Londrez

Testeniekaet eo ar stumm latin Londinium er I^añ kantved GJK^[2] ; Londinio, "e Londrez", a lenner war dablezennoù roman dornskrivet bet kavet e kêr^[3].
Meur a zisplegadenn zo bet kinniget a-hed an amzer, an hini gentañ gant Geoffrey of Monmouth en e Historia Regum Britanniae (c. 1136)^[2],[4].
Goude dielfennañ stummadur hag emdroadur ar stummoù paotañ (Londinium e latin, Lunden en hensaozneg ha Llundain e kembraeg) ez eus bet kenemglev evit disklêriañ ez eo deuet an anv eus ar predeneg ; emeur bremañ o klask adkavout ar stumm keltiek orin, a vefe *[Lōndonjon] pe un anv tost, alese ar stumm latin hag an holl stummoù arall a anaver^[5].

E-keñver ster an anv-lec'h, ar yezhoniour Richard Coates a ginnigas e 1998 ur wrizienn rakkeltiek war dachenn an douranvadurezh, *(p)lowonida, "stêr re ledan evit bout treuzet war droad", a rafe dave d'ar stêr Thames pa dreuz kêr ; eus ar wrizienn-se e teufe ar stumm keltiek *Lowonidonjon^[6].
Hogen an darn vuiañ eus ar studiadennoù a sav a-du gant un orin keltiek da vat ; labourioù nevesoc'h eget hini R. Coates a ginnig e teufe an anv eus ur wrizienn rakindezeuropek *lend^h-, "gouelediñ, lakaat da c'houelediñ" ${\displaystyle +}$ al lostger keltiek *-injo pe *-onjo da verkañ anv ul lec'h, eleze "ul lec'h a vez liñvet a vare da vare gant al lanv" hervez ar yezhoniour izelvroat Peter Schrijver^[7],[5].

Mammennoù

• Klaudios Ptolemaios : I, 15, 7 : Londini; II, 3, 12 : Londinium, ur polis ar c'h-Cantiaci; VIII, 3, 6 : Londinium
• Itinerarium Antonini, 475₅ (Iter II) : Londinio; 477₁₀ (Iter VII), 479₁₀, 480₈ : Lundinio
• Notitia Dignitatum XI₃₇ : Praepositus thesaurum Augustensium (in Bitannis)
• Ravenna 106₅₀ : Londinium Augusti; 106₃₈ : Landini^[8]

Enskrivaduroù

JRS (?), XLIV (1954), 108 : ul lizher gant Rufus Callusini da Epillicus, war un daolenn goad dizoloet e 1927 : Londinio

JRS (?), L, (1960) : 108-11 : Londini / Ad fanum Isidis : Londrez ... da dempl Isis^[8]

Skridoù eus an istor hag eus an Iliz

• Tacitus, Annales XIV, 33 : Londinium
• Meulbrezegenn VIII, 17, 1, goude J.-K. 297-98, eus Trier ? : Oppidum Londiniense
• Sened Arles, goude J.-K. 314 : Civitate Londiniensi
• Ammianus Marcellinus, XX, I, 3 : Lundinium; XXVII, 8, 7 : ad Lundinium, vetus oppidum quod Augustam posteritas appellavit = kreñvlec'h kozh hag eo bet anvet (Kêr)-Aogust war-lerc'h; XXVIII, 3, 7 : ab Augusta profectus quam veteres appellavere Lundinum = Augusta hag ar re gozh e anaveze Lundinium
• Stephanus of Byzantium, o venegiñ Marsian : Lindonium^[8]

   En argant e groaz en gul, ouzh konk kentañ ur c'hleze ivez en gul e veg ouzh kab.

Distrujet eo bet Londinium (tan ha lazhadeg veur) e-kerzh emsav Boudika.

Londrez a zo bet distrujet evit un eil gwech war-dro 125-130^[9].

Tan-gwall bras Londrez a voe un tan-gwall all a zistrujas tost razh kêr Londrez adalek an 2 a viz Gwengolo betek ar 5 a viz Gwengolo 1666. An tan a oa bet e-kreiz kêr Londrez, dreist-holl e-barzh al lodenn enkelc'hiet gant mogerioù kozh eus mare ar Romaned.

• 
  Moger roman Kêr Londrez
• 
• 
• 
• 

• Pont Londrez
• Pont an Tour
• Palez Buckingham
• Palez Westminster ha Big Ben
• Hyde Park

Kalz mirdioù, palieroù ha levraouegoù zo e Londrez, en o zouez ar British Museum, an National Gallery, ar Mirdi istor naturel, an Tate Modern hag ar British Library^[10].

E karterioù poblek Reter Londrez e voe e-pad pell arvezioù ur sevenadur dibar dezhañ e-unan. Eno e voe pergen graet gant un doare luc'haj anvet cockney, disheñvel-mat diouzh ar saoznek skoueriek.

Londrez he deus skoulmet liammoù gant^[11] :

• Berlin (Alamagn) abaoe 2000
• Moskov (Rusia) abaoe 2002
• New York (SUA) abaoe 2001
• Pariz (Bro-C'hall) abaoe 2001
• Beijing (Sina) abaoe 2006^[12]
• Tokyo (Japan) abaoe 2006
• Varsovia (Polonia) abaoe 2006

• Ian Andrew's : Boudicca's Revolt. Cambridge University Press. 1972 / 1980
• Ordnance Survey : Londinium. A descriptive map and guide to Roman London. 1980

• Londrez Veur

Muioc'h a restroù diwar-benn

Londrez

a vo kavet e Wikimedia Commons.

• (en) Greater London Authority.
• Lec'hienn ofisiel an touristelezh e Londrez.
• (en) Lec'hienn ofisiel Palez Buckingham.