Мөсхәф

Мосолмандар «әл-Ҡүрьән» (ғәр. أَلْقُرآن‎ — уҡыу) тигән һүҙбәйләнеште аңлата, ә китаптың төплөгө тураһында барғанда «мөсхәф» һүҙе ҡулланыла. Ҡөрьәндең үҙендә «мөсхәф» урынына «китаб» (ғәр. کتاب‎) һүҙе яҙылған. Шулай итеп, Ҡөрьән яҙма рәүештә күренгәнгә тиклем үк үҙен «китап» тип атай^[2].

• Мөсхәф Али — шиғыйҙар инанысында, имам Али ибн Әбү Талип төҙөгән Ҡөрьән һәм хәҙистәр төпләме. Шиғыйҙар инанысында «Али мөсхәфе» Ҡөрьәндең беренсе тәфсире тип һанала, ул Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең вафатынан һуң ярты йыл эсендә төҙөлгән булған. Шиғыйҙар фекеренсә, «Али мөсхәфе» Али һәм уның вариҫтарының власть хоҡуҡтарын нигеҙләүсе хәҙистәрҙе үҙ эсенә алған булған.
• Фатима мөсхәфе" — шиғыйҙар инанысында, Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең ҡыҙы Фатима яҙған китап. Шиғыйҙарҙың «Усул әл-Кәфи» тигән хәҙистәр йыйынтығында «Мөсхәф Фатима» тип аталған бер бүлек бар. Китаптың килеп сығышы тураһында бер нисә версия бар, әммә бөтәһендә лә уртаҡлыҡ — Мөхәммәт Пәйғәмбәр үлгәндән һуң Ябраил фәрештә Фатимаға килә, уны йыуата һәм киләсәк ваҡиғалар тураһында һөйләй башлай (шул иҫәптән уның вариҫтарының — алисыларҙың яҙмышы тураһында ла^[3]. Яҙып алыусы уның ире — Али ибн Әбү Талип^[4] була. Фатиманың мөсхәфе беҙҙең көндәргә тиклем һаҡланмаған һәм шиғый инаныстарына ярашлы, Заман ахырында был китапты Мәһди күрһәтәсәк^[5]. Мосолман-сөнниҙәр "Мөсхәф Фатима"ның барлығын инҡар итәләр, сөнки сөнниҙәрҙең хәҙис йыйынтыҡтарында ул телгә алынмай^[6].

• Күтүб әс-ситтә
• Күтүб әл-Арбаға
• Хәҙис йыйынтыҡтары исемлеге
• Әбү Дауыт Сүнәне
• Сәхих Мөслим
• Сәхих

• Али-заде, А. А. Мусхаф // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
• Muṣḥaf / Burton, J. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)

Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.