Republiek van Weimar

Die historiese term Republiek van Weimar (Duits: Weimarer Republik, [ˈvaɪmaʁɐ ʁepuˈbliːk], luister (hulp·inligting), amptelik Deutsches Reich, destyds ook Deutsche Republiek genoem) verwys na die demokratiese fase van die Duitse Ryk tussen 1918/19 en 1933. Hierdie tydperk het begin met die Novemberrewolusie en die proklamasie van 'n republiek op 9 November 1918 asook die afkondiging van die Grondwet van Weimar op 11 Augustus 1919.

Weimarer Republik
Republiek van Weimar

← 1918–1933 →
Vlag Wapen
Leuse: Einigkeit und Recht und Freiheit (Duits vir: "Eenheid én geregtigheid én vryheid")
Volkslied: Deutschlandlied (Duits vir: "Lied van die Duitsers")
Die Republiek van Weimar in 1933
Hoofstad	Berlyn 52°31′N 13°24′O / 52.517°N 13.400°O / 52.517; 13.400 13°24′O / 52.517°N 13.400°O / 52.517; 13.400
Taal/Tale	Duits
Godsdiens	64,1% Protestante (Lutheraan, Hervormd, Verenigde), 32,4% Rooms-Katolieke, 0,9% Jode, 2,6% ander[1]
Regering	Republiek
President
- 1919–1925	Friedrich Ebert
- 1925–1933	Paul von Hindenburg
Eerste minister
- 1919	Philipp Scheidemann (eerste)
- 1933	Adolf Hitler (laaste)
Wetgewer	Parlement
Historiese tydperk	Nuwe Tyd
- Eerste Wêreldoorlog	1914–1918
- Abdikasie van Wilhelm II	9 November 1919
- Verdrag van Versailles	28 Junie 1919
- Biersaal-staatsgreep	9 November 1923
- Regering deur dekreet begin	29 Maart 1930[2]
- Adolf Hitler aangestel as kanselier	30 Januarie 1933
- Reichstag-vuur	27 Februarie 1933
- Magtigingswet	24 Maart 1933
Oppervlakte
- 1925[3]	468 787 km2 181 000 sq mi
Bevolking
- 1925[3] skatting	62 411 000
Digtheid	133,1 /km²  344,8 /sq mi
Geldeenheid	1919–1923 "Papiermark" (ℳ) 1923–1933 Rentenmark 1924–1933 Reichsmark (ℛℳ)

Die Republiek van Weimar was 'n demokratiese federale republiek, sy regeringstelsel het presidensiële en parlementêre elemente behels. Sy naam is afgelei van die Thüringiese stad Weimar, die plek waar die Nasionale Grondwetlike Vergadering byeengekom het om die eerste Duitse republiek op nasionale vlak in die lewe te roep.

Met die benoeming van Adolf Hitler as rykskanselier op 30 Januarie 1933 en die oprigting van die Nasionaalsosialistiese diktatuur het die demokratiese Republiek van Weimar tot 'n einde gekom.

Retrospektief word die Republiek van Weimar, die eerste demokratiese bedeling in Duitsland, dikwels as 'n blote politieke tussenfase tussen die keiserlike monargie met sy feodale trekke en die Nasionaal-Sosialistiese diktatuur vanaf 1933 beskryf, met sy grondwet as een van sy grootste swakpunte. Betreklik laat het Duitse en buitelandse historici in die vroeë 21ste eeu nuwe perspektiewe daarop ontwikkel en dit begin waardeer as 'n grondwet wat - as een van die eerste in Europa - stemreg vir vroue verskans het net soos menslike vryheid en waardigheid en ander basiese regte.

Eweneens vasgeskryf in die grondwet van Weimar was die beginsels van 'n moderne welvaartstaat en geordende verhoudinge tussen staat en kerk. Hoekom groot dele van die Duitse samelewing nie bereid was om die grondwet se potensiaal van reg en geregtigheid, demokrasie, vryheid en solidariteit te ontwikkel nie, is een van die groot kwessies van die periode tussen 1919 en 1933 wat sentraal staan in moderne historiese navorsing.