Bia đá Samjeondo

Đại Thanh Sùng Đức nguyên niên đông thập hữu nhị nguyệt, Khoan Ôn Nhân Thánh Hoàng đế, dĩ hoại hòa tự ngã, thủy hách nhiên nộ, dĩ võ lâm chi, trực đảo nhi đông, mạc cảm hữu kháng giả, thì ngã quả quân thê vu Nam Hán, lẫm lẫm nhược lý xuân băng nhi đãi bạch nhật giả, đãi ngũ tuần, Đông Nam chư đạo binh, tương kế băng hội, Tây Bắc súy đậu nạo hạp nội, bất năng tiến nhất bộ, thành trung thực thả tận, đương thử chi thì, dĩ đại binh bạc thành, như sương phong chi quyển thu thác, lô hỏa liệu hồng mao, nhi hoàng đế dĩ bất sát vy võ, duy bố đức thị tiên, nãi giáng sắc dụ chi viết, lai, trẫm toàn nhĩ, bĩ, đồ chi, hữu nhược anh mã chư đại tướng, thừa hoàng mệnh tương thuộc ư đạo, ư thị, ngã quả quân tập văn bộ chư thần vị viết, dư thác hòa hảo vu đại bang, thập niên vu tư hỹ, do dư hôn hoặc, tự tốc thiên thảo, vạn tính ngư nhục, tội tại dư nhất nhân, Hoàng đế do bất nhẫn đồ lục chi, dụ chi như thử, dư hạt cảm bất khâm thừa, dĩ thượng toàn ngã tông xã, hạ bảo ngã sinh linh hồ, đại thần hiệp tán chi, toại thung sổ thập kỵ, nghệ quân tiền thỉnh tội, hoàng đế nãi ưu chi dĩ lễ, phụ chi dĩ ân, nhất kiến nhi thôi tâm phúc, tích lãi chi ân, biến cập thung thần, lễ bãi, tức hoàn ngã quả quân vu đô thành, lập triệu binh chi nam hạ giả, chấn lữ nhi tây, phủ dân khuyến nông, viễn cận chi trĩ điểu tán giả, hàm phục quyết cư, cự phi đại hạnh dư, tiểu bang chi hoạch tội thượng quốc cửu hỹ, Kỷ Vị chi dịch, Đô nguyên súy Khương Hoằng Lập, trợ binh Minh triều, binh bại bị cầm, Thái Tổ Võ Hoàng đế, chỉ lưu Hoằng Lập đẳng sổ nhân, dư tất phóng hồi, ân mạc đại yên, nhi tiểu bang mê bất tri ngộ, Đinh Mão tuế, kim hoàng đế mệnh tướng Đông chinh, bản quốc quân thần, tư nhập hải đảo, khiển sứ thỉnh thành, hoàng đế doãn chi, thị vy huynh đệ quốc, cương thổ phục hoàn, Hoằng Lập diệc hoàn hỹ, tự tư dĩ vãng, lễ ngộ bất thế, quan cái giao tích, bất hạnh phù nghị phiến động, cấu thành loạn thê, tiểu bang thân sức biên thần, ngôn thiệp bất tốn, nhi kỳ văn vy sứ thần sở đắc, hoàng đế do khoan thải chi, bất tức gia binh, nãi tiên giáng minh chỉ, dụ dĩ sư kỳ đinh ninh phản phúc, bất sí nhược đề nhĩ diện mệnh, nhi chung vị miễn yên 　tắc tiểu bang quân thần chi tội, ích vô sở đào hỹ, hoàng đế ký dĩ đại binh vy Nam Hán, nhi hựu mệnh thiên sư, tiên hãm Giang Đô, cung tần vương tử kỵ khanh sĩ gia tiểu, câu bị phu hoạch, hoàng đế giới chư tướng, bất đắc nhiễu hại, linh thung quan cập nội thị khán hộ, ký nhi, đại bái ân điển, tiểu bang quân thần cập kỳ bị hoạch quyến thuộc, phục quy ư cựu, sương tuyết biến vy dương xuân, khô hạn chuyển vy thì vũ, khu vũ ký vong nhi phục tồn, tông xã dĩ tuyệt nhi hoàn tục, hoàn đông thập sổ thiên lý, hàm hữu ư sinh thành chi trạch, thử thực cổ tích giản sách sở hy cấu dã, ư hý thịnh tai, Hán Thủy thượng lưu Tam Điền Độ chi Nam, tức hoàng đế trú tất chi sở dã, đàn trường tại yên, ngã quả quân viên mệnh thủy bộ, tựu đàn sở tăng nhi cao đại chi, hựu phạt thạch dĩ bi chi, thùy chư vĩnh cửu, dĩ chương phu hoàng đế chi công chi đức, trực dữ tạo hóa nhi đồng lưu dã, khởi đặc ngã tiểu bang, thế thế nhi vĩnh lại, ức diệc đại triều chi nhân thanh võ nghị vô viễn bất phục giả, vị thủy bất cơ vu tư dã, cố khiên thiên địa chi đại, hoạch nhật nguyệt chi minh, bất túc dĩ bàng phất kỳ vạn nhất, cẩn tải kỳ đại lược, minh viết

