Lüpu
Lüpu (amtlich Leutwil) isch es Dorf und e Gmeind im Bezirk Chulm im Kanton Aargau.
| Lüpu | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Aargau (AG) |
| Bezirk: | Chulm |
| BFS-Nr.: | 4138 |
| Poschtleitzahl: | 5725 |
| Koordinate: | / 24008847° 18′ 34″ N, 8° 10′ 25″ O; CH1903: 655586 / 240088 |
| Höchi: | 612 m ü. M. |
| Flächi: | 3.75 km² |
| Iiwohner: | 742 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.leutwil.ch |
_067.JPG) Leutwil | |
| Charte | |
 | |
Geografy
S Dorf lyt ufere breite Gländterrasse am Bärgrügge zwüschem Seetaal und em Hombärg. Uf dr Höchi obe sind d Egg und d Wandflue. Die zwöi Bech, wo d Hochebeni entwässered, flüssed in Hallwilersee.
D Nochbergmeinde vo Lüpu sind Dürrenäsch, Boniswil, Birrwil und Zezbu.
D Flechi vom Gmeindsgebiet betreit 357 Hektaare, vo dene het’s uf 145 Hektare Wald, und s Dorf isch uf 43 Hektaare.
Z Lüpu gets luut de 2015 erhobene Statistik vo de Unternähmensstruktur (STATENT) öppe 200 Arbetsplätz, devo 24 Prozänt i de Landwertschaft, 38 Prozänt i de Induschtri ond 38 Prozänt im Dienschtleischtigssektor. Di meischte Erwerbstätige schaffe i de grössere Ort vo de Umgäbig oder i de Region Aarau/Länzbrg.
S Dorf liit abseits vo de Hauptverchehrsachse, esch aber guet dor Näbestrosse met em Wynetal ond em Seetal verbonde. D Buslinie 395 vo de Gsellschaft Regionalbus Lenzburg erschlüsst Lüpu nach Teufethal ond rechtig Seenge-Seon-Länzbrg.
Gschicht
S Dorf isch ane 1273 s erschte Mol erwäänt worde als Lutwile. 1415 händ d Eidgnosse de Aargau eroberet, sid denn het s Dorf zom Untertanegebiet vo Bärn ghört. 1528 esch s Dorf reformiert worde.
Sit do wo d Franzose 1789 d Schwiiz ignoh händ, ghört Lüpu zom Kanton Aargau.
S Dorfwappe het "in Blau e wissi Glogge". Das Wappebild isch im 18. Johrhundert wägere Fähldütig vom Ortsname entstande, wo mer gmeint het, das de Name vo "lüüte" chont.[2]
Bevölkerig
| Jahr | 1653 | 1850 | 1900 | 1930 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2010 |
| Einwohner | 225 | 790 | 599 | 563 | 533 | 521 | 584 | 509 | 562 | 662 | 743 |
Am 31. Dezämber 2018 händ 765 Lüüt z Lüpu gwohnt, devo send acht Prozänt Ussländer.
2015 händ sich 53 Prozänt als reformiert ond 14 Prozänt als katholisch bezeichnet. Die räschtliche 333 send konfessionslos oder schlüsse sech anere andere Glaubensrechtig aa.
Politik ond Instituzione
D Gmeindsversammlig beldet d Legislativgwalt, de föifchöpfigi Gmeindrot d Exekutivgwalt.
För Rächtsstritigkeite esch s Bezirksgricht z Chulm zuständig. Lüpu ghört zom Fredensrichterchreis IX (Underchulm).
I de Gmeind het’s en Chindergarte ond en Primarschuel. Di ganz Oberstufe (Realschuel, Sekundarschuel ond Bezirksschuel) bsueche d Schüeler und Schüelerinne vo Lüpu z Seenge. Di beide nöchstglegnige Kantonsschuele (Gymnasie) send die Neui Kantonsschuel ond di Alti Kantonsschuel, beidi send z Aarau.
Literatur
Hans Walti: Leutwil In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
Commons: Lüpu – Sammlig vo Multimediadateie- Website vo dr Gmeind Lüpu
