Ницше Фридрих

Ницше (хушамат) хушаматлă урăх çынсем çинчен Википедире статьясем пур.

Фри́дрих Ви́льгельм Ни́цше (ним. Friedrich Wilhelm Nietzsche [ˈfʁiːdʁɪç ˈvɪlhɛlm ˈniːtsʃə]; 15.10.1844, Рёккен, Прусси — 25.08.1900, Веймар, Германи) — нимĕç шухăшлавçи, хăй евĕрлĕ академиллĕ мар пахаллă, çавăнпа ăслăх-философи пĕрлĕхĕн таврашĕнче анлă сарăлнă философи вĕрентĕвне тăваканĕ. Ницшĕн никĕс концепцийĕ хăйĕн шутне чăнлăхăн мораль, тĕн, этеплĕх тата этем пĕрлĕх-политика хутшанăвĕсен тĕп принципĕсене урăхла хаклать.

Фридрих Ницше
Friedrich Nietzsche
Портрет
Çуралнă вăхăт: 1844 юпа, 16
Çуралнă вырăн: Рёккен, Прусси
Çуралнă вăхăт: 1900 çурла, 26
Вилнĕ вырăн: Веймар, Германи
Шкул/йăла: пурнăç философийĕ
Тĕлĕ: Европа философийĕ
Тĕп кăсăксем: философи, тĕн, культура, мораль, пĕрлĕх, политика
Витĕм кӳнĕ: Аристотель, Шопенгауэр

Кун-çулĕ

Рёккене (Лайпцигра, хĕвел тухăç Германи), Карл Людвиг Ницше (1813—1849) лютеран пастор çемьинче çуралнă. Гимназире пĕлӳ илнĕ чухне филологипе мусăкра çивĕс пултарулăх кăтартнă. 1864-1869 çулсенче Ницше Бонн тата Лайпциг университечĕсенче теологие тата классика филологине тĕпчесе вĕреннĕ. Çак тапхăрта вăл Шопенгауэр ĕçесемпе паллашать, унăн философине кăмăллаканĕ пулса тăрать.

1882 ҫул вӗҫенче Ницше Римра Луиза Густавовна фон Саломепе паллашать (1861—1937), вӑл философ пурнӑҫӗнче тарӑн йӗр хӑварать.

Философи

1875 тĕлнелле

Халаплăх

Паллă ĕçĕсем

  • «Ттрагеди çурални, е Эллинлăх тата пессимизм» (Die Geburt der Tragödie, 1871)
  • «Несвоевременные размышления» (Unzeitgemässe Betrachtungen, 1872—1876)
  1. «Давид Штраус в роли исповедника и писателя» (David Strauss: der Bekenner und der Schriftsteller, 1873)
  2. «Пурнăçшăн истори усси тата сиенĕ» (Vom Nutzen und Nachtheil der Historie für das Leben, 1874)
  3. «Шопенгауэр как воспитатель» (Schopenhauer als Erzieher, 1874)
  4. «Рихард Вагнер Байройтра» (Richard Wagner in Bayreuth, 1876)
  • «Çынлăхли, ытла çынлăхли. Ирĕклĕ ăс-тăн валли кĕнеке» (Menschliches, Allzumenschliches, 1878). Икĕ хушмапа:
    • «Хутăш шухăшсемпе каларăшсем» (Vermischte Meinungen und Sprüche, 1879)
    • «Странник и его тень» (Der Wanderer und sein Schatten, 1880)
  • «Утренняя заря, или мысли о моральных предрассудках» (Morgenröte, 1881)
  • «Хавас ăслăх» (Die fröhliche Wissenschaft, 1882, 1887)
  • «Саратуштра çапла каланă. Никам валли те мар, пурин валли» (Also sprach Zarathustra, 1883—1887)
  • «По ту сторону добра и зла. Прелюдия к философии будущего» (Jenseits von Gut und Böse, 1886)
  • «К генеалогии морали. Полемическое сочинение» (Zur Genealogie der Moral, 1887)
  • «Казус Вагнер» (Der Fall Wagner, 1888)

Урăх ĕçĕсем

  • «Гомер тата классика филологийĕ» (Homer und die klassische Philologie, 1869)
  • «О будущности наших образовательных учреждений» (Über die Zukunft unserer Bildungsanstalten, 1871—1872)
  • «Пять предисловий к пяти ненаписанным книгам» (Fünf Vorreden zu fünf ungeschriebenen Büchern, 1871—1872)
  1. «О пафосе истины» (Über das Pathos der Wahrheit)
  2. «Мысли о будущности наших образовательных учреждений» (Gedanken über die Zukunft unserer Bildungsanstalten)
  3. «Греческое государство» (Der griechische Staat)
  4. "Соотношение между философией Шопенгауэра и немецкой культурой (Das Verhältnis der Schopenhauerischen Philosophie zu einer deutschen Cultur)
  5. «Гомеровское соревнование» (Homers Wettkampf)
  • «Об истине и лжи во вненравственном смысле» (Über Wahrheit und Lüge im außermoralischen Sinn, 1873)
  • «Философия в трагическую эпоху Греции» (Die Philosophie im tragischen Zeitalter der Griechen)
  • «Ницше против Вагнера» (Nietzsche contra Wagner, 1888)
  • «Размышления в домашнем халате»
  • «Падение кумиров», 1888

Яш чухнехи ĕçĕсем

  • «Хамăн пурнăçран» (Aus meinem Leben, 1858)
  • «Мусăк пирки» (Über Musik, 1858)
  • «Наполеон III президент евĕр» (Napoleon III als Praesident, 1862)
  • «Фатум тата истори» (Fatum und Geschichte, 1862)
  • «Свободная воля и фатум» (Willensfreiheit und Fatum, 1862)
  • «Может ли завистник быть действительно счастливым?» (Kann der Neidische je wahrhaft glücklich sein?, 1863)
  • «Кăмăл-туйăм пирки» (Über Stimmungen, 1864)
  • «Манăн пурнăç» (Mein Leben, 1864)

Вуламалли

  • Ницше Ф. Полное собрание сочинений: В 13 томах[1] / Пер. с нем. В. М. Бакусева; Ред. совет: А. А. Гусейнов и др.; Ин-т философии РАН. — М.: Культурная революция, 2005.
  • Ницше Ф. Полное собрание сочинений: В 13 томах: Т. 12: Черновики и наброски, 1885—1887 гг. — М.: Культурная революция, 2005. — 556 с. — ISBN 5-902764-07-6
  • Бугера, В. Е. Социальная сущность и роль философии Ницше. — Москва: КомКнига, 2010. — ISBN 978-5-484-01062-2.
  • Марков, Б. В. Человек, государство и Бог в философии Ницше. — СПб.: Владимир Даль: Русский остров, 2005. — 786 с. — (Мировая Ницшеана). — ISBN 5-93615-031-3, ISBN 5-902565-09-X
  • Нордау М. Фридрих Ницше // Вырождение. — М.: Республика, 1995.— 400 с. — (Прошлое и настоящее). ISBN 5-250-02539-0

Асăрхавсем

Каçăсем

  1. перенаправление Шаблон:Фридрих Ницще хайлавĕсем