Thiên giáng sương lộ, tải tiêu tải dục, duy đế tắc chi, tịnh bố uy đức, hoàng đế Đông chinh, thập vạn kỳ sư, ân ân oanh oanh, như hổ như tỳ, tây phiền cùng phát, kỵ phu bắc lạc, chấp thù tiền khu, quyết linh hách hách, hoàng đế khổng nhân, đản giáng ân ngôn, thập hành chiêu hồi, ký nghiêm thả ôn, thủy mê bất tri, tự di y thích, đế hữu minh mệnh, như mị chi giác, ngã hậu chi phục, tương suất nhi quy, phỉ duy đát uy, duy đức chi y, hoàng đế gia chi, trạch hợp lễ ưu, tải sắc tải tiếu, viên thúc qua mâu, hà dĩ tích chi, tuấn mã khinh cừu, đô nhân sĩ nữ, nãi ca nãi âu, ngã hậu ngôn toàn, hoàng đế chi tứ, hoàng đế ban sư, hoạt ngã xích tử, ai ngã đãng tích, khuyến ngã sắc sự, kim âu y cựu, thúy đàn duy tân, khô cốt tái nhục, hàn cai phục xuân, hữu thạch nguy nhiên, đại giang chi đầu, vạn tải tam hàn, hoàng đế chi hưu　

Gia Thiện Đại phu Lễ tào Tham phán kiêm Đồng tri nghĩa cấm phủ sự, thần Lã Nhĩ Trưng, phụng giáo triện

Tư Hiến Đại phu Hán Thành phủ Phán doãn, thần Ngô Thuận, phụng giáo thư

Tư Hiến Đại phu Lại tào Phán thư kiêm Hoằng Văn quán Đại đề học Nghệ Văn quán Đại đề học Tri Thành quân quán sự, thần Lý Cảnh Thích, phụng giáo soạn

Daicing gurun i wesihun erdemunggei sucungga aniya tuweri jorgon biya de

Gosin onco hūwaliyasun enduringge han acaha be efulehengge menci deribuhe seme ambula jili banjifi coohai horon enggelejifi dergi baru cing seme jici yaya geleme alihakū teri fonde meni sitahūn ejen nan han de tomofi geleme olhome niyengniyeri juhe be fehufi genendere be aliyara gese susai ci inenggi dergi juleri geren jugūn i cooha siran siran i gidabuha wargi amargi jiyanggiyūn se alin horo de jailafi [--] [--] emu

