Schàmpànier

Dr Schàmpànier ìsch a Schàuimwii, wo-n-üss Triiwel ìm Wiibàuigebiat Champagne (frz. la Champagne) ìm Frànkrììch hargschtällt wìrd. Maa trìnkt’na maischtens, wänn maa-n-äbbis Wìchtigs fiirt. D’ Koohlasiira (→ Koohladioxid), wo-n-ìm Wii gleest wìrd, äntschteht bii’ra zwaita Gäärung ìn dr Flàscha (méthode traditionnelle odd’r méthode champenoise). Dr Schàmpànier hàt dr Schtàtüss vun’ra „Appellation d’Origine Protegée“ (AOP), àui wänn dàs nìt uff’m Etikättla gschrììwa wìrd.

a Glààs vun’ra Cuvée Réserve mìt’ma „Pärlakrànz“ àm Glààsrànd. Wänn dr Schàmpànier a hoocha Kwàliteet hàt, nooh gìtt’s ìm Glààs a fiiner Perlage, wo làng blibbt.
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

dr Nàmma

Ìm Frànzeescha ìsch dr Nàmma Màschkuliinum (le champagne [ʃɑ̃paɲ]). Maa kààt àui le vin de Champagne [vɛ̃ də ʃɑ̃paɲ] („Champagne-Wii“) sààga.

Uff Elsässisch kààt maa-n-àui kurz Tschämpes sààga.[1] Uff Bààseldiitsch schriiwa m’r Schampanier odd’r Schampannier, kurz àui Schämpis odd’r Tschämpis.[2][3] D’ Schriiwung Schämpis fìnda m’r àui ìm Züüridiitscha.[2] Uff Hoochdiitsch ìsch dr Nàmma Champagner [ʃamˈpanjɐ] ìm 18. Joohrhundert äntschtànda.[4] Dr kurza Nàmma Schampus [ˈʃampʊs] hann Schtüdanta-n-ìm 19. Joohrhundert ärfunda.[5] Ìm Anglischa wìrd dr Nàmma champagne [ʃæmˈpeɪn] üssgschproocha.[6]

