Царква Прачыстай Багародзіцы (Жыровічы)

Вялікае Княства Літоўскае

Пад 1609 годам упамінаецца недабудаваная мураваная Прачысьценская царква (ст.-бел. Пречистой Святой Богородицы). Будаваньне царквы скончылася ў 1650 годзе^[1]. Каля 1730 году зрабілі драўляны іканастас, які захаваўся да нашага часу.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Жыровічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. У 1828 годзе будынак рэканструявалі ў стылі клясыцызму. Па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-Каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час

У 1990-я гады ў выніку рэканструкцыі з іканастаса зьнялі дэкаратыўныя элемэнты (херувімаў, ракавіны, гірлянды, арнамэнт у выглядзе вінаграднай лазы і лістоў аканта). Дэкаратыўную фазу, якая завяршала іканастас, замянілі на 8-канцовы маскоўскі крыж. У 2009 годзе сем абразоў, зьнятых з іканастаса, перадалі ў Нацыянальны мастацкі музэй Беларусі. Замест іх паставілі новыя абаразы, стылізаваныя пад тэхніку Маскоўскай дзяржавы. Лёс астатніх абразоў і драўлянай разьбы дагэтуль застаецца нявызначаным^[2].

Помнік архітэктуры барока і клясыцызму. Гэта мураваная 3-нэфавая крыжова-купальная базыліка (даўжыня большая за 55 м, вышыня каля 40 м) з паўкруглай апсыдай. З паўночнага і паўднёвага бакоў да царквы далучаюцца тры цёплыя прыдзелы: Покрыва Багародзіцы, Раства Яна Хрысьціцеля і Сьвятога Мікалая. Сьпярша царква мела 2-вежавы галоўны фасад, аднак па рэканструкцыі ў 1828 годзе вежы разабралі, зьмянілі форму сьветлавога барабана і купала, у дэкоры выкарысталі дарычны ордэр (4-калённы порцік з 3-кутным франтонам, фрых з трыгліфамі). Царква злучаецца крытымі пераходамі з будынкам сэмінарыі (на поўначы) і з жылым корпусам манастыра (на поўдні).

Інтэр’ер захаваў барокавы характар. Прастора трансэпта павялічваецца купалам паўночнага крыла і скляпеньнем на ветразях паўднёвага. 2-сьветлавы цэнтральны нэф асьвятляецца аркавымі вокнамі, аддзяляецца высокімі аркадамі і перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі. Скляпеньні ўпрыгожвае стукавы арнамэнт, іх падпружныя аркі — фрэскавыя філёнкі ў стылі ракако. Манумэнтальная конха апсыды праразаецца люнэтамі і запаўняецца фрэскай «Спас Пантакратар», на сьцяне апсады захаваўся ляпны алтар у стылі ракако. Авальны цэнтральны купал пры дапамозе ветразяў падтрымліваюць масіўныя слупы крыжовага сечыва. У паўночна-заходняй частцы царквы на манумэнтальнай 3-пралётнай аркадзе разьмяшчаюцца шырокія хоры, парапет якіх дэкаруецца дарычным фрызам. Пад апсыдай разьмяшчаецца крыпта з цыліндрычным скляпеньнем.

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  1879 г.
• 
  1882 г.
• 
  1890 г.
• 
  1898 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1916 г.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.

• 
  1910—1930 гг.
• 
  1910—1930 гг.
• 
  А. Віслоцкі, 1926 г.
• 
  1941 г.

• 
  1941—1942 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  З боку апсыды
• 
  Інтэр'ер

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Габрусь Т. Мураваныя харалы: Сакральная архітэктура беларускага барока. — Менск: «Ураджай», 2001. — 287 с.: іл. ISBN 985-04-0499-X.

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  411Г000537

• Царква Прачыстай Багародзіцы ў Жыровічах, Radzima.org