Banwá
An banwá[1] o sagbót (Iningles:Grass) (Pambansa:Damo) usa ka gropo hin mga tanom. Daramo nga klase may ada an banwa sugad han paray, tikog, tubo, tangbo, kawayan, trigo, tanglad, kogon, ngan tigbaw.
An tulo nga pamilya han banwa amo an pamilya Poaceae (kilala liwat na Gramineae), pamilya Cyperaceae ngan pamilya Juncaceae. Ha Gramineae ada an paray, trigo, kawayan, mais, ngan tangbo.
Mga Gamit
Daramo an pinaggagamitan han mga banwa lain pa ha pagkaon han mga hayop na sugad sa karabaw, baka, kabayo ug kanding.Ha paray nagtitikang an bugas ug pilit. An Mais gamit ha pagkaon ha tawo ngan hayop. Ginkukuhaan liwat ini asyete nga gamit panluto. Ha tubo naman nagtitikang an asukar ngan molasses. An tikog ginagamit panhimo banig. An kawayan ginagamit ha panhimo mga kalawid, o pan'alad. An patong ngan kabugawan gamit panhimo mga lingkuran ug balay. Didi liwat ginkukuha an dabong. Ha trigo naman nagtitikang an harina na pantinapay. An tangbo ginagamit panhimo silhig-tangbo. An tanglad ginagamit na panakot ha panluto.
Haros natananan kun diri natanan na myembro san banwa pwede gamiton sa paghimo papel.
Ebolusyon
Tubtob sanhi, an mga fossil nagtututdo na an banwa nag-evolve sadton 55 milyon katuig an nakalabay. An mga naingun sa banwa na phytoliths san Cretaceous dinosaur coprolite nas'iisdog sa edad ngadto sa 66 milyon katuig an nakalabay.[2][3] Sa mga bag'o na dating san tribu san paray na Oryzeae nagpapaimud na nagtitikang sa naabot sa 107 ngadto 129 milyon katuig an nakalabay.[4]
An relasyon san mga subfamilies Bambusoideae, Ehrhartoideae ngan Pooideae sa BEP clade nagsusumat na an Bambusoideae ngan Pooideae mas harani na urupod kaysa ngadto san Ehrhartoideae.[5] An pagburublag sinin mga subfamily nahinabo sulod sa 4 milyon katuig.
