Belarus tili
| Belarus tili беларуская мова / biełaruskaja mova | |
|---|---|
| Memleketler: | Belarus, Lehistan, Ukraina |
| Resmiy status: | Belarus |
| Laf etken sayısı: | 8 million |
| Sıralama: | 79 |
| Sınıflaştırma | |
| Kategoriya: | Slavân tilleri |
İnd-Avropa tilleri
| |
| Elifbe: | Kiril elifbesi (Belarus elifbesi) |
| Til kodları | |
| ISO 639-1: | be |
| ISO 639-2: | bel |
| ISO 639-3: | bel |
 Vikipediyanıñ Belarusça bölügi bar | |
Belarus tili (belarusça беларуская мова, biełaruskaja mova) – şarqiy slavân gruppasından bir tildir, Belarusnıñ resmiy tili. 1999 yılında ettilge nüfus sayımında, Belarusça yaqlaşıq 3.686.000 Belarus vatandaşı (nüfusniñ% 36.7'si) tarafından "üyde qonuşulğan bir dil" bolaraq belirtildi.[1][2] Belaruslularnıñ yaqlaşıq 6.984.000'i (%85.6) Belarusçanı "anatilleri" bolarak ilan etti. Ethnologue kibi diğer qaynaqlar, rakamnı yaqlaşıq 2,5 milyon aktif qonuşmacı bolarak kösterdi.[3] Belarus ükümeti tarafından 2009 yılında ettilgen bir araştırmağa köre, Belaruslularnıñ %72'si üyde Rusça qonuşurikende, Belarusça aktif bolarak Belaruslularnıñ yalnızca %11.9'u tarafından qullanılmaqtadır. Belaruslularnıñ yaqlaşıq %29,4'ü Belarusça yazabilir, qonuşabilir ve oquyabilirken, %52,5'i sadece oquyup qonuşabilmektedir.[4] UNESCO Dünya Tilleri Tehlike Atlası'na köre Belarus tiliniñ savunmasız bolduğunı belirtilir.[5]
Elifbe
Belarus elifbesi, ilk bolaraq Eski Kilise Slavcası içün bir elifbe bolaraq qullanılğan Kiril elifbesiniñ bir çeşididir. Modern Belarusça alifbesiniñ formu 1918'de tanımlanğandır ve otuz eki arften oluşmaqtadır. Bundan önce Belarusça; Belarus Latin elifbesinen, Belarus Arap elifbesinen (Lipka Tatarları tarafından) ve İbrani elifbesinen (Belarus Yehudileri tarafından) yazılğandır.[6]
| А а a | Б б b | В в v | Г г ğ | Д д d | Е е e, ye | Ё ё yo | Ж ж j | З з z | І і i | Й й y | К к k |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| /a/ | /b/ | /v/ | /ɣ/ | /d/ | /jɛ, ʲɛ/ | /jɔ, ʲɔ/ | /ʐ/ | /z/ | /i, ʲi, ji/ | /j/ | /k/ |
| Л л l | М м m | Н н n | О о o | П п p | Р р r | С с s | Т т t | У у u | Ў ў u | Ф ф f | Х х h |
| /l/ | /m/ | /n/ | /ɔ/ | /p/ | /r/ | /s/ | /t/ | /u/ | /w/ | /f/ | /x/ |
| Ц ц ts | Ч ч ç | Ш ш ş | Ы ы ı | Ь ь | Э э e | Ю ю yu | Я я ya | ’ | |||
| /ts/ | /tʂ/ | /ʂ/ | /ɨ/ | /ʲ/ | /ɛ/ | /ju, ʲu/ | /ja, ʲa/ | – |
| А а | Б б | В в | Г г | (Ґ ґ)* | Д д | Е е |
| Ё ё | Ж ж | З з | І і | Й й | К к | Л л |
| М м | Н н | О о | П п | Р р | С с | Т т |
| У у | Ў ў | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш |
| Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
*Tek taraşkevitsada
| Kiril | Latin | Arap |
| А, а | A, a | َ |
| Б, б | B, b | ب |
| Ц, ц | C, c | ࢯ ( ) |
| ЦЬ, ць | Ć, ć | س |
| Ч, ч | Č, č | چ |
| Х, х | CH, ch | خ |
| Д, д | D, d | د |
| Дз, дз | Dz, dz | ࢮ ( ) |
| Дзь, дзь | DŹ, dź | ࢮ ( ) |
| Дж, дж | DŽ, dž | ج |
| Э, э | E, e | َ |
| Ф, ф | F, f | ف |
| Ґ, ґ | G, g | غ |
| Г, г | H, h | ه |
| І, і | I, i | ِ |
| Я, я | Ia, ia | َ |
| Е, е | Ie, ie | َ |
| Ё, ё | Io, io | ُ |
| Ю, ю | Iu, iu | ُ |
| Й, й | J, j | ى |
| К, к | K, k | ق |
| Кь, кь | KJ, kj | ك |
| Ль, ль | L, l | ل |
| Л, л | Ł, ł | ل |
| М, м | M, m | م |
| Н, н | N, n | ن |
| Нь, нь | Ń, ń | ن |
| О, о | O, o | ُ |
| П, п | P, p | پ |
| Р, р | R, r | ر |
| С, с | S, s | ص |
| Сь, сь | Ś, ś | ث |
| Ш, ш | Š, š | ش |
| Т, т | T, t | ط |
| Ть, ть | TJ, tj | ت |
| У, у | U, u | ُ |
| Ў, ў | Ŭ, ŭ | و |
| В, в | V, v | و |
| Ы, ы | Y, y | ِ |
| З, з | Z, z | ض |
| Зь, зь | Ź, ź | ز |
| Ж, ж | Ž, ž | ژ |
| ' | - | ع |
| Ь, ь | - | - |
Bağlantılar
- Belarus tiliniñ dersligi (taraşkevitsa) (Rusça)
- Калита И. В. Современная Беларусь: языки и национальная идентичность. Ústí nad Labem, ISBN 978-80-7414-324-3, 2010, 300 s. s. 112-190.
| Slavân tilleri | |||
| Ğarbiy Slavân tilleri | Aşağı Sorb | Çeh | Kaşub | Knaan † | Leh | Pannoniya Rusin | Polab † | Pomeran † | Silez | Slovak | Slovin † | Yuqarı Sorb | ||
| Şarqiy Slavân tilleri | Qadimiy şarqiy slavân † | Ruten † | Belarus | Rusin | Ukrain | Rus | ||
| Cenübiy Slavân tilleri | Eski kilse Slavân † | Kilse Slavân | Bulğar | Makedon | Sloven | „Sırb-Hırvat” (Montenegro | Bosnak | Hırvat | Sırb) | ||
| Başqa tiller | Proto-Slavân † | Russenorsk † | Slavo-Sırb † | ||
| İzaat: † Ölü tiller | |||