Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasındakı Roma papalarının məzarlarının siyahısı

Qədim Roma katakombalarının daşınması, XIV əsrdə Lateran bazilikasında baş vermiş iki yanğınvə Müqəddəs Pyotr bazilikasında həyata keçirilən yenidənqurma işləri papaların məzarlarının təxminən yarısının məhv olmasına səbəb olmuşdur. Buna görə də, yeni Müqəddəs Pyotr bazilikasının əsas memarı olan Donato Bramante “Mastro Ruinante” adlandırılmışdır.

Baxmayaraq ki, ilkin bazilikanın inşasına I Konstantinin hakimiyyəti dövründə başlanmış və IV əsrdə inşaat işləri tamamlanmışdır, I Lev (440-461) Konstantin bazilikasında dəfn edilmiş ilk Papa olmuşdur.^[1] Əsrlər ərzində bazilikanın atriumu, kapellaları və nefləri Papaların məzarları ilə doldurulmuş, müxtəlif illərdə parılan inşaat işləri ilə əlaqədar isə məzarların yerləri tez-tez dəyişdirilmişdir. İlkin qəbirlərdən dövrümüzə çatmış yeganə qalıqlar bir neçə sarkofaq və heykəltəraşlıq elementləridir.^[2] Ehtimal edilir ki, Konstantin bazilikasının sökülməsinin təşəbbüskarı olmuş Papa II Yuli, Mikelancelo tərəfindən özü üçün hazırlanmış “nəhəng” abidə üçün yer yaratmaq istəyirdi.^[3]

Orijinal məzarların yerləşməsi və görünüşü haqqında çox az məlumat vardır: ən dəyərli məlumatlardan biri kilsə kanoniki və tarixçi Cakomo Qrimaldinin (atası Genuya senatoru Cirolamo Qrimaldi-Kavalleroni) sökülmə ərəfəsində olan məzarları çəkdiyi təsvirlərdir;^[4] Qrimaldinin təsvirlərində əksəri üç hissəli olan erkən məzarların formaları və mürəkkəbliyi görünür.^[2] Bir neçə məhv edilmiş Papa məzarı isə Alfonsa Sikkoniyanın əsərlərində ətraflı təsvir edilmişdir. ^[5]

Lakin, heç də bütün Roma Papaları Romada dəfn edilməmişdir. Ətraflı məlumat üçün baxın: Roma Papalarının saxlanmış məzararının siyahısı

Qismən saxlanılmış, köçürülmüş və ya yenidən inşa edilmiş məzarlar rəngli fonda göstərilmişdir..