Oksome mutehekū hecen i dorgi jeku geli wajiha tere fonde amba cooha hecen be gaijarangge sahūrun edun bolori erin i mooi abdaha be sihabure tufi gūrgin de gashai funggala be dejire gese bihe enduringge han warakū be dele erdemu selgiyere be oyonggo obufi hese wasimbufi ulhibume jihede simbe yoomi obure jiderakū ohode suntebumbi sehe tereci inggūldai mafuta geren jiyangjiyūn se

Enduringge han i hese be alifi amasi julesi gisureme yabure jakade meni sitahūn ejen bithe coohai geren ambasa be isabufi hendume bi amba gurun i baru acafi juwan aniya oho mini farhūn liyeliyehun de abkai dailara be hūdulabufi tumen halai irgen jobolon tušaha ere weile mini emhun beye de bi

Enduringge han nememe wame jenderakū ujatu ulhibure bade bi ai gelhun akū mini dergi mafari doro be yooni obume mini fejeri irgen be harame hese be aime haijarakū sehe manggi geren ambasa saisame dahafi uthai emu udu juwan moringga be gaifi coohai juleri jifi weile be alire jakade

Endurinnge han dorolome gosime kesi i bilume acame jakade mujilen niyaman be tucibume gisurehe šangname buhe kesi dahara ambasa de bireme isinaha dorolome wajiha manggi uthai meni sitahūn wang be amasi du hecen de bederebufi ilihai [--] de julesi genehe cooha be barginfi wesihūn bedereme irgen be bilure usin i weile be huwekiyebure jakade goroki hanciki samsiha irgen gemu dasame jifi tehengge amba kesi wakao

Ajige gurun dergi gurun de weile bahafi goidaha sohon honin aniya du yuwansuwai jiyanghūngli be takūrafi ming gurun de cooha aisilame genehengge gidabufi jafabuha manggi

Taizu horonggu han damu jiyanghūngli jergi udu niyalma be bibufi gūwa be gemu amasi bederebuhe kesi ereci amban ningge akū tuttu ocibe ajige gurun geli liyeliyefi ulhiyakū ojoro jakade fulahūn gūlmahūn aniya

Enduringge han jiyangjiyūn be takūrafi dergi babe dailanjiha manggi meni gurun i ejen ambai gemu mederi tun de jailame dosifi elcin takūrafi acaki seme baiha enduringge han gisun be gaifi ahūn deo i gurun obufi ba na be yooni obuha jiyanghūngli be nememe amasi be yerebuhe ereci amasi dorolohongge ebereke akū elcin takūrahangge lakcaha akū bihe kesi akū oilori hebe

Dekdefi facuhūn i tangkan baninafi ajige gurun jejen i ambasa de gocishūn akū gisun i bithe arafi unggihe tere bithe be elecin jihe ambasa bahafi gamaha enduringge han hono oncoi gamame uthai cooha jihekū neneme genggiyen hese be wasimbume coohalara erin be boljome dahūn dahūn i ulhibuhengge šan be jafafi tacihiyara ci hono dabali kai tuttu ocibe geli urgunjeme

Dahakūngge ajige gurun i geren ambasai weile ele guweci ojorakū oho enduringge han i amba cooha nan han be gafi geli hese wasimbufi neneme emu gargan i cooha unggifi giyang du be gaifi wang ni juse sargan ambasa hehe juse gemu jafabuha manggi

Enduringge han geren jiyangjiyūn be ume necire ungnere seme fafulafi meni hafasa taigiyasa be tuwakiyabuha tuttu amba kesi be isibure jakade ajige gurun i ejen amban jafabuha juse sargan gemu fe nan i ofi gecen nimanggi kūbulifi niyengniyeri oho olhon hiya forgošofi erin i aga oho gese ajige gurun i gukuhe be dasame bibuhe mafari doro makcaha be dahūme

