Иҙәш

Ауыл
Идяш башҡ. Иҙәш
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башкортостан
Муниципаль район	Ейәнсура
Ауыл биләмәһе	Үтәғол ауыл Советы
Координаталар	51°44′24″ с. ш. 57°00′21″ в. д.HGЯO
Халҡы	↘613[1] кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Телефон коды	+7 34785
Почта индексы	453394
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 226 840 003
ОКТМО коды	80 626 440 106
Картаны күрһәтергә/йәшерергә Идяш

Иҙәш (рус. Идяш) — Башҡортостандың Ейәнсура районындағы ауыл. Үтәғол ауыл Советы составына инә. Почта индексы — 453394, ОКАТО коды — 80226840003.

Географик урынысығанаҡты үҙгәртеү

Иҙәш ауылы Ҡаҫмарт йылғаһы ҡушылдығы Иҙәш йылғаһы буйында урынлашҡан.

• Район үҙәгенә тиклем (Иҫәнғол): 71 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Үтәғол): 6 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Ҡыуандыҡ): 48 км^[2]

Тарихысығанаҡты үҙгәртеү

Ауылға Нуғай даруғаһы Үҫәргән улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә нигеҙ һала, 1765 йылдан билдәле. Бикбирҙе, Иҙәш-Бикбирҙе исемдәре менән теркәлгән. 1795 йылдан Бикбирҙе (Сәмәт) булараҡ иҫәпкә алынған, 25 йортта — 138 кеше, 1866 йылда 92 йортта 656 кеше йәшәгән. Малсылыҡ, игенселек менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет булған. 1900 йылда шулай уҡ мәҙрәсә, һыу тирмәне, ярма ярғыс теркәлгән. XX быуаттың 30‑сы йылдарынан алып хәҙерге исемен йөрөтә^[3].

Хәҙерге осорсығанаҡты үҙгәртеү

Иҙәш ауылы Үтәғол ауыл Советына ҡарай. Дөйөм белем биреү урта мәктәбе, балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ пункты, мәҙәниәт йорто, китапхана, мәсет, магазиндар бар^[4].

Халыҡ һанысығанаҡты үҙгәртеү

Халҡы: 1900 йылда — 581 кеше, 1920 йылда 605 кеше, 1939 йылда — 412 кеше, 1959 йылда — 474 кеше, 1989 йылда — 549 кеше, 2002 йылда — 665 кеше, 2010 йылда 613 кеше йәшәгән. Башҡорттар йәшәй (2002)^[3]

Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, бөтә халыҡтың милләте — башҡорттар (100 %)^[10].

Билдәле шәхестәресығанаҡты үҙгәртеү

• Абдуллин Фәтих Саҙрый улы (24.08.1924—10.08.2007) — журналист. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1980). Журналистар Союзы ағзаһы (1959). Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
• Ғиззəтуллина Гɵлсирə Мирза ҡыҙы (4.07.1957) — башҡорт яҙыусыһы, журналист, тəржемəсе. Башҡортостан Республикаһы Яҙыусылар союзы (1996) һәм СССР-ҙың Журналистар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Рәми Ғарипов исемендәге премия лауреаты, Мәхмүт Ҡашғари исемендәге халыҡ-ара конкурстың республика этабының еңеүсеһе һәм бәйгенең халыҡ-ара туры дипломанты
• Ишкинин Ғилман Ғирфан улы (26.01.1965—5.02.2011) — башҡорт шағиры.
• Ҡадиров Урал Ғаян улы (10.03.1929—19.06.2017) — ғалим-ветеринар, патологоанатом, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Ветеринария фәндәре докторы (1970), профессор (1972). Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1988)^[11].

Урамдарысығанаҡты үҙгәртеү

Ер-һыу атамаларысығанаҡты үҙгәртеү

Башҡорт халыҡ ижады информаторҙарысығанаҡты үҙгәртеү

• Ҡәҙербаева Гөлйыһан Сәйфулла ҡыҙы үҙ ижады менән таныштыра^[13]

Һылтанмаларсығанаҡты үҙгәртеү

• Иҙәш // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)

Иҫкәрмәләрсығанаҡты үҙгәртеү

	Портал «Башҡортостан ауылдары»
	Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект «Башҡортостан ауылдары»