Pontifiklik dövrü	Portreti	Adı	Qeydlər
440–461		I Lev Müqəddəs Lev Böyük Lev	Məzar portikoda yerləşir.[6] Köhnə bazilikanın qanadında dəfn edilmiş ilk papadır; müxtəlif dövrlərdə köçürülmüş qalıqlar II, III və IV Levlərin qalıqlarına qarışmışdır; XVII əsrdə qalıqları ayrılaraq Partorienti Madonnası kapellasındakı xüsusi altarda, Alqardinin relyefi altında yerləşdirilmişdir.Madonna of Partorienti.[1]
468–483		Simplisi Müqəddəs Simplisi	Məzar portikoda, I Levin məzarı yaxınlığında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[7]
492–496		I Gelasi Müqəddəs Gelasi	Məzar portikoda yerləşir.[8]
496–498		II Anastasi	Məzar atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[8]
498–514		Simmax Müqəddəs Simmax	Məzar portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[8]
514–523		Hormisd Müqəddəs Hormisd	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[8]
523–526		I İohann Müqəddəs İohann	Nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[9]
526–530		IV Feliks Müqəddəs Feliks	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır[9]
530–532		II Bonifasi	Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[9]
533–535		II İohann	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[10]
535–536		I Aqapit Müqəddəs Aqapit	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[10]
556–561		I Pelaqiy	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[11]
561–574		III İohann	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[12]
575–579		I Benedikt	Cübbəxananın vestibülündə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[12]
579–590		II Pelaqiy	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[12]
590–604		I Qreqori, M.B.O. Müqəddəs Qreqori Böyük Qreqori	Portikoda yerləşirdi. Qalıqların bir hissəsi Fransanın Suason kommunasına köçürülmüşdür; Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasının sökülməsi zamanı qalıqların bir hissəsi Sant-Andrea-della-Valle kilsəsinə, daha sonra isə yeni Müqəddəs Pyotr kafedralının girişi yaxınlığında yerləşən Klementina kapellasına köçürülmüşdür.[13]
604–606		Sabinian Müqəddəs Sabinian	Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasının atriumunda yerləşən orijinal qəbirüstü abidəsi sökülmə zamanı dağıdılmışdır;[14] orijinal epitafiyasının kiçik bir hissəsi Müqəddəs Pyotr bazilikasının kriptində yerləşir.[15]
607-607		III Bonifasi	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[14]
608–615		IV Bonifasi, M.B.O. Müqəddəs Bonifasi	Köhnə bazilikanın portikosunda dəfn edilmişdi; sonradan interyerə köçürülmüşdür; bir əli Santa-Mariya-in-Kosmedin kilsəsinə köçürülmüşdür; digər relikviyaları Santi-Kuattro-Koronati bazilikasındakı Müqəddəs Silvester kapellasındadır; digər qalıqları Müqəddəs Pyotr bazilikasının kapellasındadır;[16] bir zamanlar məzarı saxlamış oratoriya və məzarın Covanni Çiampini tərəfindən çəkilmiş eskizi dövrümüzə çatmışdır.[15]
615–618		I Adeodat	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[17]
619–625		V Bonifasi	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[17]
625–638		I Honori	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[18]
638–640		Severin	Qanadda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[19]
640–642		IV İohann	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[19]
642–649		I Teodor	Atriumda yerləşirdi.[19] Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[19]
654–657		I Yevgeni Müqəddəs Yevgeni	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[20]
657–672		Vitali Müqəddəs Vitali	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[20]
672–676		II Adeodat, M.B.O.	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[20]
676–678		Domn	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[20]
678–681		Aqafon Müqəddəs Aqafon	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[20]
681–683		II Lev Müqəddəs Lev	Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasında dəfn edilmişdi; Madonna-della-Kolonna kapellasının altarı altına köçürülmüşdür; XVII əsrin əvvəllərində I Levin məzarı ilə qarışdırılmışdır; əsrlər ərzində Ferreradakı San-Stefan kilsəsinin altarı altında olmasına inanılmışdır; Sökülmə zamanı aşkarlanan qalıqları Partiorenti Madonnası kapellasında I, II və IV Levlərin qalıqları ilə qarışdırılmışdır.[21]
684–685		II Benedikt Müqəddəs Benedikt	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[22]
685–686		V İohann	Atriumda yerləşirdi. 846-cı ildə sərasinlərin Roma talanı zamanı dağıdılmışdır.[23]
686–687		Konon	Sol nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[24]
687–701		I Sergi Müqəddəs sergi	Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikasının portikosunda yox, qanadında dəfn edilmiş ilk papadır; məzar sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[24]
701–705		VI İohann	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[25]
