Denzel Washington

Nació'l 28 d'avientu de 1954, en Mount Vernon, Nueva York (EE.XX.) y ye'l segundu de tres fíos d'un ministru pentecostal y una madre bautista, propietaria d'una tienda de belleza. Nun principiu pensaba dedicase a la medicina, pero finalmente empecipió la carrera de periodismu na Universidá de Fordham. Mientres la so estancia como orientador nun campamentu de branu intervieno nuna producción teatral y empezó a interesase pola actuación. Volvió a Fordham esi añu y estudió col profesor Robinson Stone. Más tarde treslladóse a San Francisco pa inscribise nel Conservatoriu Americanu de Teatru. Dempués d'un intensivu añu d'estudiu nel ACT, tres una curtia parada en Los Angeles y abandonando el conservatoriu, tornó a Nueva York pa buscar trabayu como actor.

Debutó nel cine en 1981 con Carbon Copy. En 1987 Denzel Washington interpretó'l papel del activista negru sudafricanu Stephen Biko en Glaya llibertá, papel pol que foi nomáu al Óscar como Meyor Actor Secundariu. En 1989 interpretó unu de los papeles protagonistes en Glory, alrodiu de la participación de los afroamericanos na guerra civil norteamericana, que-y fizo ganar l'Óscar al meyor actor de repartu.

La carrera profesional nel teatru neoyorquín empezó con Shakespeare in the park, de Joseph Papp, a la que-y siguieron aína numberoses producciones, ente elles, Ceremonies in dark old men, Came home to roost, Otelo o Man and Superman. La so versatilidad como actor apurrió-y un puestu trabayu en producciones televisives como'l telefilme Flesh and blood (1970), Wilma (1977), Carbon Copy (1981) o la serie St. Elsewhere (1982), na qu'algamó la fama pola so interpretación mientres seis temporaes del Dr. Chandler.

Trabayó en Cry Freedom (1987), dirixida pol británicu Richard Attenborough, pol que foi nomáu al Óscar al meyor actor de repartu. Darréu, siguió con papeles de gran entidá como en Tiempos de gloria (1989), cola que volvió tar ente los nomaos.

Washington interpretó unu de los sos papeles más aclamaos pola crítica na película Malcolm X de 1992, dirixida por Spike Lee, onde la so interpretación del líder del nacionalismu negro reportó-y una nominación al Óscar. Tanto l'influyente críticu de cine Roger Ebert como l'aclamáu direutor de cine Martin Scorsese nomaron a la película como una de les diez meyores de los años 90.

Malcolm X tresformó la carrera de Denzel Washington, convirtiéndolu n'unu de los actores de Hollywood más respetaos y aclamaos. Refugó dellos papeles asemeyaos, como la posibilidá d'interpretar a Martin Luther King.

Denzel Washington interpretó'l papel del abogáu Joe Miller en Philadelphia (1993), xunto a Tom Hanks, pero esta vegada l'Academia nin siquier lu nomó. Tom Hanks, sicasí, dixo d'él que yera l'actor del que más deprendiera.

En películes como The Pelican Brief, Crimson Tide, The Preacher's Wife, Fallen y The Bone Collector, foron ésitos de taquilla. Trabayó en The Hurricane (1999), na qu'encarnaba a un boxeador acusáu inxustamente d'un triple homicidiu pol que tuvo venti años na cárcele. Por esti papel llogró'l Globu d'Oru y l'Osu de Plata de la Berlinale.

Denzel Washington tien un estilu bien particular qu'entemez la bondá y la pasión, esti amiestu innatu da-y a los complicaos personaxes qu'interpreta una solidez bien creíble qu'apasiona al públicu, quiciabes una de les interpretaciones más representatives del so estilu seya nel filme dramáticu John Q de Nick Cassavetes, con Robert Duvall y Anne Heche.

Washington fixo'l so debú como direutor con Antwone Fisher en 2002, una película que co-protagonizó xunto a Derek Luke, na qu'interpreta a un psiquiatra naval qu'ayuda a un mozu marine con un traumáticu pasáu.

Tamién participó en grandes películes como Man on Fire, The Manchurian Candidate (2004) y Plan ocultu (2006), última película de Spike Lee.

En 2007 protagonizó American Gangster, rodada so les órdenes de Ridley Scott y acompañáu nel repartu por Russell Crowe, na qu'interpreta a Frank Lucas, un vendedor d'heroína de Harlem de la década de los 60.

Denzel Washington tamién asumió un tipu de papel bien distintu, yá que actuó como productor executivu de dos documentales biográficos: 'Half past autumn: The Gordon Parks Story', que foi nomáu pa dos premios Emmy nes categoríes d'Especial de Non Ficción y Direutor de Fotografía d'un Programa de Non Ficción. La so narración de la lleenda de 'John Henry' foi nomada pa un Grammy en 1996 na categoría de Meyor Álbum Faláu pa neños y foi gallardoniáu col premiu NAACP pola so interpretación nel especial infantil de dibuxos animaos 'Happily Ever After: Rumpelstiltskin'.

