Fflachlif

Fel arfer mae fflachlifoedd yn digwydd i lawr yr afon o gwrs dŵr.^[4] Yna mae'n lledaenu wrth ennill momentwm, yn enwedig os yw'r glawiad yn drwm ac yn barhaus. Maent yn fyr, yn gryf a gallant gael canlyniadau difrifol ar fywyd dynol. Mae'r rhain fel arfer yn anrhagweladwy, dyna pam eu henw.

Prif achos fflachlifoedd yw datblygiad cawodydd, neu yn hytrach storm fellt a tharanau, sydd ill dau yn dod â glaw trwm o fewn cyfnod byr o amser. Gall digwyddiadau hinsoddol eraill a choncritio/selio'r pridd waethygu'r ffenomen. Yn wir, byddai pridd sy'n orlawn gan wlybaniaeth neu afon wedi'i llenwi yn cynyddu'r risg o fflachlifoedd yn unig. Gall toddi eira hefyd fod yn elfen adwaith mewn afonydd.^[5][6]

Gall y canlyniadau fod yn ddramatig i fodau byw. Yn wir, yn ystod gorlifoedd sydyn mewn ardaloedd trefol, mae ffenomen dŵr ffo trefol yn cynyddu.^[7] Gall y cerrynt dŵr gludo cerbydau a gwrthrychau amrywiol. Mae'r mannau isel yn cael eu boddi'n gyflym, gall y mwd hefyd oresgyn yr anheddau. Weithiau mae difrod sylweddol iawn yn debygol a gellir nodi dioddefwyr yn ystod fflachlifoedd.^[7]

Mae sawl tref yng Nghymru yn dioddef o lifogydd cyson oherwydd hinsawdd Cymru, natur a lleoliad adeiladwaith ei threfi a hinsawdd y wlad. Cafwyd, er enghraifft, dair llifogydd yn ardal y Rhondda a Phontypridd yn 2020,^[8] ond efallai na ddylid trin rhain fel "fflachlifoedd" ond yn hytrach effaith glaw cyson dros gyfnod o wythnosau neu fisoedd. Serch hynny, fe geir achosion go iawn o fflachlifoedd fel un yn Radur ger Caerdydd ym mis Awst 2014, lle, yn ogystal â dŵr yn gorlifio fewn i dai pobl, cafwyd tirlithiad ar draws linell rheilffordd Radur a Ffynnon Taf gan effeithio ar y gwasanaeth trên am gyfnod.^[9]

Mae fflachlifoedd yn ffenomenon mwy cyfarwydd, a pheryglus, mewn rhanbarthau sych o'r byd, y tu hwnt i ffiniau Cymru.

Mewn anialwch, gall fflachlifoedd fod yn arbennig o farwol am sawl rheswm.

• Yn gyntaf, mae stormydd mewn ardaloedd cras yn anaml, ond gallant gyflenwi llawer iawn o ddŵr mewn amser byr iawn.
• Yn ail, mae'r glawiau hyn yn aml yn disgyn ar bridd sy'n amsugno'n wael ac yn aml yn debyg i glai, sy'n cynyddu'n sylweddol faint o ddŵr ffo y mae'n rhaid i afonydd a sianeli dŵr eraill ei drin.^[10]
• Mae’r rhanbarthau hyn yn dueddol o beidio â bod â’r seilwaith sydd gan ranbarthau gwlypach i ddargyfeirio dŵr o strwythurau a ffyrdd, megis draeniau storm, ceuffosydd, a basnau cadw, naill ai oherwydd poblogaeth denau neu dlodi, neu oherwydd bod trigolion yn credu nad yw’r perygl o fflachlifoedd yn berthnasol. yn ddigon uchel i gyfiawnhau y draul.

Mewn gwirionedd, mewn rhai ardaloedd, mae ffyrdd anialwch yn aml yn croesi afon sych, gelwir yn wadi a gwelyau cilfach heb bontydd. O safbwynt y gyrrwr, efallai y bydd tywydd clir, pan fydd afon yn ffurfio'n annisgwyl o flaen neu o amgylch y cerbyd mewn ychydig eiliadau.^[11] Yn olaf, gall diffyg glaw rheolaidd i glirio sianeli dŵr achosi fflachlifoedd mewn anialwch i gael eu harwain gan lawer iawn o falurion, megis creigiau, canghennau, a boncyffion.^[12]

Gall ceunentydd slot dwfn fod yn arbennig o beryglus i gerddwyr gan y gallent gael eu gorlifo gan storm sy'n digwydd ychydig filltiroedd i ffwrdd. Mae'r llifogydd yn ysgubo trwy'r canyon; mae'r canyon yn ei gwneud hi'n anodd dringo i fyny ac allan o'r ffordd i osgoi'r llifogydd. Er enghraifft, arweiniodd chwalfa yn ne Utah ar 14 Medi 2015 at 20 o farwolaethau fflach, a bu saith marwolaeth o'r rhain ym Mharc Cenedlaethol Seion pan gafodd cerddwyr eu dal gan lifddyfroedd mewn canyon slot.^[13]

• 
  Fflachlif yn Ein Avdat, Israel
• 
  Fflachlifr yn Israel
• 
  Cofeb i farwolaethau oherwydd fflachlif yn Flaming Gorge-Uintas National Scenic Byway
• 
  Effaith fflachlif yn Uttarakhand yn 2012
• 
  Fflachlif Uttarakhand yn 2012

• Fideo amatur o Ffalchlif yn Israel yn 2020
• Southern Israel hit by heavy floods, 2 dead eitem newyddion
• Severe flooding hits south Wales fideo ar sianel Youtube The Telegraph 2021