705–707		VII İohann	Xeyir-dua verilmiş Bakirə Məryəm kapellasında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır; VII İohannın Vatikan qrottosunda dövrümüzə çatmış mozaikasının məzarın bir hissəsi olması güman edilir.[25]
708-708		Sizinni	Nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[26]
708–715		Konstantin	Sol nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[26]
715–731		II Qreqori Müqəddəs Qreqori	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[26]
731–741		III Qreqori	Tanrı anası oratoriyasında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[26]
741–752		Zaxari Müqəddəs Zaxari	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[26]
751 !Papa kimi fəaliyyətə başlamayıb.		Papa olmayan Stefan	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[26]
752–757		II Stefan	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[27]
757–767		I Pavel Müqəddəs Pavel	Tanrı anası oratoriyasında yerləşirdi. Müvəqqəti olaraq San-Paolo-fuori-le-Mura kilsəsində dəfn edilmişdir; sonradan köhnə bazilikadakı Tanrı anası oratoriyasına köçürülmüşdür; sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[27]
767–772		III Stefan	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[27]
772–795		I Adrian	Pyotr kafedralı oratoriyasında yerləşən orijinal abidə sökülmə zamanı dağıdılmışdır;[28] Böyük Karl adından yazılmış kitabə müasir Müqəddəs Pyotr bazilikasının portikosunda yerləşdirilmişdir.[29][30]
795–816		III Lev Müqəddəs Lev	Partorienti Madonnası kapellasında yerləşirdi. Köhnə bazilikanın altında dəfn edilmişdir; II, IV Levlər və II Pasxalinin qalıqları ilə birləşdirilmişdir; birləşdirilmiş sarkofaq sökülmə zamanı dağıdılmışdır; 1601-ci ildə I Levin qalıqları ilə birləşdirilmiş və yeni Müqəddəs Pyotr bazilikasındakı "Savior della Colonna" altarının altında yerləşdirilmişdir.[31]
816–817		IV Stefan	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[31]
824–827		II YEvgeni	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[32]
827–827		Valentin	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[32]
827–844		IV Qreqori	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[32]
844–847		II Sergi	Müqəddəs Sikst və Fabian kapellasının altarında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[32]
847–855		IV Lev, M.B.O. Müqəddəs Lev	Bizim Xilaska della kolonna altarının altında yerləşirdi. I, II və III Levlərin sümükləri ilə birləşdirilmişdir.[32]
855–858		III Benedikt	Narteksdə yerləşirdi. sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[33]
858–867		I Nikolay Müqəddəs Nikolay Böyük Nikolay	Köhnə bazilikanın atriumunda dəfn edilmişdir; efitaf sökülmə zamanı qismən saxlanılmışdır və hazırda Vatikan qrottasında yerləşir.[33]
867–872		II Adrian	Köhnə bazilikada dəfn edilmişdir; efitaf sökülmə zamanı qismən saxlanılmışdır və hazırda Vatikan qrottasında yerləşir.[33]
872–882		VIII İohann	Portiko və ya nefdə yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[34]
882–884		I Marin	Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[34]
885–891		V Stefan	Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[35]
891–896		Formoz	Köhnə bazilikada dəfn edilmişdir; ekskumasiya edilmiş, taxtdan salınmış, barmaqları kəsilmiş və tiberi çayına atılmışdır (bax: Ölü sinodu); sonradan təkrarən Köhnə bazilikada dəfn edilmişdir; sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[36]
896-896		VI Bonifasi	Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[36]
896–897		VI Stefan	Portikoda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[36]
897–897		Roman	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[37]
897		II Teodor	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[37]
898–900		IX İohann, M.B.O.	Portiko, sol nef və ya bazilikanın kənarında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[37]
900–903		IV Benedikt	Gido qapısının yaxınlığında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[38]
904–911		III Sergi	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[38]
911–913		III Anastas	Atriumda yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[39]
913–914		Landon	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[39]
928–928		VI Lev	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[40]
928–931		VII Stefan	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[40]
931–935		XI İohann	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[40]
936–939		VII Lev, M.B.O.	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[40]
939–942		VIII Stefan	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[40]
942–946		II Marin	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[40]
964–965		VIII Lev	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[41]
973–974		VI Benedikt	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[42]
983–984		XIV İohann	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[42]