Siraha dergi bai šurdeme ududu minggan bai niyalma gemu banjibuha huwašabuha kesi de horobuha ere yargiyan i julei kooli de sabuhakūngge kai han sui mokei wesihun san tiyan du bai julergi uthai enduringge han i isinjiha ba tan soorin bi meni sitahūn ejen jurgan i niyalma de hendufi tan soorin be nonggime den amban badarabufi geli wehe be gaifi

Bei ilibufi enteheme bibume enduringge han i gung erdemu be abka na i sasa okini seme temgetulehe ere meni ajige gurun i teile jalan halame enteheme akdafi banjire anggala amba gurun i gosin mangga horon i yabun de goroki ci aname gemu daharangge inu ereci deribumbi kai udu abka na i amban be araha šun biya i genggiyen be niruha seme terei tumen de emu inu duibuleci

Ojoraku hono muwašame folome temgetulerengge abka gecen silenggi be wasimbufi fundehun obuho be banjibumbi enduringge han ede acabume horon erdemu be sasa selgiyembi

Enduringge han dergi babe dailaha juwan tumen cooha kungguri seme geren tasha pi gurgu i gese wargi amargi gurun gemu agūra be jafafi juleri ojoro be temšerengge horon ambula gelecuke kai enduringge han umesi gosin ofi gosime wasimbuha hese gisun juwan jurgan i wasimbuha bithe horonggo bime hūwaliyaasun dade liyeliyefi sarkū ofi beye jobolon be baiha

Enduringge han i genggiyen hese isinjire jakade amhafi teni getehe gese meni wang gaifi dahahangge horon de gelere teile waka erdemu de dahahangge kai enduringge han gosifi kesi isibume dorolome sain cira injere arbun i agūra be bargiyafi sain morin weihuken dahušangnara jakade hecen i haha hehe uculeme maktarangge meni wang ni bahafi bederehengge enduringge han i buhengge kai

Enduringge han meni irgen banjikini seme cooha be bederebuhe meni facuhūn oho samsiha be gosime meni usin i weile be huwekiyebuhe efujehe gurun de an i ohongge ere ice tan i turgun kai olhoho giranggi de dasame yali banjibuha tuweri orho i fulehe geli niyenggniyeri erin be ucaraha gese oho amba giyali ni da jakade den amba wehe ilibufi san han i ba tumen aniya ojorongge enduringge han i sain de kai

Dayičing ulus un degedü erdem tu yin terigün on ebül ün segül sora dur

Aγuda örüsiyegči nayiramdaγu boγda qaγan solungγa ulus i elsegsen törü yi ebdebe kemen yekede kilingleǰü bülün qamaγ čireg üd iyen abun solungγa ulus tur čingda ǰoriγlan iregsen čaγ tur dorutus irgen bügüdegür ayuγad ken ber esergülǰen ese čitaluγa tere čag tur öčügüken ulus un eǰen manu nan qan qota dur iyen qorγudaǰu saγuqui dur qabur un mölsün i gesigigsen metü naran emiyegsen atala tabin qonuγ un ǰaγura doruna emüne deki

Ayimaγ büri yin čireg üd manu des des iyer dararuγdaba baraγun qoyitu eteged daki čireg ün tüsimed aγula qada dur γarču nigeken ber uruγsida aluqun ese čitabai qotanu dotura ki idesi ben daγsču mengdegüreküi čaγ tur degedü čireg ün aγta küčün inu türgen sarkin dur namur un čaγ tur modun u nabčis unaqui metü γal un ilči dür sibaγun u örbelge tüleküi metü bülüge

Boγda qaγan erdem bilig iyen aldarsiγulun nigülesküi sedgil iyen uqatuγai kemen ǰarliγ bolurun oruǰu ögbesü čimadur qour kikü ügei ese oruǰu ögbesü bügüde yi činu ečüs bolγamui kemen ǰarliγ boluγsan u qoyina ingγuldai mafuta olan tüsimed

