Cerith Wyn Evans
Artist cysyniadol, cerflunydd a gwneuthurwr ffilm o Gymro yw Cerith Wyn Evans (ganwyd 1958 yn Llanelli).
| Cerith Wyn Evans | |
|---|---|
| Ganwyd | 1958  Llanelli |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | cerflunydd, ffotograffydd, artist fideo |
| Gwobr/au | Gwobr Celf Rhyngwladol Kulturstiftung Stadtsparkasse München |
Bywyd cynnar ac addysg
Ganwyd Cerith yn fab i Sulwyn a Myfanwy Evans a chafodd ei addysg yn Ysgol Dewi Sant Llanelli ac Ysgol Ramadeg y Bechgyn Llanelli. Roedd ei dad Sulwyn yn ffotograffydd ac arlunydd nodedig. Cwblhaodd Cerith gwrs sylfaen yn Ngholeg Celf Dyfed (1976-77), ac yn ddiweddarach astudiodd yn Ysgol Celf Saint Martin (1977-80) ac yn y Coleg Celf Brenhinol (1981-84). Ymhlith ei athrawon yn Saint Martin oedd yr artist cysyniadol John Stezaker.[1] Bu Cerith yn gweithio wedyn fel cynorthwy-ydd i Derek Jarman, a gweithiodd ar The Angelic Conversation (1985), Caravaggio (1986), ac yn The Last of England (1987). Roedd ei waith ffilm arbrofol cynnar yn yr 1980au yn aml yn canolbwyntio ar ddawnswyr, gan gynnwys cydweithio â Michael Clark. Ym 1988, dangoswyd ei ffilm fer Degrees of Blindness, gyda Tilda Swinton, yng Ngŵyl Ffilm Ryngwladol Chicago. Bu hefyd yn cydweithio ar fideos pop nodedig gyda bandiau megis Y Smiths a Throbbing Gristle.[2]
Gwaith
Er fod Cerith wedi symud i wneud cerflunwaith a gosodiadau yn y 1990au cynnar, parhaodd dylanwad ffilm cryf ar ei waith.[3] Mae rhan fwyaf o waith yr artist yn deillio oddi wrth ei diddordeb cryf mewn iaith a chyfathrebu, yn aml gan ddefnyddio testunau a ganfuwyd neu gofiwyd o ffilm, athroniaeth neu lenyddiaeth ynghyd â esthetig glan.[4] Yn ysgrifennu yn Frieze, yn 1999, dywedodd Jennifer Higgie : "Wyn Evans’ use of repetition and elliptical meaning indicates endless possible readings his choice of a quote replete with both classical and personal implications placed at the junction of earth and sea nods to Platonic ideas about renewal, while the decaying beach reflects a more negative image of repetition as a kind of dead end, a form of stasis."[5]
Roedd darnau tân gwyllt Cerith, er enghraifft, yn strwythurau pren sy'n sillafu testunau penagored sy'n llosgi dros gyfnod penodol o amser. Mae ei gerfluniau canhwyllyr grisial tryloyw, megis ei ganhwyllyr gwydr aml-liw Murano Eidaleg Astrophotography... (2006) wedi eu rhaglennu i ennyn iaith arallfydol o adrannau o destun wedi eu cyfieithu mewn i oleuadau sy'n fflachio arwyddion mewn côd Morse. Mae'r testunau wedi eu trosi i god weithiau yn weladwy ar yr un pryd ar sgriniau cyfrifiadur cyfagos wedi'i plannu yn waliau'r oriel[6] ac yn cynrychioli canon personol o lenyddiaeth yn cynnwys llythyrau, cerddi, darnau athronyddol a straeon byrion gan awduron yn amrywio o Theodor Adorno, William Blake a Judith Butler i Brion Gysin, James Merrill ac y Marquis de Sade.[7] Ar gyfer y Biennale Fenis yn 2003, creodd Cleave 03, gosodiad oedd yn cynnwys chwilolau Ail Ryfel Byd yn anfon pelydryn o olau saith milltir i'r awyr dros y Giudecca gan fflachio yn ysbeidiol mewn fersiwn côd Morse o destun Cymraeg Ellis Wynne Gweledigaethau y Bardd Cwsc.[8] Yn ei osodiadau Cleave cynharach, roedd yn gwyro signalau golau côd Morse oddi ar pêl drych yn cylchdroi i greu amgylcheddau disglair a synhwyraidd ddwys.[6] Mae'n artist sydd hefyd a ddiddordeb yn y ffordd mae traciau sain yn ffurfio 'testun' cyfochrog ar gyfer ffilm neu ffotograff ac yn y llithriad a grëwyd pan fydd y synau yma yn rhydd, ei newid neu ei dileu.[9]
O 1984, mewn teyrnged i'r artist ac awdur Brion Gysin, ail-greu Cerith 'Dreamachines' Gysin – self cysgodlenni silindrog yn cylchroi ar lwyfannau pren ar 75 rpm, wedi eu dyfeisio fel ffordd i tap ddod o hyd i gyflwr breuddwydiol ac isymwybod y 'gwyliwr'.[6] Wrth edrych arno gyda'r llygaid ar gau, roedd y golau'n fflacio fod ysgogi cyflwr newidiedig o ymwybyddiaeth.[10]Ar gyfer S=U=P=E=R=S=T=R=U=C=T=U=R=E ('Trace me back to some loud, shallow, chill, underlying motives overspill') (2010), creodd Cerith wal o golofnau disglair, pob un wedi ei wneud o filoedd o oleuadau tiwbaidd [11] sy'n cynheus'r gofod arddangos yn annioddefol.[12]
