Мөхәммәттең дипломатлығы

Мәҙинәнең ике төп ғәрәп ҡәбиләһе — бәнү әл-Хәзрәж һәм бәнү Аус — Мөхәммәттең һижрәтенә тиклем бер-береһе менән быуаттан ашыу Мәҙинәне контролдә тотоу өсөн һуғыша^[1] Минанан алыҫ булмаған Ғәҡәбәне алғандан һуң, Мөхәммәтте аустар ҙа, хәзрәжиҙәр ҙә Мәҙинәнең дөйөм лидеры итеп ҡабул итә, һәм ул был проблеманы Мәҙинә Конституцияһын урынлаштырып хәл итә; төрлө төркөмдәр, шул иҫәптән Мәҙинәнең ғәрәп йәһүдтәре араһындағы үҙ-ара эш итеүҙе көйләгән был документ менән уға ҡул ҡуйған яҡтар ризалаша. Был уның өсөн башҡа кимәл роль була, сөнки Мәккәлә ул дини лидер булараҡ ҡына эш алып бара. Һөҙөмтәлә Мәҙинәлә берҙәм община, шулай уҡ Мөхәммәттең ун йыллыҡ дипломатик карьераһы башланыу менән бер рәттән сәйәси өҫтөнлөктәре барлыҡҡа килә^[2][3].

Ғүмеренең һуңғы йылдарында Мөхәммәт с.ғ.с. башҡа лидерҙар менән хаттар^[4], илселәр^[5] аша бәйләнеш урынлаштырған йәки шәхсән рәүештә уларға, мәҫәлән, Таифҡа барған^[6]; Мөхәммәт исламға күсергә саҡырған мөрәжәғәтен Ғәрәбстандан ситтә таратырға йыйынған. Һаҡланып ҡалған хатлашыу миҫалдарына Ираклийға, Хосров II һәм Негусҡа яҙған хаттары инә. Мөхәммәт Пәйғәмбәр Ғәрәбстан ярымутрауында башҡа лидерҙар менән бәйләнештәр булдырһа ла, был сиктәрҙән ары хаттар киттеме, юҡмы икәне һорау тыуҙыра^[7].

Мөхәммәттең дипломат булараҡ карьераһының төп билдәләүсе мәлдәрен түбәндәгеләр тәшкил итә: Ғәҡәбә бәйғәте, Мәҙинә Конституцияһы һәм Хоҙайбиә солохо. Хәбәр ителеүенсә, Мөхәммәт ислам диненә саҡырып, башҡа билдәле лидерҙарға ебәргән хаттарҙа көмөш мөһөрөн ҡулланған.[1][2][3]

• 
  Таифҡа юл алғы планда,Таиф тауҙары артҡы планда (Сәғүд Ғәрәбстаны).]]
• 
  Мөхәммәт император Ираклийғаебәргән тип фаразланған хат; репродукция Маджид Али Хан «Мөхәммәт-һуңғы Рәсүл», Ислам китап хеҙмәте, Нью-Дели (1998).
• 
  Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең Мунзир б. Саваға хаты (Солтан Әхмәт Ҡорайшиҙан алынған хаттың ҡулъяҙма күсермәһе. «Изге Пәйғәмбәр хаттары», Ҡарачи (1983).
• 
  Мөхәммәт пәйғәмбәрҙең Мукаукисҡа яҙған хаты.1858 йылда Мысырҙа табылған.^[8]
• 
  Хаж ҡылыусылар Минала

• Ислам тарихы
• Шәриғәт
• Ридуан бәйғәте

• El-Cheikh, Nadia Maria (1999). «Muhammad and Heraclius: A Study in Legitimacy». Studia Islamica 89 (89): 5–21. DOI:10.2307/1596083.

• Forward, Martin. Muhammad: A Short Biography. — Oxford: Oneworld, 1998. — ISBN 1-85168-131-0.
• Haykal, Muhammad Husayn. The Life of Muhammad. — Indianapolis: American Trust Publications, 1993. — ISBN 0-89259-137-4.
• Hayward Joel. The Leadership of Muhammad. — Claritas Books, 2021. — ISBN 9781905837489.
• Lewis, Bernard. The Jews of Islam. — US: Princeton University Press, 1984. — ISBN 0-691-05419-3.
• al-Mubarakpuri, Saif-ur-Rahman (2002). al-Raheeq al-Makhtoom, «The Sealed Nectar». Islamic University of Medina. Riyadh: Darussalam publishers. ISBN 1-59144-071-8.
• Muir, William. The Life of Mahomet. — London: Smith, Elder & Co., 1861.
• P.J. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs (Ed.), Encyclopaedia of Islam Online. Brill Academic Publishers.ISSN 1573-3912.
• Rogerson, Barnaby. The Prophet Muhammad: A Biography. — UK: Little, Brown (Time Warner books), 2003. — ISBN 0-316-86175-8.
• Watt, M Montgomery. Muhammad: Prophet and Statesman. — United Kingdom: Oxford University Press, 1974. — ISBN 0-19-881078-4.

• Muhammad Husayn Haykal: «The Life of Muhammad»; Online version
• Letters sent by Muhammad 2017 йыл 24 сентябрь архивланған.