d’ wìschtigschta Schàmpànierhiiser

HüüsGrìndungsjoohrOrtCuvée de prestigeJoohrgàngGruppa
Henri Abelé1757ReimsSourire de Reims
Freixenet Schpàània
Alfred Gratien1864ÉpernayCuvée ParadisjaHenkell & Co. Sektkellerei KG
AR Lenoble1920DameryCuvée Gentilhomme
Cuvée Les Aventures
ja
nai
unàbhangig
Ayala1860AÿGrande CuvéejaBollinger
Bauget-Jouette1822ÉpernayCuvée Jouette/
naiFàmìliahüüs mìt äbba 150.000 Flàscha pro Joohr
Beaumet/Jeanmaire1878ÉpernayCuvée Malakoff/
Cuvée Elysée
jaLaurent-Perrier
Beaumont des Crayères1953MardeuilNostalgiejoohrgàngs­àbhangigGnossaschàft mìt 240 Wìnzer, wo dràà mìtmàcha
Besserat de Bellefon1843ÉpernayCuvée des MoinesGroupe Boizel Chanoine Champagne
Billecart-Salmon1818Mareuil-sur-AyGrande Cuvéejaunabhängig
Binet1849Rilly-la-MontagneCuvée SélectionjaGroupe Binet, Prin et Collery
Château de Bligny1911BlignyCuvée Joohr 2000jaGroupe G. H. Martel & Co.
Chartogne Taillet1515ReimsFiacrejaunàbhangig
Henri Blin et Cie1947VincellesCuvée Joohr 2000jaGnossaschàft mìt 31 Wìnzer, wo dràà mìtmàcha
Bollinger1829AÿVieilles Vignes Françaisesjaunàbhangig
La Grande Année, (R. D. – Récemment Dégorgé, ìsch d’ Bezaichnung fìr d’ „Œnothèque“ vu Bollinger, àlso d’ Kreenung vu dr Grande Année)ja
Boizel1834ÉpernayJoyau de FrancejaBoizel Chanoine Champagne
Ferdinand Bonnet1922OgerGroupe Rémy Cointreau
Raymond Boulard1952La-Neuville-aux-LarrisVieilles Vignesunàbhangig
Canard-Duchêne1868LudesGrande Cuvée Charles VIIAlain Thiénot
De Castellane1895ÉpernayCommodorejaLaurent-Perrier
Cattier1918Chigny-les-RosesClos du Moulin/
Armand de Brignac
unàbhangig
Charles de Cazanove1811ReimsStradivariusGroupe Rapeneau
Chanoine Frères1730Reimsgamme Tsarine
joohrgàngs­àbhangigBoizel Chanoine Champagne
Deutz1838AÿAmour de Deutz, Cuvée William DeutzjaLouis Rœderer
Drappier1808UrvilleGrande SendréejaFàmìliaunternamma
Duval-Leroy1859VertusFemme de Champagnejoohrgàngs­àbhangigunàbhangig
Gauthier1858ÉpernayGrande Réserve BrutBoizel Chanoine Champagne
Paul Goerg1950VertusCuvée Lady C.ja
Gosset1584AÿCelebrisjaRémy Cointreau
Heidsieck & Co. Monopole1785ÉpernayDiamant BleujaVranken-Pommery Monopole
Charles Heidsieck1851ReimsBlanc des MillénairesjaRémy Cointreau
Henriot1808ReimsCuvée des Enchanteleursjaunàbhangig
Krug1843Reimsdr Nàmma hàngt vum Joohrgàng àbjaLVMH
Clos du Mesnil, Clos d’Ambonnayjoohrgangs­àbhangig
Charles Lafitte1848ÉpernayOrgueil de Francejoohrgàngs­àbhangigVranken-Pommery Monopole
Lanson Père & Fils1760ReimsNoble CuvéejaBoizel Chanoine Champagne
Larmandier-Bernier1956VertusVieille Vigne de CramantjaFàmìliahüüs
Laurent-Perrier1812Tours-sur-MarneGrand Siècle „La Cuvée“Laurent-Perrier
Mercier1858ÉpernayVendangejaLVMH
Moët & Chandon1743ÉpernayDom PérignonjaLVMH
G. H. Mumm1827ReimsMumm de CramantPernod Ricard
Bruno Paillard1981ReimsN. P. U. (Nec Plus Ultra)jaunàbhangig
Perrier-Jouët1811ÉpernayBelle ÉpoquejaPernod Ricard
Philipponnat1910Mareuil-sur-AyClos des Goissesjoohrgàngs­àbhangigBoizel Chanoine Champagne
Piper-Heidsieck1785ReimsRareRémy Cointreau
Pommery1836ReimsCuvée LouisejaVranken-Pommery Monopole
Robert Moncuit1889Le Mesnil-sur-OgerCuvée réservée brut, Cuvée réservée extra brut, Grande Cuvée Grand Cru Blanc de Blancsnaiunàbhangig
Louis Rœderer1776ReimsCristaljaunàbhangig
Pol Roger1849ÉpernayWinston Churchilljaunàbhangig
Ruinart1729
ältester noch aktiver Hersteller
ReimsDom RuinartjaLVMH
Salon1921Le Mesnil-sur-OgerSjaLaurent-Perrier
Marie Stuart1867ReimsCuvée de la SommelièreAlain Thiénot
Brut Millésiméja
Taittinger1734ReimsComtes de ChampagnejaTaittinger
Thiénot1985ReimsGrande CuvéejaAlain Thiénot
Cuvée Stanislas
de Venoge1837ÉpernayGrand Vin des PrincesjaBoizel Chanoine Champagne
Veuve Clicquot Ponsardin1772ReimsLa Grande DamejaLVMH
Vranken1979ÉpernayDemoiselle, g’folgt vu joohrgàngs­àbhangiga Nàmmajoohrgàngs­àbhangigVranken-Pommery Monopole