Según la revista especializada "Cahiers du cinema", l'actor preparaba pa 2012 la interpretación na gran pantalla d'un biopic sobre Obama.^[6]

Pere Molina encargóse de doblar la so voz nes versiones en castellán.^[7]

• The Equalizer 2 (2017)
• The Equalizer (2014) d'Antoine Fuqua
• 2 Guns (2013) de Baltasar Kormákur
• El vuelu (2012) de Robert Zemeckis
• Safe House (2012) de Daniel Espinosa
• Imparable (Unstoppable) (2010) de Tony Scott
• El llibru d'Eli (The Book of Eli) (2010) de Los Hermanos Hughes.
• The Taking of Pelham 123 (2009) de Tony Scott
• The Great Debaters (2007) de Denzel Washington.
• American Gangster (2007) de Ridley Scott.
• Déjà vu (2006) de Tony Scott.
• Plan ocultu (2006) de Spike Lee.
• The Manchurian Candidate (The Manchurian Candidate) (2004) de Jonathan Demme.
• Man on Fire (Man on Fire) (2004) de Tony Scott
• A contra reló (2003) de Carl Franklin.
• Antwone Fisher: El trunfu del espíritu (Antwone Fisher) (2002) de Denzel Washington
• John Q (2001) de Nick Cassavetes.
• Training Day (2001) d'Antoine Fuqua.
• Titanes: Fixeron historia (Remember the Titans) (2000) de Boaz Yakin
• The Hurricane (The Hurricane) (1999) de Norman Jewison.
• The Bone Collector (The Bone Collector) (1999) de Phillip Noyce.
• Fallen (1998) de Gregory Hoblit.
• Estáu de sitiu (The Siege) (1998) d'Edward Zwick.
• He Got Game (He Got Game) (1998) de Spike Lee.
• The Preacher's Wife (The Preacher's Wife) (1996) de Penny Marshall.
• N'honor a la verdá (Courage Under Fire) (1996) d'Edward Zwick.
• Devil in a Blue Dress (Devil in a Blue Dress) (1995) de Carl Franklin.
• Virtuosity (1995) de Brett Leonard.
• Crimson Tide (Crimsom Tide) (1994) de Tony Scott.
• Philadelphia (Philadelphia) (1993) de Jonathan Demme.
• The Pelican Brief (The Pelican Brief) (1993) d'Alan J. Pakula
• Much Ado About Nothing (Much Ado About Nothing) (1993) de Kenneth Branagh.
• Malcolm X (1992) de Spike Lee.
• Ricochet (Ricochet) (1991) de Russell Mulcahy.
• Mississippi Masala (Mississippi Masala) (1991) de Mira Nair.
• Cuanto más, meyor (Mo' Better Blues) (1990) de Spike Lee.
• Black Ghost (Heart Condition) (1990) de James D Parriott.
• Tiempos de gloria (Glory) (1989) d'Edward Zwick.
• The Mighty Quinn (The Mighty Quinn) (1989) de Carl Schenkel.
• For Queen and Country (1988) de Martin Stellman.
• Cry Freedom (1987) de Richard Attenborough.
• The George McKenna Story (1986) de Eric Laneuville.
• Power (1986) de Sydney Lumet.
• A Soldier's Story (A Soldier's Story) (1984) de Norman Jewison.
• License to Kill (1984) de Jud Taylor.
• Carbon Copy (Carbón Copy) (1981) de Michael Schultz.
• Flesh & Blood (1979) de Jud Taylor.
• Coriolanus (1979) de Wilford Leach.
• Wilma (1977) de Bud Greenspan.

Narrador

• Baaka: The People of the Rainforest (1987) de Phil Agland.

Televisión

• St. Elsewhere (1982) de David Anspaugh, 137 episodios.
• Happyly Ever After: Fairy Tales for Every Child (1995 - 2000) Apaez nel capítulu Mother Goose en 1997. Ye animación.

Direutor

• The Great Debaters (2007)
• Antwone Fisher: el trunfu del espíritu (2002)

Productor

• The Book of Eli (2010)
• Antwone Fisher (2002)
• Half Past Autumn: The Life and Works of Gordon Parks (2000) (TV)
• Hank Aaron: Chasing the Dream (1995). Como Productor executivu

Premiu Óscar

Premiu Globu d'Oru

Premios del Sindicatu d'Actores

Premios Satellite

Premiu Stanley Kramer

Premios Tony

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Denzel Washington.

• Denzel Washington na Internet Movie Database (n'inglés)