Εγκέφαλος

Αποτελείται από δύο ημισφαίρια τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από την επιμήκη σχισμή. Από την κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου εκφύονται οι εγκεφαλικές συζυγίες ή νεύρα και ξεκινά ο νωτιαίος μυελός. Η βάση του εγκεφαλικού κρανίου έρχεται σε σχέση με την κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου και διαθέτει αντίστοιχα τρήματα για τη δίοδο των κρανιακών νεύρων και του νωτιαίου μυελού. Από τα τρήματα αυτά περνούν επίσης τα διάφορα αγγεία για την αιμάτωση του εγκεφάλου. Η άνω και οι πλάγιες επιφάνειες του εγκεφάλου αποτελούν τον εγκεφαλικό φλοιό και έρχονται σε σχέση με τον θόλο του κρανίου. Ο εγκέφαλος αποτελείται από νευρώνες, οι οποίοι δέχονται, επεξεργάζονται και μεταβιβάζουν ερεθίσματα. Εξειδικευμένες περιοχές του εγκεφάλου, τα κέντρα, είναι υπεύθυνες για τις αισθήσεις, την αντίληψη, τον έλεγχο και το συντονισμό των μυϊκών κινήσεων και τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες. Στον εγκέφαλο εντοπίζονται επίσης κέντρα και νευρικές οδοί, που σχετίζονται με τη ρύθμιση της δραστηριότητας των σπλάχνων. Ο εγκέφαλος χωρίζεται ανατομικά σε τρεις περιοχές οι οποίες είναι τα εγκεφαλικά ημισφαίρια, το στέλεχος και η παρεγκεφαλίδα.

Ο εγκέφαλος αντιπροσωπεύει περίπου το 2% του βάρους ενός ατόμου αλλά χρησιμοποιεί το 20% του οξυγόνου και των θερμίδων του.

Από το 1945 οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι ο εγκέφαλος είναι περίπου 73% νερό. Η καλή ενυδάτωση του εγκεφάλου είναι απαραίτητη. Αφυδάτωση της τάξης μόλις του 2% μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του ατόμου να εκτελεί καθήκοντα που αφορούν την προσοχή, τη μνήμη και τις κινητικές δεξιότητες.

Η χοληστερόλη είναι ένας τύπος λίπους που συχνά θεωρείται κακός για την υγεία του ατόμου. Είναι αλήθεια ότι η κατανάλωση υπερβολικής χοληστερόλης είναι κακή για την καρδιά. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι η χοληστερόλη παίζει σημαντικό ρόλο στον εγκέφαλο ενός ατόμου.

Χωρίς χοληστερόλη, τα εγκεφαλικά κύτταρα δεν επιβιώνουν. Περίπου το 25% της χοληστερόλης του σώματος περιέχεται στα κύτταρα του εγκεφάλου.

Τελεγκέφαλος (πρόσθιος εγκέφαλος)

Αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος και αποτελείται από τα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια, τους συνδέσμους των ημισφαιρίων και τις δύο πλάγιες κοιλίες του εγκεφάλου.

• Ημισφαίρια: κάθε ημισφαίριο αποτελείται από πέντε λοβούς (μετωπιαίος, βρεγματικός, ινιακός, κροταφικός και νήσος του Reil), λευκή ουσία και βασικά γάγγλια.
• Σύνδεσμοι των ημισφαιρίων: μεσολόβιο, πρόσθιος σύνδεσμος του εγκεφάλου, σύνδεσμος των ιπποκάμπων, διαφανές διάφραγμα, ψαλίδα.
• Ρινικός εγκέφαλος: αποτελείται από μια περιφερική μοίρα (οσφρητικός βολβός, οσφρητική ταινία, οσφρητικό τρίγωνο, οσφρητικές χορδές, πρόσθια διάτρητη ουσία, υπομεσολόβια έλικα, παροσφρητική άλως) και μια κεντρική μοίρα (απιοειδής λοβός και ιπποκάμπειος σχηματισμός).

