Donetsk
Donetsk (ucraín: Донецьк, Donets’k; rusu: Доне́цк, Donetsk) ye una ciudá ucraína asitiada nel marxe del ríu Kalmius, Centru alministrativu del óblast de Donetsk, foi históricamente la capital oficiosa y ciudá más poblada de la rexón del baxu Donets o Conca del Donets. La ciudá tien 953 257 habitantes (est. 2013) y el so área metropolitana, 2 millones d'habitantes (2011). Ye anguaño la quinta ciudá más poblada d'Ucraína.[2][3] Dende abril de 2014, la ciudá ta alministrada de forma efectiva pola República Popular de Donetsk —un estáu federal de Nueva Rusia, Estáu con reconocencia parcial—, de la que ye'l so centru alministrativu.
 Donetsk | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| , y | |||||
| Alministración | |||||
| País |  Ucraína | ||||
| Oblast | Óblast de Donetsk | ||||
| Raion | Raión de Donetsk (es)  | ||||
| Municipio (es) | Donetsk Hromada (en) | ||||
| Tipu d'entidá | ciudá d'Ucraína | ||||
| Cabezaleru/a del gobiernu | Alexey Kulemzin (en) | ||||
| Nome oficial | Донецьк (uk)[1] | ||||
| Nome llocal | Донецьк (uk) Донецк (ru) | ||||
| Códigu postal | 283000–283497 y 83000–83497 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 48°00′32″N 37°48′15″E / 48.0089°N 37.8042°E | ||||
Error de Lua en Módulu:Mapa_de_llocalización na llinia 527: Nun puede amosase la ubicación especificada porque nun esiste'l Módulu:Mapa de llocalización/datos: "Módulu:Mapa de llocalización/datos/Ucraína". | |||||
| Superficie | 358 km² | ||||
| Altitú | 169 m | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 901 645 hab. (2022) | ||||
| Porcentaxe | 100% de Donetsk Hromada (en) 100% de Raión de Donetsk (es) 21.47% de Óblast de Donetsk 2.19% de Ucraína | ||||
| Densidá | 2518,56 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Fundación | 1869 | ||||
| Prefixu telefónicu | 622 y 623 | ||||
| Estaya horaria | UTC+02:00 (horariu estándar) UTC+03:00 (horariu de branu) | ||||
| Llocalidaes hermaniaes | |||||
| gorod-donetsk.com | |||||
 | |||||
.svg)
La ciudá foi fundada en 1869 por un empresariu galés, John Hughes, quien construyó naquella zona una planta d'aceru y delles mines de carbón. La ciudá foi bautizada col nome de Yúzovka (Юзовка), en reconocencia al so papel na fundación (Yuzu ye l'aproximamientu rusu o ucraniana de Hughes). Mientres la dómina soviética, la industria siderúrxico de la ciudá espandióse y en 1924-1931 la rebautizaron como Stálino (Сталино, ‘del aceru’). En 1932, la ciudá convertir nel centru de la rexón de Donetsk. Na actualidá, sigue siendo'l centru de la minería del carbón d'Ucraína y centru notable de la industria siderúrxico. Dende 2014, Donetsk y la so zona metropolitana ye unu de los mayores llugares de combates de la guerra civil nel este d'Ucraína, desencadenada como reacción al Euromaidán y tres les protestes prorruses que tuvieron llugar en y país.
Historia
Donetsk foi fundada en 1869 cuando l'empresariu galés John Hughes construyó una siderurxa y delles mines de carbón cerca del asentamientu cosacu de Olexándrivka. Primeramente, el pueblu recibió'l nome de Húghesovka (Yúzovka; rusu: Юзовка), usando "Yuz" como aproximamientu fonéticu rusa o ucraniana del nome Hughes). A entamos del sieglu XX, Yúzovka allugaba aproximao 50.000 habitantes, na so mayoría inmigrantes de los territorios rusos axacentes, y ganó estatus de ciudá en 1917. En 1924, so la era soviética, el nome de la ciudá foi camudáu pol de Stálino, n'honor a Josif Stalin y como referencia al aceru.
Por cuenta de la invasión alemana mientres la Segunda Guerra Mundial, la ciudá foi cuasi destruyida na so totalidá, polo cual hubo de ser reconstruyida a gran escala tres el final de la guerra. Mientres la segunda fola de desestalinización promovida por Nikita Khrushchov en payares de 1961, toles ciudaes soviétiques nomaes n'honor a Stalin fueron rebautizadas. Stálino adoptó'l nome de Donetsk, nome deriváu del ríu Donets, tributariu del ríu Don.
