Самегрело — Земо-Сванети
Самегрело — Земо-Сванети (наггахь Самегре́ло а, Земо-Сване́ти а; гуьрж. სამეგრელო-ზემო სვანეთი; мадарра Мегрели а, Лакха Сванети а) — Гуьржийчоьнан мохк (мхаре).
| Мохк (АД 1-гӀа тегӀа) | |
| Самегрело — Земо-Сванети | |
|---|---|
| სამეგრელო-ზემო სვანეთი | |
 | |
| 42°30′ къ. ш. 41°51′ м. д.HGЯO | |
| Пачхьалкх | Гуьржийчоь |
| Адм. центр | Зугдиди |
| Губернатор | Александр Моцерелия[d] |
| Истори а, географи а | |
| Латта | 7 441,5 (3 меттиг) |
| Сахьтан аса | UTC+4:00[d] |
| Бахархой | |
| Бахархой | 320 805[1] стаг (2018) |
| Луьсталла | 44 стаг/км² |
| Къаьмнийн хӀоттам | гуьржий 99,37 % (мегрелаш 90 % а, сванаш 10 %)[2] |
| Официалан меттанаш | гуьржийн (баьржина бу мегрелийн а, сванийн а) |
| Идентификаторан терахьаш | |
| Код ISO 3166-2 | GE-SZ |
| Официалан сайт | |
 | |
 | |
 Медиафайлаш Викилармехь | |
Махкан йукъахь йу Ӏаьржа хӀордан малхбалехьара йист а, уллера Мегрелин латташ а, Эльбрус ломан къилбехьара кӀаже а, Коьрта Кавказан дукъан дакъа — Лакха Сванети а. Махкахь ду эркаш Ингури, Риони, Цхенисцкали, Хоби.
Регионан административан центр йу гӀала Зугдиди.
Административан йекъайалар
Мехкан йукъахь йу 8 муниципалитет а, 1 мехкан муьтахь йолу гӀала а (2016-2017 шарахь иштта гӀаланаш шиъ йара: Поти йоцуш, оцу йукъахь хана йара Зугдиди).
| Муниципалитет | байракх | хӀост | майда, км² | бахархой ларар 2002[3], стаг | бахархой ларар 2014[4], стаг | бахархой ларар 2018[1], стаг | центр |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Поти, гӀала |  |  | 65 | 47 149 | 41 465 | 41 731 | |
| Абашин муниципалитет |  |  | 321 | 28 707 | 22 341 | 20 845 | Абаша гӀ. |
| Зугдидин муниципалитет[5] |  |  | 682 | 167 760 | 105 509 | 103 259 | Зугдиди гӀ. |
| Мартвилин муниципалитет |  |  | 881 | 44 627 | 33 463 | 32 566 | Мартвили гӀ. |
| Местийн муниципалитет |  |  | 3045 | 14 248 | 9316 | 9511 | Местиа гӀкэ |
| Сенакин муниципалитет |  |  | 521 | 52 112 | 39 652 | 36 939 | Сенаки гӀ. |
| Хобин муниципалитет |  |  | 725 | 41 240 | 30 548 | 29 247 | Хоби гӀ. |
| Цаленджихин муниципалитет |  |  | 647 | 40 133 | 26 158 | 24 776 | Цаленджиха гӀ. |
| Чхороцкускин муниципалитет |  |  | 619 | 30 124 | 22 309 | 21 931 | Чхороцку гӀкэ |
| мохк, берриге | 7442 | 466 100 | 330 761 | 320 805 | Зугдиди гӀ. |
Бахархой
2018 шеран 1 январехь ларарца махкахь 320 805 бахархой бу[1], 2014 шеран 1 январехь ларарца — 476 300 бахархой, 2009 шеран 1 январехь — 468 000 бахархой[6].
ГӀаланаш Мегрелехь:
- Зугдиди (42 998 стаг, ларар 2014 шо),
- Поти (41 465 стаг),
- Сенаки (21 596 стаг),
- Абаша (4941 стаг),
- Мартвили (4425 стаг),
- Хоби (4242 стаг),
- Цаленджиха (3847 стаг),
- Джвари (763 стаг),
ГӀалин кепара эвлаш: Чхороцку (3141 стаг, ларар 2014 шо).
Лакха Сванетин уггаре йокха гӀала йу (Местийн муниципалитет): ГӀалин кепара эвла Местиа (1973 стаг, ларар 2014 шо).
2002 шарахь — 466 100 бахархой. Царах 459 614 стаг (я 98,6 %) гуьржий, 4 163 стаг (0,9 %) — оьрсий, цул совнах украинаш (528 стаг), эрмалой (476 стаг), абхазаш (423 стаг) и кхиберш (2002 шо).
