bằng đuôi -'s ghép sau, đối với dạng số nhiều kết thúc bằng s, chỉ bằng một dấu nháy đơn.
Hãy xem xét, ví dụ, các dạng của danh từ girl. Nhiều người nói phát âm tất cả cấc dạng khác với hình thức đơn giản số ít (girl) giống hệt nhau.[chú thích 1]
| Số ít | Số nhiều | |
|---|---|---|
| Đơn giản | girl | girls |
| Sở hữu cách | girl's | girls' |
Ngược lại, một vài danh từ bất quy tắc (như man/men) phức tạp hơn một chút trong các dạng của chúng. Trong ví dụ này, tất cả bốn dạng được phát âm rõ ràng.
| Số ít | Số nhiều | |
|---|---|---|
| Đơn giản | man | men |
| Sở hữu cách | man's | men's |
Đối với danh từ, nói chung, giống không được biến cách trong tiếng Anh hiện đại. Có các tình huống đơn lập trong đó danh từ nhất định có thể được sửa đổi để phản ánh giống, mặc dù không ở trong một thời trang có hệ thống. Từ mượn từ các ngôn ngữ khác, cụ thể là tiếng Latinh và các ngôn ngữ Roman, thường giữ dạng giống cụ thể của chúng trong tiếng Anh, v.d. alumnus (giống đực số ít), alumna (giống cái số ít). Tương tự, tên vay mượn từ các ngôn ngữ khác chỉ ra sự khác biệt có thể so sánh được: Andrew và Andrea, Paul và Paula, v.v.. Ngoài ra, cách hậu tố như -ess, -ette, và -er đôi khi được áp dụng để tạo ra các bản giống công khai của danh từ, với việc đánh dấu cho giống cái phổ biến hơn nhiều so với đánh dấu cho giống đực. Nhiều danh từ có thể thực sự hoạt động như thành viên của hai giống hoặc thậm chí cả ba, và loại giống trong danh từ tiếng Anh thường được xác định theo thỏa thuận của chúng với đại từ, thay vì đánh dấu trên danh từ mình.
Có thể có các dẫn xuất khác từ các danh từ không được coi là biến cách. Ví dụ, danh từ riêng Britain có tính từ mô tả liên quan British và tên gọi dân cư Briton. Mặc dù những từ này có liên hệ rõ ràng, và nói chung được coi là những từ cùng gốc, chúng không được coi là các dạng của cùng một từ, và do đó không phải lầ các biến cách.
Chú thích và tham khảo
Chú thích
Tham khảo
Liên kết ngoài
- The Status of Morphological Case in the Icelandic Lexicon by Eiríkur Rögnvaldsson. Discussion of whether cases convey any inherent syntactic or semantic meaning.
- Optimal Case: The Distribution of Case in German and Icelandic by Dieter Wunderlich
- Lexicon of Linguistics: Declension
- Lexicon of Linguistics: Base, Stem, Root
- Lexicon of Linguistics: Defective Paradigm
- Lexicon of Linguistics: Strong Verb
- Lexicon of Linguistics: Inflection Phrase (IP), INFL, AGR, Tense
- Lexicon of Linguistics: Lexicalist Hypothesis
- classical Greek declension
Bản mẫu:Grammatical cases