Tataramon na Cuyonon

An Cuyonon saróng rehiyunal na tataramon na Bisaya na tinataram sa baybayon kan Palawan, asin sa mga isla nin Cuyo sa Filipinas.[2] An Cuyonon an lingua franca (tataramon na piggagamit sa pakikikomunika) kan provincia nin Palawan hanggan mabilis na uminabot an mga migrante na gikan sa Rehiyon Sur na Tagalog. 43% kan total na population kan Palawan kan kasagsagan kan 1980s piggagamit an Cuyonon bilan saindang tataramon. Kalaunan sa pan'adal na pigsagibo, buminabá an numero kan mga parataram ta tibaad sa paglangkaw kan mga parataram nin tataramon na Tagalog na imigrante gikan sa Luzon.

Cuyonon
Katutubo saFilipinas
Rehiyonbaybayon kan Palawan, mga isla nin Cuyo na natatangâ sa Palawan, asin Panay
Katutubong mga parataram
(120,000 pigbanggit 1990 sensus)[1]
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-3cyo
Glotologocuyo1237

Pigklasipikar an tataramon na Cuyonon kan Summer Institute of Linguistics bilan parte o maibahan sa Katahawan na Filipino, Sulnopan na Bisaya, sub-grupong Kuyan. An pinakadakol nin parataram nakaistar sa mga grupo nin mga isla nin Cuyo, na kun saen natatangâ ining mahihiling sa Norteng Palawan asin isla nin Panay.

Simpleng mga pambati

  • Marhay na Hapon - Mayad nga apon
  • Marhay na banggi - Mayad nga gabi
  • Kumusta ká? - Kumusta kaw?
  • Marhay man/Maray man, ika? - Mayad da, ay ikaw?
  • Marhay man, sa grasya kan kagurangnan - Kaloy' Dios mayad da.
  • Dios Mabalos - Salamat
  • Sain ka maduman? - Adin kaw mapakon?
  • Anong piggigibo mo? - Anono imong ingbuwoat?
  • Mayo man. - Ara ra.
  • Dagos kamo. - Dayon kamo.
  • Haloy takang dae nahiling. - Mabway kita reng ara agkita.

Komun na ekspresiyon

CuyononKinaray-aTagalogKatahawan na Bikol
Mayad nga tempranoMayad nga agaMagandáng umagaMar(h)ay na aga
Mayad nga ugtong adlawMayad nga adlawonMagandáng tanghalìMar(h)ay na udto
Mayad nga aponMayad nga haponMagandáng haponMar(h)ay na hapon
Mayad nga siremMayad nga sirumMagandáng takipsilimMar(h)ay na banggi
Mayad nga gabiMayad nga gabi-iMagandáng gabíMar(h)ay na banggi
Mayad nga adlawMayad nga adlawMagandáng arawMar(h)ay na aldaw
ArumanSarum-anBukasSa-ága
DominggoDomingoLinggoDominggo
BulanBulanBuwánBulan
DagonTuigTaónTaon
Matamang salamat(Duro/Raku) nga salamatMaraming salamatDiyos Mabalos
Ing gegegman ta kawGuinhigugma ta ikawMahal kitáPadangat taka, Padaba taka
Ing etekan ako kanimoGa-ugot takun kanimoNaiinís akó sa iyoNasusuyá ako saimo
EenHuodOoIyo
Beken/IndiIndi/BukonHindîDai
AmosDali ronTara na(Madya, Mari, Mos) na
MaderepMapisanMasipagMahigos, Maurop
MaambengMasadyaMasayáMaugma
MasaborManamitMasarápMasiram
MabaskegMabaskogMalakásMakusog
AmbogHambogMayabangHambogon
KabosMangoBoboBobo, Patal, Palpal
EngeyBuang/BuangitBaliwBua, Kapay, Ribong
BengelBungolBingíBungog
MaisegMaisogMatapangMaisog
MaluyoMahinayMabagalMaluway
Tekagan/Biga-ilBiga-un/BigatlanMalandîGìtil, Durat
YawâYawaMasamaMaraot
BuringHigku/BuringDumiAtî
MakurîMabudlay/MalisudMahirapMasakit, Dipisil
AdlekHadlukTakótTakót
LalakiLalakiLalakiLalaki
Babai'BabayiBabaeBabayi
ManongManongKuyaKuya, Manoy
ManangManangAteAte, Manay
Matinlo kawGwapa kawMaganda kaMagayon ka
Gwapo kawGwapo kawPogi kaGuwapo ka
Lebaan kawMa-alwan kawMabait kaMabuot ka
Pag-ambligHalong/Mag-amligMagingat kaMag-ingat ka
KarawatSipalLaroKawat
Tyo'AyamAsoAyam, Ido
Kuti'KutiPusaIkos
AmbeBalabawDagaKinô
Palamingko'Lasga/GuyumLanggamTanga
KalagKalagKaluluwaKalag
Aso'AsoUsokAsó
TubigTubigTubigTubig
UgbongBabawItaasItaas
IdalemIdalumIlalimIbaba
KwartaKwartaSalapíKuwarta, Pirak
SensilyoSinsilyoBaryaSensilyo, Bariya
PalengkeMercado/TiendaPamilihanMerkado/Sa(o)dán

Mga parte kan lawas

CuyononKinaray-aKatahawan na Bikol
UloUloPayo
MataMataMata
BukBuhokBuhok
IrongIrongDungô
TalingâTalingaTalinga
BibigBibigNgábil
BâbâBabaNgusò, Ngimot
IpënUntoNgipon
ÈyenYahunPisngi
DaíDahiAngog

Mga Toltolan

Mga panluwas na Takod