2014 шарахь ларарца махкахь бара 330 761 бахархой[4],
Мехкан къаьмнийн хӀоттам
(2014 шарахь)[7][8]
| стаг | % | |
|---|---|---|
| берриге | 330 761 | 100,00 % |
| Гуьржий | 328 662 | 99,37 % |
| Оьрсий | 1173 | 0,35 % |
| Украинаш | 312 | 0,09 % |
| Эрмалой | 143 | 0,04 % |
| Азербайджанаш | 64 | 0,02 % |
| Желтой | 55 | 0,02 % |
| Цигонаш (боша) | 53 | 0,02 % |
| ХӀирий | 46 | 0,01 % |
| Ассирийхой | 36 | 0,01 % |
| Абхазаш | 34 | 0,01 % |
| кхиберш | 183 | 0,06 % |
Самегрело — Земо-Сванети махкара гуьржий бекъалуш бу мегрелаш (90 % герг), цара буьйцу шайн мегрелийн мотт, сванаш (10 % герг), цера бу шайн сванийн мотт уьш дукхахберш бехаш бу Сванетия къилбаседа декъехь: Местийн муниципалитетехь (иштта Рача-Лечхуми а, Квемо-Сванети а мехкан Лентехин муниципалитетехь, 2008 шеран август кхаччалц бехаш бара Абхазин Кодор чӀожан лакхарчу декъехь а.
Мехкан а, цуьна муниципалитетийн а къаьмнийн хӀоттам (2014)[9]
| муниципалитет[10] | берриге | гуьрж- ий | % | оьрс- ий | % | ук- раин- аш | % | эрма- лой | % | азер- байд- жанаш | % | жел- той | % | Циго- наш | % | хӀир- ий | % | кхи | % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Поти, город | 41 465 | 40 446 | 97,54 % | 604 | 1,46 % | 143 | 0,34 % | 65 | 0,16 % | 40 | 0,10 % | 28 | 0,07 % | 32 | 0,08 % | 23 | 0,06 % | 84 | 0,20 % |
| Абашин | 22 341 | 22 258 | 99,63 % | 51 | 0,23 % | 7 | 0,03 % | 3 | 0,01 % | 2 | 0,01 % | 3 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 5 | 0,02 % | 12 | 0,05 % |
| Зугдидин | 105 509 | 105 079 | 99,59 % | 238 | 0,23 % | 67 | 0,06 % | 15 | 0,01 % | 7 | 0,01 % | 10 | 0,01 % | 20 | 0,02 % | 7 | 0,01 % | 66 | 0,06 % |
| Мартвилин | 33 463 | 33 394 | 99,79 % | 33 | 0,10 % | 6 | 0,02 % | 2 | 0,01 % | 1 | 0,00 % | 4 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 4 | 0,01 % | 19 | 0,06 % |
| Местийн | 9316 | 9299 | 99,82 % | 11 | 0,12 % | 3 | 0,03 % | 1 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 0 | 0,00 % | 0 | 0,00 % | 0 | 0,00 % | 2 | 0,02 % |
| Сенакин | 39 652 | 39 476 | 99,56 % | 59 | 0,15 % | 25 | 0,06 % | 39 | 0,10 % | 9 | 0,02 % | 5 | 0,01 % | 1 | 0,00 % | 2 | 0,01 % | 36 | 0,09 % |
| Хобин | 30 548 | 30 424 | 99,59 % | 68 | 0,22 % | 31 | 0,10 % | 5 | 0,02 % | 3 | 0,01 % | 2 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 3 | 0,01 % | 12 | 0,04 % |
| Цаленджихин | 26 158 | 26 043 | 99,56 % | 71 | 0,27 % | 22 | 0,08 % | 7 | 0,03 % | 0 | 0,00 % | 3 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 1 | 0,00 % | 11 | 0,04 % |
| Чхороцкуйн | 22 309 | 22 243 | 99,70 % | 38 | 0,17 % | 8 | 0,04 % | 6 | 0,03 % | 2 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 0 | 0,00 % | 1 | 0,00 % | 11 | 0,05 % |
| мохк, берриге | 330 761 | 328 662 | 99,37 % | 1173 | 0,35 % | 312 | 0,09 % | 143 | 0,04 % | 64 | 0,02 % | 55 | 0,02 % | 53 | 0,02 % | 46 | 0,01 % | 253 | 0,08 % |
Самегрело — Земо-Сванетин дукхахболу бахархой Гуьржийн православин килсехь дин лелош бу — 326 061 стаг (98,58 %). Регионехь кӀезига мусулбанаш а бу (766 стаг), цул совнах Эрмалойн апостолийн килсе оьхурш а бу (23 стаг)[11].
Карта
Картин легенда:
 | 50 000 сов стаг. |
 | 10 000 тӀера 50 000 кхаччалц стаг. |
 | 5 000 тӀера 10 000 кхаччалц стаг. |
 | 1 000 тӀера 5 000 кхаччалц стаг. |
 | 500 тӀера 1 000 кхаччалц стаг. |