Nel marcu de les revueltes n'Ucraína y la secesión de Crimea y la so posterior adhesión a Rusia, un grupu de manifestantes prorrusos tomóse l'edificiu del gobiernu llocal el 7 d'abril de 2014 y proclamaron la República Popular de Donetsk[4][5]
Xeografía y clima
Donetsk alcuéntrase metanes la estepa d'Ucraína, arrodiáu de montes esvalixaos, llombes, ríos y llagos. La periferia norte de la ciudá utilízase principalmente pa l'agricultura. El mar d'Azov, 95km al sur de Donetsk, ye una popular zona de recreación pa les persones que viven en Donetsk. Una franxa ancha de tierres agrícoles arrodia la ciudá.La ciudá estiéndese 28 km de norte a sur y 55 km d'este a oeste. Hai dos banzaos na redoma: Nyzhnekalmius (60 ha), y el "mar Donetsk" (206 hai). Cinco río flúin al traviés de la ciudá, incluyendo'l Kalmius, Asmolivka (13 km), Cherepashkyna (23 km), Skomoroshka y Bakhmutka. El clima ye del tipu continental. Les temperatures medies son de -5° C (23° F) en xineru y 18° C (66° F) en xunu. El permediu de precipitaciones añales totales ye de 162 díes y hasta 556 milímetros per añu.
 Parámetros climáticos permediu de Donetsk 1981–2010  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima absoluta (°C) | 12.2 | 16.0 | 21.3 | 31.0 | 34.6 | 38.0 | 37.8 | 39.1 | 33.9 | 32.7 | 20.5 | 15.0 | 39.1 |
| Temperatura máxima media (°C) | -1.3 | -0.9 | 5.3 | 14.5 | 20.9 | 24.8 | 27.3 | 26.8 | 20.7 | 13.1 | 4.7 | -0.3 | 13.0 |
| Temperatura media (°C) | -4.1 | -4.1 | 1.3 | 9.4 | 15.4 | 19.3 | 21.6 | 20.8 | 15.1 | 8.5 | 1.6 | -2.9 | 8.5 |
| Temperatura mínima media (°C) | -6.7 | -7.0 | -2.1 | 4.6 | 10.0 | 13.8 | 15.9 | 15.0 | 10.0 | 4.5 | -1.1 | -5.4 | 4.3 |
| Temperatura mínima absoluta (°C) | -32.2 | -31.1 | -21.0 | -10.6 | -2.4 | 2.1 | 6.0 | 2.2 | -6.0 | -10.0 | -22.2 | -28.5 | -32.2 |
| Precipitación total (mm) | 37 | 32 | 34 | 38 | 46 | 65 | 51 | 37 | 36 | 37 | 38 | 41 | 492 |
| Díes de lluvia (≥ 1 mm) | 11 | 8 | 10 | 13 | 13 | 14 | 11 | 8 | 11 | 11 | 13 | 11 | 134 |
| Fonte: Pogoda.ru.net[6] | |||||||||||||
División alministrativa
| Raión de Bydionivskyi Raión Voroshylovskyi Raión de Kalininskyi Raion Kyivskyi Raión de Kirovskyi | Raión Kuibyshevskyi Raión de Leninskyi Raión de Petrovskyi Raión de Proletarskyi |
Donetsk estremar en nueve distritos alministrativos, llamaos raiones.
|
Demografía
La evolución de la población ente 1897 y 2013 foi la siguiente:
| 1897 | 1923 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2011 | 2012 | 2013 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 28,100 | 32,023 | 105,739 | 466,268 | 704,821 | 878,590 | 1'020,799 | 1'109,102 | 1'016,094 | 962,049 | 955,041 | 953,217 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: [7][8]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Magar la mayoría de la población del centru y oeste d'Ucraína fala ucraín, la mayoría de los residentes de Donetsk son ucraínos rusu parlantes y rusos étnicos. D'alcuerdu al censu de población de 2001,[2][3] los ucraínos son 56.9% de la población del oblast de Donetsk, mientres los rusos son 38.2%. L'idioma rusu predomina na rexón de la conca del Donets. Los residentes de la ciudá tienden a ser más pro-rusos nos sos enclinos políticos, lo cual foi esplotáu masivamente mientres la eleición presidencial de 2004.