Rhwng 1989 a 1995 bu'n dysgu yn yr Architectural Association, Llundain.[3]
Yn Nhachwedd 2018, enillodd un o wobrau mawreddog y byd cerflunio, Gwobr Hepworth gan dderbyn £30,000.[13]
Cydweithrediadau
Yn 2007, cyfrannodd Cerith at Visionaire 53: Sain, casgliad gan gylchgrawn Visionaire sy'n cynnwys cyfraniadau gan dros 100 o artistiaid gan gynnwys Michael Stipe, Malcolm McLaren, Yoko Ono, a Christian Marclay, ymhlith eraill. Yn 2009 bu'n cydweithio gyda'i chyd-artist-cerddor Florian Hecker a Thyssen-Bornemisza Art Contemporary ar y prosiect opera No night No day yn y 53fed Biennale Fenis. Ar y cyd â'r band Seisnig Throbbing Gristle dangoswyd y darn A=P=P=A=R=I=T=I=O=N yn Tramway, Glasgow yn 2009; cymrwyd y teitl o gerdd gan yr awdur Ffrengig radical o'r 19eg ganrif Stéphane Mallarmé,[14] Cyfrannodd Throbbing Gristle drac sain aml-sianel a chwaraewyd drwy un ar bymtheg panel sain Audio Spotlight a oedd Cerith wedi eu hymgorffori i'w gerflun canhwyllyr.[15] Yn 2011, ymddangosodd Cerith mewn ymgyrch hysbysebu Juergen Teller ar gyfer ffasiwn label Marc Jacobs.[16]
Comisiynau
Ynghyd ag artistiaid eraill, gan gynnwys Liam Gillick a Thomas Galw, comisiynwyd Cerith yn 2007 i gyfrannu at waith celf ar gyfer y Lufthansa Aviation Center yn Frankfurt, oedd newydd agor.[17] Yn 2010, creodd pum Light Colums ar gyfer mynediad porth wedi ei oleuo yn y K&L Gates Center yn Pittsburgh, wedi ei ategu gan y cerflun wal neon Mobius Strip wrth y ddesg derbynfa.[18] Fe'i gomisiynwyd gan Great North Run Cultural Programme yn 2011, a creodd y darn Permit yourself.., gosodiad cerflun cinetig ar raddfa yn cynnwys drychau paneli gwydr deuochrog, gyda dyfyniad o destun wedi eu torri allan o bob panel symudol. Yn yr un flwyddyn, comisiynwyd yr artist i ddylunio llun ar raddfa fawr (176 m2) ar gyfer tymor 2011/2012 yn y Vienna State Opera fel rhan o'r gyfres arddangosfa "Safety Curtain", a grëwyd gan 'museum in progress'. Yn 2017, dewiswyd Cerith i greu y Tate Britain Comisision. Wedi eu arddangos Orielau Duveen, roedd 'Forms in Space…by Light (in Time)' wedi ei wneud gyda bron 2 km o goleuadau neon wedi eu crogi o'r nenfwd.
Arddangosfeydd
Yn 2003, cynrychiolodd Cerith Cymru ym Mhafiliwn Cymru cyntaf yn y Biennale Fenis.[19][20] Yn 2004, ar achlysur ei arddangosfa ddwy-ran yn y Museum of Fine Arts, Boston ac yn y List Visual Arts Center yn y Massachusetts Institute of Technology yn Cambridge, Massachusetts, cyfunodd waith gan ei hunan a'id dad, ffotograffydd amatur dawnus, gyda gwrthrychau o gasgliadau Museum of Fine Arts ac M.I.T. .[21] Mae arddangosfeydd unigol diweddar yn cynnwys y Serpentine Galleries (2014),[22] De La Warr Pavilion (2012),[23] Kunsthall Bergen (2011), Tramway, Glasgow (2009), Inverleith House, Caeredin (2009), MUSAC, Leon (2008), Musée d'art Moderne de la Ville de Paris (2006), Kunsthaus Graz (2005), ac yn Camden Arts Centre (2004). Mae hefyd wedi cymryd rhan yn y Moscow Biennal bob dwy flynedd (2011), Aichi Triennale (2010), y Triennale Yokohama (2008), yr Istanbul Biennial (2005), documenta 11 (2002), a'r Biennale Fenis (1995, 2003).[24]
Cynrychiolir Cerith gan White Cube, Llundain, Galerie Buchholz, Cologne, Galerie Neu, Berlin, ac São Paulo, Galeria Fortes Vilaça
Cydnabyddiaeth
- 2006: Internationaler Kunstpreis Kulturstiftung Stadtsparkasse München
- 2018: Gwobr cerflunio Hepworth
Llenyddiaeth
- Bill Arning: Thoughts unsaid, now forgotten…, Boston: MIT List Visual Art Center, 2004
- Jennifer Higgie: Cerith Wyn Evans, London: Camden Arts Centre 2004
- Moritz Küng (ed.): Cerith Wyn Evans, ... – delay, Buchhandlung König, Cologne 2009 ISBN 97838656072259783865607225
- Hans Ulrich Obrist in conversation with Cerith Wyn Evans. König, Cologne 2010. The Conversation Series 24. ISBN 97838656063349783865606334.
- Octavio Zaya (ed.):...visibleinvisible; with MUSAC, Leon; text: Spanish/English by Octavio Zaya and Daniel Birnbaum, Verlag Hatje Cantz, Westfildern 2008 ISBN 978-3-7757-2131-8978-3-7757-2131-8
