Espresso
Espresso (it. espresso)[1][2] — qaynar suda (təqribən 90 dərəcədə) qəhvənin[3] hazırlanma üsullarından biri[4][5]. Espresso bütün dünyada, xüsusilə də Avropada — İtaliya[6], İspaniya və Portuqaliyada məşhurdur[7][8][9].
| Espresso | |
|---|---|
 | |
| Aid olduğu milli mətbəxlər | |
| İtaliya mətbəxi | |
| Mənşəyi | |
| Tarixi | 1884 |
| Tərkibi | |
| Əsas | yaşıl qəhvə[d] |
| Təfərrüatları | |
| Tipi | Qəhvə |
Haqqında
Əksər insanın sevimli içkisi türk qəhvəsinin digər oxşar növü isə qərbdə qəhvə hazırlanmasında tətbiq edilir[10]. Onlar bir az fərqli olaraq qəhvəni bir az daha iri çəkib isti suda saxlayır, ardından isti süzgəc və ya filtrdən keçirərək içirlər. Bu içki espressodur. Hər şeydən əvvəl espressoda önəmli olan üzərindəki köpüyüdür. Bu köpüyə "crema" (krem) deyilir[11][12]. Krem qəhvənin möhtəşəm aromasının bayıra uçmaması, yox olmaması üçün xidmət edir və qəhvə içilib qurtarana kimi yox olmur. Yaxşı bir krem həm qəhvənin keyfiyyətinə, həm də hazırlayanın bacarığına bağlıdır. Mükəmməl bir espressonun köpüyü qalın, açıq-qəhvəyi rəngdə olur. Buna "pələng dərisi" adı verilir. Mükəmməl espressonun ikinci əlaməti köpüyün dayanıqlığıdır. Bunu yoxlamaq üçün iki kiçik qaşıq şəkəri qəhvənin üzərinə tökün. Şəkər iki saniyə batmadan köpüyün üzərində qalmalıdır. Belə olmasa, aldığınız espressonu dərhal qaytarın və düzgün espresso hazırlanmasını tələb edin.
Hazırlanması
Bir stəkan yaxşı espresso üçün 50 qəhvə çəyirdəyi lazımdır. Bunların "arabica" cinsi çəyirdəklər olması lazımdır. Bu çəyirdiklər üyüdülərək 6.5 qram toz qəhvə əldə olunur. Yəni hər espresso üçün 6.5 qr qəhvə istifadə edilir. Bu qəhvədən keçirməli olduğunuz sadəcə 3 xörək qaşığı sudur. Daha çox su qoysanız, çəyirdəklərin dadı, ləzzəti suya keçir və qəhvənin dadı pozulur. Espressonun kiçik qablarda və çox içilməsinin səbəbi də budur. Duble espresso içəcəksinizsə suyu deyil, qəhvəni çox işlətməlisiz.
Tərkibi
Espresso sürpizlərlə dolu bir qəhvədir. Tərkibində 1200 növ kimyəvi maddə var və 700-800 ədədi aroma verir. Kofeini azdır[13]. “Arabica” çəyirdəklərində yüzdə 50 daha az kofein olur. Tərkibində həmçinin maqnezium, B vitamini, nakin, riboflavin və s. vardır.
Növləri
Klassik ekspressodan başqa eskpressonun aşağıdakı növləri də vardır:
- Doppio — espressonun ikiqat porsiyasıdır.
- Ristretto — eyni miqdarda qəhvə, lakin su miqdarı 18 ml-ə qədər azalır.
- Lunqo — eyni miqdarda qəhvə, lakin su miqdarı 70 ml-ə qədər artır.
Ədəbiyyat
- Dean, Adam. "The Founding Fathers of Espresso". Whole Latte Love. 23 May 2006. 27 December 2012 tarixində arxivləşdirilib.
- Fumagalli, Ambrogio. Coffee Makers. Chronicle Books. 1995. ISBN 0-8118-1082-8.
- Illy, Andrea; Viani, Rinantonio. Espresso: The Science of Quality. Academic Press. ISBN 0-12-370371-9.
- Illy, Francesco; Illy, Riccardo. The Book of Coffee. Milano: Abbeville Press. 1989. ISBN 1-55859-321-7.
- Schomer, David C. Espresso Coffee: Professional Techniques. 1996.
- Стивенсон Т. Эспрессо // Большая книга кофе = The curious barista's guide to coffee (2015) / Пер. с англ. З. Тимофеевой. — М.: Э (Эксмо), 2017. — С. 104—119. — 223 с.
- Кофе: рецепты, коктейли, советы, мастер-классы / Сост. Денисов Д. И., Цыро С. В.. — М.: Ресторанные ведомости, 2014. — С. 72—83. — 176 с.
- Шомер Д. С. Кофе Эспрессо. Руководство для профессионалов = Espresso coffee: Professional techniques (2004) / Пер. с англ. В. В. Полонского. — М.: Гурмэ Стайл, 2007. — 176 с.
Həmçinin bax
İstinadlar
