Kim Young-sam

Kim Young-sam nació na isla de Geoje (Gyeongsang del Sur) el 20 d'avientu de 1927, en plena ocupación xaponesa de Corea. Proveniente d'una familia de clase acomodada; el so padre dedicar a la pesca d'anchoes y tenía barcos propios.^[8] Kim foi'l primer fíu del matrimoniu y tuvo cinco hermanes.

Mientres la guerra coreana llogró'l graduáu en Filosofía pola Universidá Nacional de Seúl (1952) y cumplió el serviciu militar nel Exércitu de la República de Corea hasta'l final del conflictu.^[9]

Tuvo casáu hasta la so muerte con Son Myung-soon, cola que tuvo cinco fíos: dos varones y tres muyeres.^[8]

En 1954 foi escoyíu diputáu na Asamblea Nacional de Corea del Sur pol distritu de Geoje, dientro del gobernante Partíu Lliberal.^[8] Sicasí, a finales de los años 1950 amosar en contra del presidente Syngman Rhee pola reforma constitucional qu'esti fixo pa perpetuase nel poder. A partir del golpe d'estáu de 1961 y l'ascensu al poder de Park Chung-hee, convertir n'unu de los líderes de la oposición.^[9] En 1967 impulsó la fundación del Nuevu Partíu Democráticu (NPD), lideráu por Yun Bo-seon, y llogró un escañu nes siguientes eleiciones llexislatives.

Young-sam foi ganáu por Kim Dae-jung nes primaries del Nuevu Partíu Democráticu pa les eleiciones presidenciales de 1971.

La situación de Corea del Sur camudó en 1972, cuando Park Chung-hee decretó la llei marcial y fixo una reforma constitucional autoritaria (Constitución Yushin) que-y otorgaba plenos poderes; llindábense les llibertaes civiles, la eleición presidencial quedaba acutada a un únicu candidatu y el presidente podía nomar a un terciu de l'Asamblea Nacional. L'aición opositora quedó bien llindada y en 1976 producióse la detención de Dae-jung, quien amás foi inhabilitáu. Esto convirtió a Young-sam nel nuevu líder del NPD. Nes eleiciones llexislatives de 1978, el movimientu opositor qu'encabezaba foi'l más votáu, anque nun consiguió'l control de la cámara llexislativa por culpa de la llei eleutoral.

Arriendes de esa victoria, Young-sam pasó a ser escorríu políticamente por Chung-hee. En setiembre de 1979, un tribunal inhabilitára-y pa presidir el NPD pol so sofitu a una manifestación que terminó n'incidentes violentos. En protesta por esa sentencia, el políticu percanció sofitu internacional y concedió una entrevista al New York Times pa pidir al gobiernu d'Estaos Xuníos, lideráu por Jimmy Carter, que dexara de sofitar una dictadura tapada.^[8] Un mes dempués, el presidente surcoreanu decretó la so espulsión de l'Asamblea Nacional.^[10] Tolos diputaos del NPD dimitieron en bloque, Kim llevó a cabu una fuelga de fame de 23 díes ya inclusive el gobiernu estauxunidense retiró al so embaxador.^[8] Aun así, el gobiernu nun venció y produciéronse marches populares en Busan, Masan y Seúl pa reclamar un cambéu de réxime

Chung-hee foi asesináu'l 26 d'ochobre de 1979 pol direutor de l'Axencia Central d'Intelixencia Coreana.^[11] Sicasí, la so muerte nun abrir pasu a una mayor democracia. Nel so llugar, el 12 d'avientu de 1979 producióse un golpe d'Estáu nel senu de les Fuercies Armaes pol que'l xeneral Chun Doo-hwan asumió'l poder, y meses dempués declaróse la llei marcial.^[12] Young-Sam foi espulsáu de l'Asamblea ya inhabilitáu pa exercer la política, vetu que nun se llevantaría hasta 1985.^[13] Dende entós formó parte de movimientos democráticos que llograron una reforma constitucional en setiembre de 1987.^[13]

Les eleiciones presidenciales de Corea del Sur de 1987 fueron les primeres por sufraxu universal a les que cualquier candidatu podía presentase, con una llende de mandatu de cinco años. Young-sam lideraba'l partíu Reunificación Democrática y nun llegó a un alcuerdu col otru líder opositor, Kim Dae-jung, pa presentar una candidatura conxunta.^[14] Aprovechando esa circunstancia, el candidatu del partíu presidencial, Roh Tae-woo, foi'l ganador de los comicios col 36 % de los votos, ente que Young-sam quedó en segundu llugar col 28 %. En constituyéndose el nuevu gobiernu de La Sexta República, Young-sam arrenunció al cargu de xefe de la oposición.^[15] Bona parte de la so aición parllamentaria centrar en controlar el cumplimientu de les nueves midíes y en sofitar l'amenorgamientu de poder de la cúpula militar.^[16]

En 1990, Reunificación Democrática xunir en coalición col gobernante Partíu de la Xusticia Democrática (Roh Tae-woo) y colos Nuevos Demócrates Republicanos (Kim Jong-pil) pa crear el Partíu Lliberal Democráticu. L'alcuerdu ente les partes dexaba que Roh caltuviera mayoría parllamentaria nos sos últimos años, pos nun podía presentase a la reelección, ente que Kim sería candidatu a les eleiciones de 1992 con opciones de victoria.^[8][13]

Nes eleiciones presidenciales de Corea del Sur de 1992, la candidatura conservadora de Kim Young-sam proclamóse vencedora con casi 10 millones de votos (42 %) per delantre de Dae-jung y del empresariu Chung Ju-yung.^[13] Convertíase asina nel primer civil que gobernaba'l país tres más de tres décades de presidentes militares.^[17] Nel so programa eleutoral, Young-sam prometía fondes reformes alministratives y económiques, llucha contra la corrupción y consolidar la democracia.^[17] El so nomamientu como presidente producióse'l 25 de febreru de 1993.