985–996		XV İohann	Sent-Mari oratoriyasında yerləşirdi. Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[43]
996–999		V Qreqori	Məzar 14 avqust 1607-ci ildə Müqəddəs Pyotr bazilikasının döşəməsi altında aşkar edilmişdir; 15 yanvar 1609-cu ildə ekskumasiya edilərək IV-V əsrlər sarkofaqında yenidən dəfn edilmişdir.[44]
1012–1024		VIII Benedikt	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[45]
1024–1032		XIX İohann	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[45]
1045–1046		VI Qreqori	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[46]
1049–1054		IX Lev Müqəddəs Lev	Köhnə bazilikanın şərq divarı altında, I Qreqori altarına yaxın dəfn edilmişdir; 11 yanvar 1606-cı ildə sökülmə vaxtı tabutu açılaraq qalıqları relikviya kimi götürülmüşdür; digər qalıqları isə, Assisili Müqəddəs Frensisin stiqmatalarına həsr edilmiş[47], Müqəddəs Marsial və Valeriya altarı altında dəfn edilmişdir.[48]
1088–1099		II Urban, M.B.O. Xeyir-dua verilmiş Urban	Sökülmə zamanı dağıdılmış ilk məzardır.[49]
1145–1153		III Yevgeni, S.O. Xeyir-dua verilmiş Yevgeni	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.
1154–1159		IV Adrian, M.A.O.	Erkən xristian sarkofaqı yenidən istifadə edilmişdir.[50]
1227–1241		IX Qreqori	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[51]
1241–1241		IV Selestin	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[52]
1277–1280		III Nikolay	Sökülmə zamanı dağıdılmışdır; 1620-ci ildə qalıqları kardinal Rinaldo Orsinin qalıqları ilə birləşdirilmişdir.[53]
1294–1303		VIII Bonifasi	VIII Bonifasinin IV Bonifasinin relikviyalarını da dəfn etdirdiyi orijinal məzar-kapella sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[54][55]
1378–1389		VI Urban	Köhnə bazilikanın dekonstruksiyasına kimi saxlanmışdır; fəhlələr tərəfindən su saxlancı kimi istifadə edilmişdir.[56][57]
1389–1404		IX Bonifasi	Müqəddəs Pyotr və Pavel kapellasında yerləşirdi. Covanni Tomacelli tərəfindən işlənmiş məzar, sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[58]
1404–1406		VII İnnokenti	Müqəddəs Pyotr və Pavel kapellasında dəfn edilmiş, 1455-ci ildə məzar Müqəddəs Tomas kapellasına köçürülmüşdür, 12 sentyabr 1606-cı ildə XV əsrin ortalarına aid sarkofaqa köçürülmüşdür.[59]
1447–1455		V Nikolay	Köhnə bazilikanın sol xarici qanadından sağ xarici qanadına köçürülmüşdür. Mino de Fyezole tərəfindən işlənmiş abidə saxlansa da, sarkofaq sökülmə zamanı dağıdılmışdır.[60]
1464–1471		II Pavel	Effigiya Covanni Dalmata tərəfindən işlənmişdir; fiqurlar və qabartma relyefin müəllifi Mino de Fyezoledir. 1544-cü ildə köçülürlmüş abidə XVII əsrdə dağılmışdır; sökülmə zamanı sarkofaq saxlanmışdır.[61]
1471–1484		IV Sikst, M.F.O.	Qəbirüstü abidə Antonio del Pollaiolo tərəfindən hazırlanmışdır. Köhnə bazilikanın xor kapellasında yerləşirdi; 1610-cu ildə cübbəxanaya köçürülmüşdür; 1625-ci ildə yeni Müqəddəs Pyotr bazilikasının Del-Koro kapellasına köçürülmüşdür; 1926-cı ildə II Yulinin qalıqları ilə birləşdirilmişdir; 1940-cı illərdə yenidən ayırılmışdır.[62]
1484–1492		VIII İnnokenti	Qəbirüstü abidə Antonio del Pollaiolo tərəfindən hazırlanmışdır. Ölüm yatağı təsvirlərindən fərqli olaraq Papanın canlı təsvir edildiyi ilk qəbirüstü abidədir; köhnə bazilikanın Tanrı anası oratoriyasında yerləşirdi; 5 sentyabr 1606-cı ildə sökülmə zamanı sudariuma köçürülmüşdür.[62]
1503–1503		III Piy	Qəbirüstü abidə Sebastiano Ferruççi tərəfindən hazırlanmışdır. Köhnə bazilikada inşa edilmiş sonuncu Papa mavzoleyidir; V Pavelin dövründə Sant-Andrea-della-Valle kilsəsinə köçürülmüşdür.[63]
1523–1534		VII Klement	Köhnə bazilikada kərpic məzarda dəfn edilmişdir; hazırda məzar Santa-Mariya-sopra-Minerva kilsəsində, Mediçilərdən olan digər Papa X Levin məzarı ilə üzbəüz yerləşir.[64]
1534–1549		III Pavel	Qəbirüstü abidə Gilyermo della Porta tərəfindən hazırlanmışdır. 1599-cu ildə köçürülmüşdür.[65]
1550–1555		III Yuli	Köhnə bazilikanın San-Andrea kapellasında qırmızı daşdan hazırlanmış sarkofaqda dəfn edilmişdi; 1608-ci ildə qədim sarkofaqa köçürülmüş, iki il sonra sökülmə zamanı isə sarkofaq açılmışdır;[66] bəzən San Pietro in Montorio kilsəsinin Del-Monte kapellasında dəfn edilməsi qeyd edilir.[67]
1555–1555		II Marsell	Qəbirüstü abidəsi yoxdur; üzərində traditio legis təsviri olan IV əsrə aid sarkofaqda dəfn edilmişdir.[68]
1572–1585		XIII Qreqori	Orijinal qəbirüstü abidəsi dağıdılmışdır; XVIII əsrdə yeni abidə yaradılmışdır.[69]
1590–1591		XIV Qreqori	Qəbirüstü abidəsi Prospero Antiçi tərəfindən hazırlanmışdır.[70]
1591–1591		IX İnnokenti	Qəbirüstü abidəsi yoxdur.[70]

• Gardner, Julian, The Tomb and the Tiara, Oxford: Clarendon Press, 1992, ISBN 978-0-19-817510-0
• Mann, H. K., Tombs and Portraits of the Popes of the Middle Ages, Kessinger Publishing, 2003, ISBN 978-0-7661-2903-0
• Reardon, Wendy J. 2004. The Deaths of the Popes. Macfarland & Company, Inc. ISBN 978-0-7864-1527-4