La estructura de la nacionalidá de la ciudá de Donetsk ye la siguiente:[9]
- Rusos: 493.392 persones, 48.15%
- Ucraínos: 478,041 persones, 46.65%
- Bielorrusos: 11,769 persones, 1.15%
- Griegos: 10,180 persones, 0.99%
- Xudíos: 5,087 persones, 0.50%
- Tártaros: 4,987 persones, 0.49%
- Armenios: 4,050 persones, 0.40%
- Azerbaixanos: 2,098 persones, 0.20%
- Xeorxanos: 2,073 persones, 0.20%
- Otros: 13,001 persones, 1.27%
- Total: 1,024,678 persones, 100.00%
Les llingües maternes más falaes pola población de la ciudá de Donetsk, acordies col Censu d'Ucraína de 2001 son los siguientes:[10]
- Rusu: 87,8%
- Ucraín: 11,1%
- Armeniu: 0,1%
- Bielorrusu: 0,1%
En 1991 un terciu de la población describíense como rusos y un terciu ucraínos, ente que la mayoría del restu describiéronse como eslavos.[11] En 1926 el 52,6% de los habitantes yeren rusos, el 26,1% ucraínos y el 10,7% xudíos.[12]
Tresporte
Les principales formes de tresporte dientro de Donetsk son tranvíes, autobuses llétricos, autobuses y trolebuses o marshrutkes (minibuses privaos). El sistema de tresporte públicu ye controláu pola empresa pública Dongorpastrans. La ciudá cunta con 12 llinies de tranvía (alredor de 130 km), 17 llinies de trolebús (alredor de 188 km) y cerca de 115 llinies d'autobús.[13] Tanto la tranvía y los sistemes de trolebuses na ciudá son sirvíes por dos estaciones cada unu.[13] Otru mediu de tresporte dientro de la ciudá ye'l taxi.
La ciudá tamién contién autoestaciones allugaes dientro de la ciudá y les sos suburbios, como la autoestación Yuzhny (sur), que sirve principalmente'l tresporte de les llinies escontra'l sur, d'ende'l so nome; la autoestación Tsentr (Centru), que sirve de tresporte na direición de Marinka y Vuhledar según tresporte interurbanu; la autoestación Krytyi Rýnok (mercáu interior), que sirve principalmente'l tresporte nel norte y este; y la autoestación Putílovsky, que sirve principalmente al norte y al noroeste.
La construcción del sistema de metro de la ciudá, empecipiáu en 1992, foi abandonáu apocayá por cuenta de la falta de fondos. Nun hai llinies o estaciones terminaes.[14]
Ferrocarril
La principal estación de tren de Donetsk, que sirve a cerca de 7 millones de pasaxeros al añu,[13] atópase na parte norte de la ciudá. Hai un muséu cerca de la estación principal, que trata de la hestoria de los ferrocarriles na rexón. Otres estaciones de ferrocarril son: Rutchenkovo, asitiáu nel Raión Kyivskyi; Mandrýkino, nel Raion Petrovskyi; y Mushkétovo, nel Raion Budionivskyi. Dellos trenes de pasaxeros eviten la estación de Donetsk y sirven a la estación Yasynuvata, que s'atopa fora de les llendes de la ciudá. Anque nun s'utiliza pal tresporte regular, la ciudá tamién cunta con ferrocarril pa neños. Por cuenta de la Eurocopa 2012, na que Donetsk yera una de les sedes, inauguróse una nueva terminal ferroviaria que s'afixo a los requisitos de la UEFA.[15]
La rexón de Donetsk ye un importante centru de tresporte n'Ucraína. Ferrocarriles Donetsk, con sede en Donetsk, ye una de les divisiones ferroviaries más grandes nel país. Sirve a l'agricultura y les empreses industriales de la zona, y les poblaciones de los óblast de Donetsk y Luhansk, y les provincies de Dnipropetrovsk, Zaporiyia y Kharkiv.
Carreteres
L'autopista E50, que forma parte de la rede internacional de carreteres europees, pasa por Donetsk con direición a la ciudá de Rostov del Don en Rusia.
Amás, otra carretera internacional traviesa la ciudá: la M 04. Coles mesmes, trés carreteres nacionales d'Ucraína (N 15, N 20 y N 21) pasen arredolando la ciudá.
Aereu
Amás del tresporte públicu y ferroviariu, Donetsk cuenta col Aeropuertu Internacional de Donetsk.[16] Construyir nel final de la década de 1940 pal empiezu de la década de 1950. El complexu del aeropuertu foi acabáu por completu en 1973. L'aereollinia con sede na ciudá ye DonbassAero, qu'opera l'aeropuertu.
Deporte
La ciudá cunta col estadiu deportivu más modernu del país, el Donbass Arena, sede del equipu de fútbol local, el FC Shajtar Donetsk y qu'acoyó dellos alcuentros de la Eurocopa 2012.
Referencies
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Donetsk.- La guía estensa de Donetsk - English.