Διάμεσος εγκέφαλος

Αποτελείται από τους δύο θαλάμους, τον υποθάλαμο, τον επιθάλαμο, τον μεταθάλαμο και την τρίτη κοιλία του εγκεφάλου.

• Θάλαμοι: αποτελούν δύο μάζες φαιάς ουσίας ωοειδούς σχήματος.
• Υποθάλαμος: αποτελείται από τον ιδίως υποθάλαμο (μαστία, φαιό φύμα, μίσχος υπόφυσης, υπόφυση, οπτικό χίασμα, τελικό πέταλο) και την υποθαλάμια χώρα.
• Επιθάλαμος: αποτελείται από το επιθηλιακό πέταλο της τρίτης κοιλίας, την επίφυση, το τρίγωνο της ηνίας και τον οπίσθιο σύνδεσμο του εγκεφάλου.
• Μεταθάλαμος: απότελείται από το έσω και έξω γονατώδες σώμα.

Μέσος εγκέφαλος

Αποτελείται από το τετράδυμο πέταλο, τα δύο εγκεφαλικά σκέλη και τον υδραγωγό του Sylvius.

• Τετράδυμο πέταλο: πέταλο φαιάς ουσίας που αποτελείται από τα πρόσθια και οπίσθια διδύμια και τον άνω και κάτω βραχίονα του τετραδύμου.
• Εγκεφαλικά σκέλη: αποτελούν 90 λεπτές αποπεπλατυσμένες ταινίες λευκής ουσίας.

Οπίσθιος εγκέφαλος

Αποτελείται από τη γέφυρα, την παρεγκεφαλίδα και την τέταρτη κοιλία του εγκεφάλου.

• Γέφυρα: αποπεπλατυσμένο όγκωμα λευκής ουσίας
• Παρεγκεφαλίδα: στο κέντρο εμφανίζει τον σκώληκα και στα πλάγια τα ημισφαίρια της παρεγκεφαλίδας.

Έσχατος εγκέφαλος

Αποτελείται από τον προμήκη μυελό και το κάτω τριτημόριο της τέταρτης κοιλίας.

• Προμήκης μυελός: εμφανίζει σχήμα αποπεπλατυσμένου κώνου, προς τα άνω συνδέεται με τη γέφυρα και προς τα κάτω με τον νωτιαίο μυελό.

Ο προμήκης μυελός, η γέφυρα και ο μέσος εγκέφαλος αποτελούν το εγκεφαλικό στέλεχος.

Αρτηρίες

Ο εγκέφαλος αγγειώνεται από τις δύο έσω καρωτίδες αρτηρίες και τις δύο σπονδυλικές αρτηρίες.

Η έσω καρωτίδα αρτηρία περνάει από τον σηραγγώδη χώρο και εισέρχεται στη σκληρά μήνιγγα όπου χορηγεί την οπίσθια αναστομωτική αρτηρία και την πρόσθια χοριοειδή αρτηρία. Χωρίζεται μετά σε δύο κλάδους: την πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία και τη μέση εγκεφαλική αρτηρία.

Οι σπονδυλικές αρτηρίες εισέρχονται στο κρανίο από το μείζον ινιακό τρήμα και μπροστά από τον προμήκη μυελό ενώνονται και σχηματίζουν ένα μεγάλο αγγείο τη βασική αρτηρία που στο ύψος της γέφυρας διχάζεται στις δύο οπίσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες.

Παύση της κυκλοφορίας του αίματος στον εγκέφαλο για 5 πρώτα λεπτά, δεν προκαλεί βλάβη, αντίθετα μόνιμες παθολογοανατομικές αλλοιώσεις προκαλούνται με παύση 8 πρώτων λεπτών ή περισσότερο.^[1]

Πηγή ενέργειας του εγκεφάλου είναι οι υδατάνθρακες και κυρίως η γλυκόζη, γιά την καύση της οποίας δεν είναι απαραίτητη η ινσουλίνη^[2].

• Neuroscience For Kids.