Bracla

Maestref yn nhref Pen-y-bont ar Ogwr a chymuned ym mwrdeistref sirol Pen-y-bont ar Ogwr yw Bracla^[1] (weithiau Bragle;^[2] Saesneg: Brackla).^[3] Mae'n ystad breswyl enfawr ar lethr deheuol Bryn Bragle yn nwyrain y dref.

Bragle

Math	cymuned
Poblogaeth	11,749
Daearyddiaeth
Sir	Pen-y-bont ar Ogwr
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	321.41 ha
Cyfesurynnau	51.513°N 3.551°W
Cod SYG	W04000882
Cod OS	SS925805
Cod post	CF31
Gwleidyddiaeth
AC/au	Sarah Murphy (Llafur)
AS/au	Jamie Wallis (Ceidwadwyr)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Fe'i codwyd ar diroedd Tŷ Waunscil a Fferm Tremaen. Cododd y cyngor lleol yr ystad wreiddiol yn y gorllewin o amgylch chwarel Tremaen yn y 50au, ond codwyd y rhan fwyaf o'r ystad gan gwmnïau preifat o'r 70au ymlaen. O dan yr ystad mae nifer o dwnelau a ddefnyddiwyd yn yr Ail Ryfel Byd i storio arfau a gynhyrchwyd yn ffatri Tredŵr gerllaw. Defnyddiwyd rhai o'r twnelau wedyn gan GCHQ. Mae nifer o nentydd bychain yn codi o ffynhonnau yn y galchfaen sydd yn y bryn ac yn llifo i lawr i Afon Ewenni yn Nhredŵr. Yr un fwyaf yw Nant Sana.

Mae'r ystad yn dal i ehangu ar weddill tiroedd Fferm Tremaen (sy'n cynnwys y ffermdy ei hun!) ac ar draws dolau Nant Morfa tuag at bentref Coety i'r gogledd.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Sarah Murphy (Llafur)^[4] ac yn Senedd y DU gan Jamie Wallis (Ceidwadwyr).^[5]