Cố Luân Ôn Hiến Công chúa
Cố Luân Ôn Hiến Công chúa (chữ Hán: 固伦温宪公主, 1683 - 1702), Công chúa nhà Thanh, là Hoàng nữ thứ chín của Thanh Thánh Tổ Khang Hi Đế, xếp thứ tự là Ngũ Công chúa.
| Cố Luân Ôn Hiến Công chúa 固伦温宪公主 | |
|---|---|
| Thông tin chung | |
| Sinh | 1683 Năm Khang Hi thứ 22 |
| Mất | 1702 Năm Khang Hi thứ 41 |
| Phối ngẫu | Đông Giai Thuấn An Nhan (佟佳舜安顏) |
| Tước hiệu | Hòa Thạc Ôn Hiến Công chúa (和硕温宪公主) Cố Luân Ôn Hiến Công chúa (固伦温宪公主) (truy phong) |
| Thân phụ | Thanh Thánh Tổ |
| Thân mẫu | Hiếu Cung Nhân Hoàng hậu |
Cuộc sống
Cố Luân Ôn Hiến Công chúa sinh ngày 22 tháng 9 (âm lịch) năm Khang Hi thứ 22 (1683), mẹ là Đức phi Ô Nhã thị, là em gái của Ung Chính Đế.[1]
Mặc dù là Hoàng nữ thứ 9 nhưng Cố Luân Ôn Hiến Công chúa lại được xếp là Ngũ Công chúa. Từ nhỏ, Ngũ Công chúa đã được nuôi dưỡng bởi Nhân Hiến Hoàng thái hậu, rất được Thái hậu và Khang Hi Đế sủng ái, đãi ngộ cũng cao hơn so với các Công chúa khác [2].
Trong "vi Hoàng thái hậu Hoàng tử Công chúa đẳng dự bị trư nga kê đẳng sổ mục thanh đan [3]" (từ "Khang Hi triều Mãn văn chu phê"), đối với việc cung ứng cho Công chúa có ghi chép lại, Tứ Công chúa Cố Luân Khác Tĩnh Công chúa và Lục Công chúa Cố Luân Thuần Khác Công chúa đều chỉ được 4 cân thịt heo (các Công chúa nhỏ hơn càng nhận được ít hơn), mà Ngũ Công chúa không những được 5 cân thịt heo còn nhiều thêm ngỗng nửa con, gà một con. Cũng biết là vì nuôi dưỡng bên cạnh Thái hậu mà đãi ngộ của Ngũ Công chúa cao hơn các chị em khác.
Hôn nhân
Năm Khang Hi thứ 39 (1700), Ngũ Công chúa được phong Hoà Thạc Ôn Hiến Công chúa, gả cho Thuấn An Nhan [4].
Ôn Hiến Công chúa kết hôn không tính là muộn trong 8 Công chúa xuất giá thời Khang Hi. Ngũ Công chúa 18 tuổi được phong là Hoà Thạc Ôn Hiến Công chúa cũng vì Công chúa gả cho người Mãn, mà không phải Mông Cổ quý tộc ở những địa phương xa.
Thuấn An Nhan là cháu nội Đông Quốc Duy - cha của Hiếu Ý Nhân Hoàng hậu, con trai Loan nghi sử Diệp Khắc Thư (叶克书), là gia tộc được xưng là "Đông bán triều" hiển hách thời bấy giờ. Cũng vì gả vào Đông gia mà phủ Công chúa được xây dựng ở Kinh Thành, cho dù gả đi cũng không cách quá xa gia đình. Trong 8 Công chúa xuất giá của Khang Hi, hết 6 người đã phải xa giá đến Mông Cổ hoặc Tây Tạng. Ôn Hiến Công chúa không phải xa giá có lẽ cũng vì Khang Hi Đế và Hoàng thái hậu không nỡ gả Công chúa đến những địa phương xa như vậy.
Năm Khang Hi thứ 41 (1702), Khang Hi Đế phụng dưỡng Hoàng thái hậu đến Hành cung Nhiệt Hà nghỉ mát. Thái hậu mang theo Ôn Hiến Công chúa đã xuất giá cùng đi, không ngờ được Công chúa đột ngột qua đời vào ngày 1 tháng 7, khi mới chỉ gần 20 tuổi [5].
Năm Khang Hi thứ 48 (1709), Thuấn An Nhan vì là phe phái của Hoàng bát tử Dận Tự mà bị tước đi "Ngạch phò", giam cầm, sau đó mới được thả ra.
Năm Ung Chính nguyên niên (1723), tháng 3, Công chúa được truy phong "Cố Luân Ôn Hiến Công chúa".[1]
Năm Ung Chính thứ 2 (1724), thụ phong Lĩnh thị vệ Nội đại thần, cùng năm mất.
Năm Càn Long thứ 17 (1752), Huyện chúa Ái Tân Giác La thị, con gái thứ 9 của Trang Khác Thân vương Dận Lộc, gả cho con trai Thuấn An Nhan là Nguyên Phương. Đây là thứ tử của Công chúa mà không phải là thân sinh.
Tế văn
Từ nhỏ, Ôn Hiến Công chúa đã được nhận những sự giáo dục tốt nhất, Công chúa lại rất thông minh, về sau, trên tế văn của Ôn Hiến Công chúa (từ "Hoàng triều văn điển") có viết:
Trong tế văn cho phụ nữ rất hiếm dùng những từ như "Thông tuệ", mà trong tế văn Ôn Hiến Công chúa lại xuất hiện các từ như "Thông tuệ túc hành", "Tính tự duyệt hồ thi thư", không chỉ vì Khang Hi Đế muốn an ủi Hoàng thái hậu, mà thực sự vì Ôn Hiến Công chúa thực sự tài hoa, đáng giá nhận được những đánh giá cao như vậy.
Trong "Thanh Hoàng triều văn điển" có ghi chép lại tế văn truy phong Cố Luân Ôn Hiến Công chúa:
Gia đình
| Tổ tiên của Cố Luân Ôn Hiến Công chúa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Phụ Mẫu
- Cha: Thanh Thánh Tổ Khang Hi Đế
- Mẹ: Hiếu Cung Nhân Hoàng hậu
Anh em cùng mẹ
Phim ảnh
| Năm | Phim truyền hình | Diễn viên |
| 1998 | Ung Chính Tiểu Điệp Niên Canh Nghiêu (雍正小碟年羹尧) | Lâm Tiểu Lâu (林小楼) |
| 2017 | Hoa Lạc Cung Đình Thác Lưu Niên (花落宫廷错流年) | Mao Na (毛娜) |
Chú thích
Tham khảo
- Thanh sử cảo
- Khang Hi triều Mãn văn chu phê