Мөтәкәллимдәр

Ике төп йүнәлешкә: әшғариҙарға (теолог Әбүл-Хәсән әл-Әшғари эйәрсендәре) һәм мөғтәзилиҙәргә айыралар

Әшғариҙар иманды хәҡиҡәт критерийы тип таный, аҡылды пассив һәм һуҡыр тип иғлан итә, Ҡөрьәндең мәңгелеклелеге һәм илаһи тәҡдир инанысын тота

Мөғтәзилиҙәр Хәлифәлектә кешелә ирекле ихтыяр булыуы һәм Ҡөрьәндең ижад ителеүе тураһындағы тәғлимәтен рәсми тәғлимәт сифатында индерергә тырыша, әммә хаҡ мосолман дине яҡлыларға ҡаршы көрәштә еңелә. Мәгәр һуңғылары, халыҡҡа йоғонтоһон һаҡлап ҡалыу өсөн, мөғтәзилиҙәрҙең ысулдарын үҙләштерергә мәжбүр була.

• Ибн Күлләб (ғәр. ابن كلاب‎; ваф. 855) Аллаһ сифаттары һәм Ҡөрьәндең барлыҡҡа килеүе мәсьәләләре буйынса диспуттарҙа ҡатнашыусы.
• әл-Харис әл-Мөхәсиби (ғәр. الحارث المحاسبي‎; ваф. 857) — Бағдад ислам философияһы мәктәбенә нигеҙ һалыусы.
• Әбүл-Хәсән әл-Әшғари (ғәр. ابو الحسن الأشعري‎; ваф. 936) кәләм әшғари мәҙһәбенә нигеҙ һалыусы.

• Аллаһ
• Ислам тарихы
• Мәҙһәб
• Ғәмер ибн Ғөбәйд

• Калам / Ибрагим Т. К. // Новая философская энциклопедия : в 4 т. / пред. науч.-ред. совета В. С. Стёпин. — 2-е изд., испр. и доп. — М. : Мысль, 2010. — 2816 с.
• Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
• Али-заде, А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).

Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.