Una de les primeres midíes que tomó'l nuevu gobiernu foi purgar a los militares del Hanahoe y abrir una investigación de los delitos cometíos pol altu mandu.^[8] En 1995, la fiscalía de Corea del Sur reabrió los casos contra'l ex-presidente Chun Doo-hwan y el so socesor Roh Tae-woo por presuntos delitos de tráficu d'influencies, confechu y amotinamientu: tantu nel golpe d'Estáu de 1979 como na represión del llevantamientu de Gwangju.^[18] Doo-hwan foi condergáu a muerte, anque en presentando recursu rebaxóse-y a cadena perpetua, ente que Tae-woo foi condergáu a 17 años de cárcel. Dambos debíen amás pagar una cuantiosa multa.^[19] Pa combatir la corrupción, Kim instauró la prohibición de tener cuentes bancaries con seudónimu.^[8]

Al respective de la rellación con Corea del Norte, Young-sam nun s'opunxo a axustar la reunificación de Corea. La desapaición de la Xunión Soviética dexara al gobiernu norcoreanu nuna complicada situación, magar les autoridaes del sur calteníen gran rocea porque l'exemplu internacional, la reunificación alemana, resultara más costosu de lo esperao. Amás pesaba l'amenaza de que los norcoreanos pudieren llevar a cabu un ataque nuclear.^[8] En 1994, dempués de que'l ex-presidente d'Estaos Xuníos Jimmy Carter visitara Pyong Yang,^[8] los líderes de dambes Corees alcordaron una xunta p'averar postures. Sicasí, Kim Il-sung finó en xunetu del mesmu añu y esa visita nunca se celebró.

La economía de Corea del Sur siguió creciendo a empiezos de la década de 1990, pero'l modelu de los grandes conglomeraos (chaebol) yá daba muestres d'escosamientu: les firmes empeñárense pa financiar la so espansión internacional, y la so xestión taba tan centralizada qu'una sola caña deficitaria podía fundir a tou un grupu diversificáu. Ello ye que KIA declarara la bancarrota en 1996. Dientro del so plan anticorrupción, Young-sam propunxo una reforma pa reestructurar los chaebol que nun salió aprobada por falta de consensu. Tou ello foi xulgáu como una señal de debilidá.^[5]

La popularidá de Young-sam fundir nel so últimu añu de mandatu.^[5] En 1997 desvelóse que la multinacional Hanbo Steel había pagu presuntes comisiones a miembros del gobiernu y al partíu.^[6] Inclusive'l fíu del presidente, Kim Hyun-chul, participó de la trama y foi deteníu.^[20] Anque Young-sam nun taba personalmente implicáu, tuvo que pidir esculpes públiques y depurar responsabilidaes.^[6][21] A un mes de los comicios produció l'españíu de la crisis financiera asiática, que fundió la economía nacional y provocó la cayida de Hyundai y Daewoo, los dos mayores conglomeraos.^[22] El país viose obligáu a devaluar la moneda ya inclusive tuvo que pidir ayuda al Fondu Monetariu Internacional.^[5][23]

Kim Young-sam nun podía presentase a la reelección, asina que'l socesor del Partíu de la Nueva Corea pa les eleiciones de 1997 foi'l xuez Llei Hoi-chang, salíu d'unes primaries.^[24] A pesar de que los conservadores llograron casi'l mesmu sofito qu'en 1992, la crisis financiera asiática foi determinante por que'l candidatu lliberal Kim Dae-jung (Congresu Nacional) superáralos con 10 millones de votos.^[25] Yera la primer vegada que'l partíu de la oposición ganaba unes eleiciones presidenciales, y tamién la primera ensin incidentes nel trespasu de poder, señal de que la democracia yá taba consolidada.

Díes dempués, Kim Young-sam alcordó con Dae-jung una amnistía pa Chun Doo-hwan y Roh Tae-woo como xestu de reconciliación nacional».^[26] La sanción económica nun foi perdonada, pero la so puesta en llibertá xeneró protestes en tol país.^[27]

Nos sos últimos años de vida siguió reconocíu como una figura expresidencial, ensin que se viera chiscáu por escándalos como sí asocedió colos sos antecesores, y tuvo problemes de salú derivaos de la edá.^[28]

Kim Young-sam finó'l 22 de payares de 2015 a los 87 años por una septicemia nel Hospital Nacional Universitariu de Seúl, onde fuera hospitalizáu tres díes antes.^[8][28]

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Kim Young-sam .
• Sitiu web del muséu de Kim Young-sam

Predecesor: Roh Tae-woo

Presidente de Corea del Sur 1993-1998

Socesor: Kim Dae-jung