Boγda qaγan u ǰarliγ iyar inaγsi činaγsi elčilen yabuqui dur öčügüken eǰen manu bičig ün sayid čireg ün tüsimed iyen čuγlaγulǰu ügülerün bida yeke ulus luγa elsegseger arban ǰil boluγsan bülüge minu qarangγu dur tenggri dayisun i edügülǰü tümen obuγtu irgen ǰobalang dur učiraba endeber gem üd γaγča nada ača bolbai

Boγda qaγan ǰiči örüsiyeǰü soyun surγaγad uridus un törü ber yabuγlǰu ulus iregen i manu mön kü nadur ǰongkilaγulun bögetele bi ayuqu metü kündü ǰarliγ ača inu yakin dabamu kemen ügülegsen dür olan tüsimed ǰöbsiyeldüǰü ele darui degere said iyen daγaγulun yeke čireg ün emüne ireǰü öber ün gem üd iyen medeged mörgün ǰarbariγsan dur

Boγda qaγan örüsiyen ǰolγaγuluγad sača gegegen taki ünen üges iyen ǰarliγ bolugad wang kiged qaγaγsan tüsimed bügüde dür öglige kesig iyen soyurqaǰu ele qoyinaγsida du qota dur qariγuluγad qamuγ čireg üd iyen quriyan altan ǰiluγa ban egeǰü ulus irgen i örüsiyen tariyan u üile yi kičiyelgegsen dür qola ber oyira dakin badaraγsan irgen manu urγun sinečilen ireǰü saγuγsan anu yeke ibegel büi ǰ-e öčügüken ulus degedü ulus tur [--] üiledegsen [--] tu siraγčin qonin ǰila du yuan šuai ǰiyangqungli ilegeǰü ming ulus i ömülen čireg oduγad

Daruγdaǰu bariγdaγsan u qoyina tayisu suu tu boγda ǰiyangqungli yin ǰerge yin nigen kedün kümün i saγulγaγad busu bügüde yi inu qariγululuγa egün eče ülemǰi örüsiyel yaγun aǰuγu teyin bögetele öčügüken ulus basa mungγaγuraǰu ese medegsen dür ulaγčin taulai ǰila boγda qaγan mani yi dayila geǰü čireg üd iyen ilegegsen dür ulus un eǰen kiged tüsimed manu buruγulaǰu dalai yin qoi dur oruγad elči ilegeǰü else-ye kemen ayiladγaγsan dur

Boγda qaγan ǰöbsiyen soyurγaǰu degüü ulus bolγan nutuγ usun dur manu saγulγaγad ǰiyangqungli yi qariγlǰu öggüluge tegün eče inaγsida türü yi sakiǰu elči ban tasural ügei yabuγlun atala [--] ögkü öčügüken ulus bida [--] sedgil iyer ǰaha yin tüsimed tür iyen ǰokis ügegü üges i bičiǰü ilegegsen bičig i manu elči iregsen tüsimed [--] [--] ayiladγaγsan dur

Boγda qaγan basa aγuda sedgilǰü darui degere čireg ese irelüge gegegen degen sedgigsen iyen oldan uqatuγai kemen čireglekü čaγ iyen dakin dabtan uqaγuluγsan inu čikin eče bariǰu surγaγsan ača ülemǰi büyü teyimü ǰarliγ tur ese oruγsan olan tüsimed ün gem üd manu aburaǰu ülü bolqu bülüge boγda qaγan yeke čireg iyer iyen nan qan qota yi qaγaǰu basa nigen ayimaγ čireg iyen ilegeǰü dalai yin qoi daki qota yi abuγad wang un qatud köbegüd kiged sayid un eme

Köbegüd bugüde yi bariγsan u qoyina boγda qaγan olan tüsimed tür iyen büü köndedkün kemen ǰarliγ bolǰu manu tüsimed tayiǰiyan nar iyer sakiγulbai teyimü yeke örüsiyel kürtegsen dür öčügüken ulus un eǰen tüsimed bariγdaγsan gergei köbegüd tür iyen neyiledüged iǰaγur un yosuγar boluγsan inu ebül ün časun qabur un čaγ tur gesküi metü γangdaγsan γaǰara qura oruγsan metü öčüken ulus un ečus bolqui yi inu