Lìteràtüür

uff Diitsch
  • Champagner. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (brockhaus.de [abgerufen am 31. Januar 2024]).
  • Peter von Becker: A votre santé! In: Der Tagesspiegel. 29. Dezember 2007, S. 27 (tagesspiegel.de).
  • Michael Brückner: Pocket Guide Champagner. Gentlemen’s Digest, Berlin 2005.
  • Frederique Crestin-Billet, Dominique Pascal: Champagner. Moewig, Rastatt 2001, ISBN 3-8118-1708-6.
  • Gerhard Eichelmann: Champagne 456. Mondo, Heidelberg 2023, ISBN 9783938839409.
  • Don und Petie Kladstrup: Champagner. Die dramatische Geschichte des edelsten aller Getränke. Klett-Cotta, Stuttgart 2007, ISBN 978-3-608-94446-4.
  • Klaus Rädle: Champagner: Fakten, Daten, Hintergründe. Pro Business, Berlin 2009, ISBN 978-3-86805-327-2.
  • Tom Stevenson: Champagner. Gräfe und Unzer, München 1988, ISBN 3-7742-5044-8.
  • Serena Sutcliffe: Große Champagner. Hallwag, Bern/ Stuttgart 1989, ISBN 3-444-10359-X.
uff Frànzeesch
  • Georges Chappaz, Baron P. Le Roy (Vorw.): Le Vignoble et le Vin de Champagne. Louis Larmat, Pàriis 1951 (französisch, 434 S., cld.bz).
  • Samuel Cogliati: Champagne, le Rêve fragile. Éditions Possibilia, Sesto San Giovanni 2013 (französisch, 336 S.).
  • Jacques-Louis Delpal: Merveilels de Champagne. Éditions de la Martinière, Pàriis 1993 (französisch, 191 S.).
  • Claire Desbois, Werner Paravicini, Jean-Pierre Poussou (Hrsg.): Le Champagne, Une histoire franco-allemande (= Roland Mousnier). PUPS, Pàriis 2011 (französisch, 372 S.).
  • René Gandilhon: Naissance du champagne : Dom Pierre Pérignon. Hachette, Pàriis 1968 (französisch, 287 S.).
  • André Garcia: Les Vins de Champagne (= Que sais-je ? Nr. 2258). Presses universitaires de France, 1997 (französisch).
  • Éric Glâtre: Chronique des vins de Champagne. Chassigny, 2001 (französisch, 488 S.).
  • Jean-François Gautier: Abécédaire sélectif et critique du champagne à l'usage de l'amateur curieux. Éditions Les Presses du Midi, 2014 (französisch).
  • Le Monde (Hrsg.): Le Monde des vins. 15. Dezember 2020 (französisch, 22 S.).
  • Yann Harlaut, Fabrice Perron: Les Révoltes du champagne. Éditions Dominique Guéniot, Langres 2010 (französisch, 115 S.).
  • G. Liger-Belair: La physique des bulles de champagne. In: Annales de Physique. Band 27, Nr. 4, 2002, S. 1–106 (französisch).
  • Gérard Liger-Belair: Le Champagne : Effervescence : la Science du champagne. Éditions Odile Jacob, 2009 (französisch, 207 S.).
  • Julles Camille Moreau-Bérillon, Léon Bourgeois (Vorw.): Au pays du champagne : le Vignoble, le Vin. Librairie Michaud, Reims 1925 (französisch, 470 S., bnf.fr).
  • Somogy, Musée des Beaux-Arts de Reims (Hrsg.): Champagne ! Les Arts de l'effervescence. 2012 (französisch, 223 S.).
  • Benoît Musset: Vignobles de Champagne et Vins mousseux – 1650-1830 : Histoire d’un mariage de raison. Fayard, Pàriis 2008 (französisch, 789 S.).
  • Jean-Marie Pinçon: Le Champagne dans l’art. Thalia Édition, 2007 (französisch, 174 S.).
  • Michel Rachline: Un certain art du champagne (= Encyclopédie 3000). Éditions Atlas, 1995 (französisch, 95 S.).
  • Cathéerine Rivière, Jacques Rivière, Pierre-Emmanuel Taittinger: Coteaux, maisons et caves de Champagne : Un monde illustre et inconnu. Hrsg.: François Henrion. Reims 2017 (französisch, 213 S.).
  • Claudine Wolikow, Serge Wolicow: Champagne ! Histoire inattendue. Les Éditions de l’Atelier, Pàriis 2012 (französisch, 297 S.).
uff Anglisch
  • Champagne (alcoholic beverage). In: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. (britisches Englisch, britannica.com [abgerufen am 31. Januar 2024]).
  • Mark Cartwright: The History of Champagne. In: World History Encyclopedia. 22. Dezember 2021 (englisch, worldhistory.org [abgerufen am 31. Januar 2024]).
  • Champagne. In: J. Robinson (Hrsg.): The Oxford Companion to Wine. 3. Auflage. Oxford University Press, 2006, ISBN 0-19-860990-6, S. 150–153 (britisches Englisch, archive.org [abgerufen am 31. Januar 2024]).
  • Gerhard Eichelmann: Champagne – Edition 2017. Mondo, Heidelberg 2017, ISBN 978-3-938839-28-7 (englisch).
  • Kolleen M. Guy: When Champagne Became French: Wine and the Making of a National Identity. Johns Hopkins University Press, 2003, ISBN 978-0-8018-8747-5 (amerikanisches Englisch, archive.org).
  • Gérard Liger-Belair: Uncorked: The Science of Champagne. Princeton University Press, Princeton (New Jersey) 2004, ISBN 0-691-11919-8 (amerikanisches Englisch).
  • Gérard Liger-Belair, Daniel Cordier, Robert Georges: Under-expanded supersonic CO2 freezing jets during champagne cork popping. In: Science Advances. Band 5, Nr. 9, 20. September 2019, doi:10.1126/sciadv.aav5528 (englisch).
  • Tom Stevenson: World Encyclopedia of Champagne and Sparkling Wine. Wine Appreciation Guild, 2003, ISBN 1-891267-61-2 (englisch).
  • Serena Sutcliffe: Champagne: The History and Character of the World's Most Celebrated Wine. Mitchell Beazley, 1988, ISBN 0-671-66672-X (englisch, archive.org).
  • Robert Walters: Bursting Bubbles: A Secret History of Champagne and the Rise of the Great Growers. Bibendum Wine Co, Abbotsford (Victoria, Àuischtrààlia) 2016, ISBN 978-0-646-96076-0 (australisches Englisch).

Weblìnks

 Commons: Schàmpànier – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnoohwiisa