Polimero
An polimero (Ingles: polymer, /ˈpɒlɪmər/;[4][5] Griyego poly-, "nagkapira" + -mer, "parte") iyo sarong substansya o materyal na pigbibilog nin darakulaon na molekula, o makromolekula, na igwa nin nagkapirang mga uruutrong subyunit.[6] Huli sa saindang mahiwas na ispektrum nin mga karakter,[7] parehas an mga sintetiko asin natural na polimero na minaakto nin esensyal asin lakop na ambag sa urualdaw na pagbuhay.[8]
An polimero iyo sarong substansya na pigbibilog nin mga makromolekula.[2] An makromolekula iyo sarong molekula nin halangkaw na relatibong molekular na gabat, an istraktura niya na esensyal na pigbibilog an dakulong repetisyon nin mga yunit iyo naguno, aktwal o konseptwal, gikan sa mga molekula nin hababang relatibong molekular na gabat.[3]
Etimolohiya asin uusipon
An terminong "polimero" iyo gikan sa taramong Griyego na πολύς (polus, boot-sabihon iyo "nagkapira") asin μέρος (meros, boot-sabihon iyo "parte"), asin minareperar sa darakulang mga molekula na an istraktura iyo pigbibilog nin dakulong mga uruutrong yunit, kun sain gikan an karakter na halangkaw na relatibong molekular na gabat asin pag-atendir na kaugalian.[9] An mga yunit na minabilog sa polimero iyo gikan, aktwal o konseptwal, hale sa molekula nin hababang relatibong molekular na gabat.[10]
An termino iyo namokna kaidtong 1833 ni Jöns Jacob Berzelius, alagad an depinisyon iyo lain sa modernong depinisyon nin IUPAC.[11][12] An modernong konsepto nin mga polimero bilang kovalentong sugponang makromolekula na istraktura iyo pigsuhestyon kaidtong ni Hermann Staudinger,[13] na iyo nagpadagos nin sunod na dekada sa paghanap nin eksperimental na ebidensya para sa hypothesis na ini.[14]
Pormasyon asin karakter
An mga polimero minarango hale sa pamilyar na sintetikong plastik arug kan polysterene pasiring sa mga natural na biyopolimero arug kan DNA sagkod protina na iyo pundamental sa biyolohikal na istraktura asin paggana. An mga polimero, parehas natural asin sintetiko, iyo nahimo sa paagi nin polimerisasyon nin nagkapirang mga saraditon na molekula, na iyo bistado bilang monomero. An saindang konsekwentong dakulang molekular na gabat, na iyo relatibo sa sadit na molekulang kompuwesto, naghihimo nin unikong pisikal na karakter arug kan pagkatagas, halangkaw na elastisidad, viskoelastisidad, asin an tsansa nin makaporma nin amorpo sagkod semikristalikong istraktura imbes na mga kristal.
Pag-aadal asin importansya
An mga polimero iyo pig-aadalan sa mga lado nin polimerong siyensya (na iyo kabali an polimerong kimika asin polimerong pisika), biyopisika, asin materyal na siyensya sagkod inhenyeriya. Historikal na an mga produkto na minaluwas hale sa pagsugpon nin uru-utrong yunit nin kovalentong sugpong kimikal an primerong pokus nin polimerong siyensya. An sarong nagluluwas na importanteng kahiwasan ngunyan iyo minapokus sa supramolekular na polimero na naporma nin dae-kovalentong takod. An polyisoprene nin latex na goma iyo sarong halimbawa ni natural na polimero, sagkod an polystyrene nin styrofoam iyo sarong halimbawa nin sintetikong polimero. Sa biyolohikal na konteksto, esensyal na an gabos na biyolohikal na makromolekula—halimbawa an, protina (polyamides), nukleyikong asido (polynucleotides), asin an mga polisakarido—iyo purong polimeriko, o iyo pigbibilog sa dakulang parte nin polimerikong komposisyon.
Hilingon man
Panluwas na takod
| Hilingon an polymer sa Wiksunaryo, an libreng diksyonaryo. |
Toltolan
Pinopoonan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.