J̌iči baiγulba ebüged ün türü tasuraγsan yi takiǰu ǰalγamǰilaγulba ǰegün eteged ün kedün kedün mingγan bere yin γaǰar daki ulus irgen i toγtaγsan inu ülemǰi örüsiyel büyü eyimü örüsiyel erten eče edüged tür kürtele ese sonsdaluγa qansui mören ü ögede santiyantu γaǰar un emüne

Boγda qaγan u ögede bolǰu saγuγsan saγuri i ǰasaqu yin tulada öčügüken eǰen manu üilečin dür tusiyalγaǰu tabčan saγurin i nemeǰü öndür yeke bayiγuluγad basa čilaγun iyar möngke bei bosqaǰu bürün boγda qaγan u sayin aldar i inu tenggri γaǰar luγa sačaqu boltuγai kemen temdegteye bayiγulbai öčügüken ulus bida üye yin üye dür kürtele itegen sitüǰü amui yeke ulus un aγui yeke aldar adγa

Küčün dür inu qola ba oyira dakin bügüdeger oruǰu ögküi anu yaγun ügületele kedüi ber tenggri γaǰar ǰileken i ürigerlen naran saran u gerel dür adalidqan ǰirubasu ber adali bolqu qamiγa büi čidaqu činegeber čoγulγaǰu temdeg bolγaγai ǰun u uruγuγsan čečeg tenggri yin küiten kiraγuna qubiraγad ǰil-- dulaγana uruγuqui metü tegün dür adali boγda qaγan aγui küčün kiged erdem bilig iyen

Neyite aldarisiγulumui boγda qaγan arban tümen čireg iyer iyen solungγa ulus i dayilaγsan inu bars kiged fi görügesün metü qotala dur daγurisbai yeke čireg üd inu ǰai ǰaba iyen bariǰu matal ügei ǰoriγlaγsan sür ǰibqulang ača inu masi ayuqu metü bülüge boγda qaγan aγui gegegen sedgil iyer iyen örüsiyeǰü baγulγaγsan ǰarliγ kiged arban mör iyer biligsen bilig inu čoγ ǰibqulang yeke böged

Masi nayiramdaγu buyu urida mungγaγuraǰu ese medegsen ü talada öbesüben erkeber bida ǰobalang ud i boγda qaγan u gegegen ǰarliγ kürǰü iregsen dür ünen čaγaγan sayin seregsen metü wang manu oruǰu ögkügsen siltaγan anu adγu küčün ese ayun bügetele erdem bilig i inu küsen oruǰu ögkügsen büi-ǰ-e

Boγda qaγan örüsiyel kesig öglige ban sayurγaǰu ele gegegen čirai kiged mösiyeküi aγali bar aburaǰu bolun sayin mori kiged sayin daqu soyurγad wang i manu ǰobalang ača γarγaǰu ilegegsen inu boγda qaγan u örüsiyel büi-ǰ-e kemen ulus manu bügüdeger bayasulčan daγlaltumui boγda qaγan čireg iyen abun ügede boluγsan siltaγan anu butaraγsan ulus irgen i manu amutuγai kemen örüsiyeged

Tariyan u üile yi kičiyelgeǰü ele ebderegsen ulus i edüge aǰuqui yin yosuγar bolγaγsan inu qubqai yasun dur miqa bütügsen metü ebül ün ündüsün qabur un čaγ luγa učiraltuγsan metü bolbai yeke mören ü ǰaqa dür öndür yeke čilaγun bayiγulǰu san qan u γaǰar tümen on engkeǰikü inu boγda qaγan u suu buyan u küčün büi-ǰ-e