Uluru
Uluru və ya Ayers-rok — Avstraliyanın çöl bölgəsində qumdaşından ibarət qaya formalaşması. Qayanın yerləşdiyi ərazidə Uluru-Kata Tyuta Milli Parkı yaradılmışdır.
| Uluru (Ayers Rok) | |
|---|---|
-crop.jpg) | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 348 m |
| Uzunluğu | 3,1 km |
| Eni | 1,7 km |
| Sahəsi | 9,4 (perimetrdə) |
| Yaranma dövrü | 600 milyon il əvvəl |
| Süxurları | qumdaşı |
| Yerləşməsi | |
| 25°20′42″ c. e. 131°02′10″ ş. u. | |
| Ölkə |  Avstraliya |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
Uluru təxminən 2 km uzunluğunda və 1,7 km enindədir və ümumi sahəsi 9,4 kilometrdir. Zirvənin dəniz səviyyəsindən yüksəkliyi 862,5 m, ətraf düzənlikdən nisbi hündürlüyü isə 348 m-dir. Uluru 1336 km² sahəsi olan Kata Tyuta milli parkı ilə əhatə olunmuşdur və UNESCO tərəfindənÜmumdünya İrsi siyahısına daxil edilib.
Geologiya
Uluru qonşusu Kata Tyuta ilə birlikdə təxminən 600 milyon il əvvəl meydana gəlmişdir. Bu yoğrultunun bir qismi zəlzələlərdən sonra təkrar səthə çıxmışdır. Uluru'nun arxa tərəfində, Avstraliya aborigenləri tərəfindən müqəddəs olaraq qəbul edilən su hövzələri var. Uluru o zamandan bəri davamlı bir şəkildə havanın təsirinə məruz qalan, paslı qırmızı rəngdə qum daşından (qırmızı bir mineral) meydana gəlmişdir. Rəngi tərkibində çoxlu dəmir olmasından irəli gəlir.
İbadət yeri
Arxeoloqların fikrincə Uluru dağının ətrafında Avstraliya aborigenləri hələ 10 min il əvvəl məskunlaşmışlar və yerli Anangu tayfası torpağı müqəddəs sayaraq dağa sitayiş edirdilər.
Tarix
Uluru 1873-cü ildə avropalı səyyah Uilyam Goss (William GOSS) tərəfindən "Ayers Rock" kimi (Cənubi Avstraliyanın o zamanki baş naziri Sir Henry Ayers adıyla) adlandırmışdır. Sonradan 20-ci əsrin 70-ci illərində Avstraliya aborigenlərin təkidi ilə Uluru adı qaytarılmışdır.