Epaminond

Epaminond (Epaminondas; ən tezi e.ə. 420 və ən geci e.ə. 415 – e.ə. 362) — qədim yunan sərkərdəsi və siyasi xadimi. Filosof-pifaqorey Lisidin tələbəsi. E.ə 470-80-ci illərdə,e.ə 379 Fivda, Sparta əleyhinə demokratik çevrilişindən sonra,demokratların rəhbəri sərkərdə Pelopidlə birlikdə, yunan polislərinin demokratik əsaslarla yaratdığı Beotiya ittifaqına və Fiv dövlətinə başçılıq edirdi. Onların birgə rəhbərliyi altında Fiv ittifaqı Qədim Yunanıstanın ən iri siyasi ittifaqına çevrildi. Beotiya müharibəsi(e.ə378-362) vaxtı Epaminond dəfələrlə baş komandan təyin edilmişdir və 371-ci ildə spartalılar üzərində Levktra yaxınlığında qələbə çalmışdı. Bu qələbə və Peloponnesə,Epaminondun rəhbərliyi altında, sonraki üç yürüş(370,369,367) Spartanın zəifləməsinə və Peloponnes ittifaqının dağılmasına gətirdi. Epaminondun yaratdığı Fiv donanması Xios, Rodos adalarını və Bizanti şəhərini işğal etdi. Levktra döyüşündə Epaminond cəbhə boyu qüvvələrin bərabər bölünməsi prinsipindən imtina etdi, və əsas zərbə istiqamətində qüvvələri cəmləşdirməklə tam qələbə çaldı.

Epaminond
q.yun. Ἐπαμεινώνδας
Doğum tarixi	ən tezi e.ə. 420 və ən geci e.ə. 415
Vəfat tarixi	e.ə. 362
Vəfat səbəbi	döyüşdə ölüm
Dövr	Antik
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Epaminond ilk olaraq, indiki günə qədər bütün həlledici döyüşlərin nəticələrini müəyyən edən, dahi taktiki prinsip kəşf elədi: həlledici sahədə zərbəni cəmləşdirmək məqsədi ilə qüvvələrin cəbhə böyu qeyri bərabər bölüşdürülməsi.^[1] Mantineya döyüşündə(e.ə 362)bu prinsip öz sonrakı inkişafına çatdı. Bu döyüşdə Epaminond ilk dəfə hucumda olan süvarilərlə yüngül piyadaların uzlaşmasını tətbiq etdi. Həmin döyüşdə o ölümcül yaralandı.